بازتاب نوسانات نرخ ارز بر خروج اتباع خارجی

خبرگزاری ایسنا: ایران دیگر برای مهاجرین نمی‌صرفد، به همین سادگی! آن‌ها می‌خواهند ایران را ترک کنند و به کشور‌های دیگر بروند تا به قول خودشان بهتر کسب درآمد کنند و راحت‌تر زندگی کنند.

نوسان بازار ارز و افزایش نرخ دلار در ماه‌های گذشته تنها بر اقتصاد ایران و بازار‌های داخلی اثرگذار نبوده بلکه زندگی بسیاری از مهاجرین را هم تحت تاثیر قرار داده است؛ چرا که موجب شده آن‌ها دیگر نتوانند همچون سابق برای خانواده‌هایشان پول بفرستند و کار در ایران دیگر برایشان نمی‌صرفد.

علی خدایی ـ. عضو کانون عالی شورا‌های اسلامی کار - در این باره به ایسنا می‌گوید: تحولاتی که در بحث نرخ ارز به وجود آمده موجب شده تا مهاجرین و اتباع بیگانه یک شبه ۴۰ درصد قدرت خریدشان را از دست بدهند و این امر بر زندگی و معیشت آن‌ها تاثیر گذاشته است.

او می‌افزاید: بسیاری از مهاجرین که در ایران کار می‌کنند و درآمدشان را به آن سوی مرز‌ها می‌فرستند با افزایش نرخ ارز دیگر نمی‌توانند پولی برای خانواده‌های خود ارسال کنند و به همین دلیل کار کردن در ایران برای آن‌ها مقرون به صرفه نیست و تلاش می‌کنند با خروج از ایران و رفتن به کشور‌های دیگر، موقعیت اجتماعی و زندگی بهتری برای خود فراهم کنند.

این مقام مسئول کارگری درباره تاثیر حضور اتباع بیگانه در بازار کار کشور و بیکاری فارغ التحصیلان، می‌گوید: شخصا معتقدم که اگر اتباع بیگانه از ایران بروند بسیاری از کار‌های کشاورزی، دامداری، جمع آوری محصولات باغی و زراعی روی زمین می‌ماند. فارغ التحصیلان ما جویای کار هستند، ولی تمایلی به کار در مزارع یا مرغداری‌ها ندارند و بیشتر به دنبال دفتر و میز و تلفن هستند؛ لذا معتقدم نباید مانع اشتغال اتباع بیگانه در کشور شویم و حضور آن‌ها از بسیاری جهات برای ما مفید است.

فارغ از مزیت‌های حضور و اشتغال به کار اتباع بیگانه در کشور، مسایلی همچون اشغال فرصت‌های شغلی جوانان جویای کار در برخی رسته‌ها و کسب وکار‌ها هم هست که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.

کارشناسان حوزه کار می‌گویند اتباع کشور‌های همسایه با کمترین حقوق و مزایا، سخت‌ترین کار‌ها در ایران را برعهده می‌گیرند و بازار کار نیروی کار ایرانی را از بین می‌برند و همین مساله موجب شده که کارفرمایان برای فرار از پرداخت بیمه و مزایای قانون کار، تمایل کمتری به جذب نیروی کار ایرانی نشان دهند. بسیاری از کارگران ساختمانی به دلیل تمایل کارفرمایان به استفاده از نیروی کار ارزان خارجی ماه‌ها و شاید سال‌ها است که در پروژه‌های ساختمانی به کار گرفته نمی‌شوند.

حمید نجف ـ. کارشناس حوزه کار، با اشاره به حضور اتباع بیگانه در کار‌های ساختمانی، نظارت دقیق مهندسان بر کار اتباع بیگانه را مورد تاکید قرار داده و می‌گوید: یکی از معضلاتی که در این زمینه وجود دارد، این است که از سوی متولیان اصلی ساختمان که شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی هستند، کنترل و نظارت صحیحی دیده نمی‌شود؛ به نحوی که اگر اتفاقی برای آن ساختمان پیش آید، نمی‌پذیرند و دیگری را مسئول می‌دانند.

او می‌گوید: زمانی کار‌های ساختمانی از هم منفک بود و هر کارگر وظیفه‌ای داشت. اینطور نبود که یک کارگر ِصفر، آجرچینی، دیوارچینی، نقاشی یا کاشی‌کاری کند، ولی متاسفانه امروز تمام کار‌های تخصصی ساختمان را در اختیار اتباع بیگانه قرار می‌دهیم و ساختمان را یک شبه بالا می‌بریم و فکر می‌کنیم که ساختمان نوساز است، در حالی که عمر مفید آن بیش از ۵ یا ۱۰ سال نیست.

