کارآفرینی بدون کارت پایان‌خدمت

روزنامه فرهیختگان: صبحگاه‌های سربازی را هر پسر ایرانی باید تجربه کند، مگر اینکه برخی از آن‌ها خوش‌اقبال باشند و با توسل به معافیت‌های پزشکی، خود را از این توفیق اجباری محروم کنند. البته برخی از این آقا پسر‌ها آنچنان مشتاق به شرکت در این دوره هستند که هر بار به بهانه ادامه تحصیل آن را به تعویق می‌اندازند و هر بار که به فارغ‌التحصیلی نزدیک می‌شوند، لرزه بر اندام‌شان می‌افتد. نگهبانی دادن، گشت‌زنی، نظافت و ده‌ها مسئولیت ریز و درشت دیگر باعث شده این دوره برای اغلب آن‌ها مساوی با کسالت و توقف زندگی باشد. برای همین اگر در این میان بشنویم که یک سرباز ایرانی توانسته است در دوره سربازی خود یک کسب‌وکار راه‌اندازی کند، شاید برایمان خیلی عجیب و غریب باشد. محمد توتیا سرباز ۲۴ ساله ایرانی است که توانسته استارتاپ «ایت بیت» را در دوره سربازی‌اش راه‌اندازی کند. او یک ماه از سربازی‌اش باقی مانده است و حالا یک استارتاپ یک سال و دو ماهه دارد. توتیامی‌گوید: «اتفاق بدی که اغلب در دوره سربازی می‌افتد این است که بسیاری از پسرانی که به سربازی می‌روند، پیش از این دوره دانشجو بوده‌اند و هنوز وارد بازار کار نشده‌اند؛ به همین دلیل ممکن است دوره سربازی خود را هم به بطالت بگذرانند. البته من تنها کسی نیستم که در دوره سربازی کار می‌کنم، اما فکر نکنم کسی در این دوره کسب‌وکاری راه‌اندازی کرده باشد.» او می‌افزاید که «ایت بیت» برایش فرصت خوبی بود تا بتواند کسالت سربازی را از خود دور کند و مجبور باشد برای بقای کسب‌وکار دست و پا بزند. البته خیلی تحت فشار بوده، با این حال «ایت بیت» یک کار مثبت برایش بوده است. او می‌گوید که بخت با او یار بوده و در جایی خدمت کرده که از ساعت دو بعد از ظهر به بعد وقتش در اختیار خودش بوده است. تلاش برای موفقیت پس از یک شکست توتیا لیسانس مهندسی کامپیوتر (نرم‌افزار) را از دانشگاه علم و فرهنگ دارد و از زمان دانشجویی به‌عنوان برنامه‌نویس در شرکت‌های مختلفی کار کرده است. او یک بار طعم شکست را چشیده است. در زمان دانشجویی به کمک یکی از دوستانش ایده راه‌اندازی یک استارتاپ به ذهنش رسیده است و بعد از ارائه ایده خود به یک شرکت شتاب‌دهنده، کمک حمایتی ۲۵ میلیون تومانی را برای راه‌اندازی یک استارتاپ به نام «لندم» دریافت کرده است. او می‌گوید که لندم قرار بود شبکه‌ای اجتماعی باشد که کاربران آن از افراد دور و بر خود بتوانند آنچه را که نیاز دارند به امانت بگیرند. مثلا اگر کسی به دریل نیاز دارد می‌تواند آن را از دوست یا همسایه خود به امانت بگیرد. تنها کاری که قرار بود تیم لندم انجام دهند آن بود که به کاربران خود بگویند چه کسی چه وسیله‌ای را می‌تواند به آن‌ها امانت دهد. تیم لندم در مدت چهار ماه به هفت نفر می‌رسد و آن‌ها در طول یک سال فعالیت خود موفق می‌شوند تا هفت محصول ایجاد کنند. با این حال برخی خطا‌ها باعث می‌شود تا لندم شکست بخورد. توتیا می‌گوید: «از نظر من اصلی‌ترین دلیلی که یک کسب‌وکار می‌تواند شکست بخورد این است که صاحبان آن از کار دست بکشند و در مورد لندم این بود. تیم ما خیلی خطا کرد. ما در توسعه محصول و فهم درست از نیاز بازار اشتباه کردیم.» بزرگ‌ترین سرمایه یک استارتاپ زمانش است. به این معنی که باید با کمترین زمان به بیشترین میزان از اهداف خود برسد. سریع بودن خیلی مهم است. توتیا می‌گوید: «ما فکر می‌کردیم خیلی سریع هستیم، در حالی که بسیار کند بودیم.» «ایت بیت» قرار است چه خدمتی ارائه کند؟ «ایت بیت» یک استارتاپ نوپاست و تقریبا یک سال و دو ماه است که کار می‌کند. «ایت بیت» سرویس خورد و خوراک را برای فضا‌های کاری تامین می‌کند. ایده این استارتاپ از آنجا آغاز شد که بسیاری از کارمندان در فضا‌های کاری خود برای تامین خوراکی دچار مشکل هستند. معمولا اگر خود سازمان‌ها اقدام به تامین این خورد و خوراک کنند، پس از مدتی آیتم‌های ثابت و محدودی را برای کارمندان تامین می‌کنند. در چنین مواقعی کارمندان مجبور می‌شوند از مجموعه خارج شوند و اگر شانس با آن‌ها یار باشد، سوپرمارکتی را در اطراف محل کار خود پیدا می‌کنند و اگر چنین نباشد باید بیش از نیم ساعت از وقت خود را از دست بدهند. توتیا می‌گوید که ما به دنبال این هستیم که یک بوفه کوچک در محل کار‌ها قرار دهیم تا نیاز به متصدی نداشته باشد. در واقع ما محصولات را در بوفه هوشمند قرار می‌دهیم و کارمندان از آن خرید می‌کنند. تفاوت «ایت بیت» با مدل‌های مشابه این است که فقط یک دستگاه فروش نیست. توتیا می‌گوید: «ما یک تجربه کامل در حوزه خورد و خوراک خلق می‌کنیم که در سلامت افراد هم تاثیر داشته باشد. سابقه افراد را جمع می‌کنیم و متوجه می‌شویم که افراد در چه ساعت‌هایی این خوراکی‌ها را می‌خورد و عادت خوراک آن‌ها چیست. در واقع «ایت بیت» برای هر کسی یک اکانت می‌سازد و سبک خوراک او را متوجه می‌شود و از این طریق می‌تواند او را به سمت خوراکی‌های سالم هدایت کند. در این میان «ایت بیت» به مرور زمان می‌تواند از طریق ایمیل یا پیامک به آن‌ها اطلاع دهد که شیر یا میوه در بوفه قرار دارد و برای کاربر بهتر است که از آن‌ها استفاده کند. البته به مرور زمان «ایت بیت» بزرگ‌تر می‌شود و می‌تواند تامین غذا برای سازمان‌ها را بر عهده بگیرد. گام اول و محصول اولیه آن یک یخچال ویترینی ساده است که یک مجموعه سخت‌افزاری به آن نصب شده که آن را هوشمند می‌کند و از این طریق افراد به راحتی از آن خرید می‌کنند.» این استارتاپ با سرمایه شخصی این سرباز راه‌اندازی شده و او تا الان نزدیک به ۱۵ میلیون تومان برای استارتاپش سرمایه‌گذاری کرده است. با این حال او می‌گوید در حال جذب سرمایه است و می‌خواهد به‌زودی استارتاپش را توسعه دهد.