به گفته این کارشناس حوزه کار، صبح‌ها در برخی میادین اصلی شهر، کارگران ساختمانی جمع شده و اکثرا ایرانی هستند، ولی اثری از اتباع خارجی نیست، چون همه با قیمت پایین سرکارند، در حالی که عده‌ای در بخش بساز و بنداز اهمیتی به جان و مال مردم نمی‌دهند و با به کارگیری نیرو‌های ارزان خارجی، ایمنی ساختمان‌ها را به خطر انداخته و امنیت شغلی کارگران ایرانی را از بین برده‌اند.

بالا رفتن نرخ ارز در ماه‌های اخیر، ارزش پول ملی را کاهش داده است؛ به نحوی که در حال حاضر هر ۱۰۰۰ تومان ایران فقط ۱۰ افغانی ارزش دارد؛ لذا با تنگ شدن عرصه کار و سخت شدن زندگی و شوک‌های پی در پی بازار ارز، بسیاری از اتباع بیگانه مهاجرت از ایران را آغاز کرده و رفتن به ترکیه و کشور‌های اروپایی را در پیش گرفته‌اند.

علیرضا حیدری ـ. کارشناس بازار کار - معتقد است که کاهش ارزش پول ملی بیشترین تاثیر را بر معیشت خانوار‌ها به‌ویژه اقشار محروم و آسیب‌پذیر جامعه می‌گذارد.

او به تاثیر نوسان نرخ ارز بر معیشت خانوار‌ها اشاره کرده و می‌گوید: وقتی که ارزش پول ملی کاهش یابد همه کسانی که دارایی یا سپرده‌های پولی دارند، کسانی که مابه ازای فعالیت‌های اقتصادی پول می‌گیرند، کارمندان و کارگران و حقوق بگیران و کسانی که در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، عموما از کاهش ارزش پول ملی صدمه می‌بینند.

حیدری می‌افزاید: زمانی که شدت نوسان قیمت‌ها و کاهش ارزش پول اتفاق می‌افتد، عدم اطمینان نسبت به آینده رخ می‌دهد. به همان اندازه که عرضه کالا و خدمات کاهش می‌یابد، افزایش قیمت‌های غیرطبیعی رخ می‌دهد و وقتی عرضه و تقاضا دچار عدم تعادل می‌شود، بازار‌های غیررسمی شکل می‌گیرد؛ آن زمان معیشت افراد به خطر می‌افتد و ناچار می‌شوند برای کالا‌های ضروری قیمت بیشتری بپردازند.

به گفته این کارشناس حوزه کار برخی سیاست‌های اتخاذ شده چرخه توزیع، تولید و مصرف را از حالت تعادل خارج کرده و موجب شده تا گروه‌های ضعیف و آسیب پذیر بیشترین ضربه و لطمه را از اختلال در گردش اقتصادی ببینند.

تا قبل از نوسان نرخ ارز و آشفتگی بازار‌های داخلی، افکار عمومی خروج بی قید و شرط مهاجرین از کشور را در اعتراض به حضور عده‌ای از آن‌ها در شغل‌هایی که نیرو‌های کار ایرانی قادر به انجام آن‌ها هستند خواستار بود، اما اکنون با شدت گرفتن نگرانی‌ها از کاهش ارزش پول ملی و بالا رفتن قیمت دلار و تصمیم مهاجرین به خروج از ایران، این سوال مطرح می‌شود که آیا اتباع خارجی برای کشور ما یک تهدید به شمار می‌روند یا فرصت تلقی می‌شوند؟

فارغ از اثرات و پیامد‌های حضور مهاجرین و اتباع بیگانه در کشور، به نظر می‌رسد در شرایط اقتصادی حاضر و با شوک‌های پی در پی نرخ ارز، خروج اتباع بیگانه از کشور چندان به صلاح نباشد؛ چرا که هم اکنون بسیاری از کارگاه‌های آجرپزی و تولید مصالح و بسیاری از مشاغل از حوزه کشاورزی و دامی گرفته تا کار‌های خدماتی و شهرداری توسط اتباع بیگانه اداره می‌شود و طبیعی است وقتی این کار‌ها خالی شود و کسی عهده‌دار انجام آن‌ها نباشد با وقفه بزرگی مواجه شویم؛ به نحوی که در تامین مایحتاج ضروری و سیستم خدمت‌رسانی، مشکلات و محدودیت‌هایی به وجود آید.

زمانی که واحد پول ایران نسبت به "افغانی" ارزش بالایی داشت، حجم مهاجرت از کشور همسایه شرقی به ایران بالا گرفت، اما از وقتی که دلار سودای پریدن گرفت و پیامد‌های نوسان ارز با نگرانی همراه شد، مهاجرین هم برای تامین معاش خود و خانواده و کسب درآمد بیشتر، فکر عزیمت به کشور‌های همسایه و اروپایی را در سر پروراندند!