کدام بازار هدف بعدی نقدینگی سرگردان است؟

روزنامه ایران: برای نقدینگی سرگردان نوع بازار و کالا هیچ فرقی نمی‌کند، هر بازاری که سود و بازدهی بالاتری در کوتاه مدت داشته باشد هدف این نقدینگی قرار می‌گیرد. بررسی نحوه حرکت نقدینگی در چهار دهه گذشته نیز نشان می‌دهد که در طول بیش از ۴۰ سال گذشته و بسته به شرایط، بازار‌ها و کالا‌های مختلفی به دلیل اختلاف قیمت بازار رسمی و غیررسمی یا پیش‌بینی رشد شدید قیمتی در آینده مأمنی برای جذب نقدینگی سرگردان بوده‌اند.

دراین روند حتی کالا‌های مصرفی نیز مانند تلفن همراه یا سیمکارت به بازاری برای جذب سرمایه تبدیل شد به گونه‌ای که در سال‌های ابتدایی ورود تکنولوژی تلفن همراه به ایران به دلیل اختلاف بالای قیمتی میان نرخ دولتی و بازار آزاد، سیمکارت برای چندین سال بازاری پررونق برای واسطه گر‌ها شده بود. به این لیست می‌توان کالا‌هایی مانند خودرو، ارز، آهن، سیمان، فیش حج و... را اضافه کرد که هر یک در دوره‌ای رونق زیادی داشته است.

دریک سال اخیر نیز بواسطه فشار‌های روانی و واقعی ناشی از خروج امریکا از برجام و تحریم‌ها و همچنین رشد بالای نقدینگی، سرمایه‌هایی که تا پیش از شهریور ماه سال ۹۶ درسپرده‌های بانکی و با نرخ‌های سود بالای ۲۰ درصد جا خوش کرده بود، به تدریج با خروج از بانک‌ها (به دلیل کاهش نرخ سود) راه بازار‌هایی را درپیش گرفت تا بازدهی بیشتری به همراه داشته باشد؛ بنابراین نخستین بازاری که هدف نقدینگی‌های سرگردان قرار گرفت، ارز بود که باعث شد تا درمدت کوتاهی نرخ آن در بازار آزاد به بیش از دو برابر افزایش یابد. با اعمال محدودیت ارزی از سوی دولت، از اواخر اردیبهشت ماه امسال بازار‌های طلا و مسکن جایگزین ارز شدند که در هر دو آن‌ها شاهد رشد قابل توجه قیمت‌ها هستیم.

با خروج امریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران درکنار سرمایه گذارانی که تنها به فکر کسب بازدهی بودند، سرمایه گذارانی نیز با هدف حفظ ارزش دارایی‌های خود راه تبدیل ریال به کالا‌هایی که نقدشوندگی بالایی دارد را در پیش گرفتند و درنتیجه این روند پررنگ‌تر شد.

دراین مقطع سرمایه گذاران از هر فرصتی برای ایجاد بازاری جدید برای کسب سود استفاده کرده‌اند. به‌طوری که بازار نه چندان پررونق خودرو نیز به یک باره به بازاری پرتقاضا تبدیل شد. طی هفته‌های اخیر آخرین بازاری که بخشی از نقدینگی را به خود جذب کرده، بورس بوده است. از روز ۲۳ خرداد ماه امسال با رشد طوفانی ۲ هزار و ۷۶۷ واحدی شاخص فراخوان این بازار برای جذب سرمایه آغاز شد و تنها در مدت ۶ روز کاری (از ۲۳ تا ۲ تیر) شاخص ۱۳ هزار و ۲۳ واحد رشد کرد و ۱۳.۵ درصد بازدهی برای سهامداران به ارمغان آورد. این درحالی است که در کنار سرمایه گذارانی که با نگاه بلندمدت تری وارد این بازار شده‌اند، بخشی نیز تنها برای نوسان‌گیری چند روزه در بازار پررونق بورس وارد آن شده‌اند. حال پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا بورس آخرین بازاری است که توانست بخشی از نقدینگی را به خود جذب کند؟ درپاسخ به این پرسش برخی از کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که بازار مواد غذایی در آینده مورد هجوم سوداگران قرار خواهد گرفت. وحید شقاقی استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی دراین باره می‌گوید: در شرایط فعلی این دسته با رانت اطلاعاتی و منابع عظیم مالی، سود خود را از بازار سکه، ارز، مسکن و خودرو کسب کرده و حال به سمت بورس رفته‌اند و اگر دولت و مجلس جلو آنان را نگیرد در مرحله بعد بازار مواد غذایی را ملتهب خواهند کرد. وی درگفت‌و‌گو با ایسنا اضافه کرد: در همه جای دنیا به فعالیت‌های غیرمولد و سوداگرانه که برای اقتصاد مخرب است مالیات‌های بالا می‌بندند و به این وسیله حاشیه سود این نوع فعالیت‌ها را به میزانی کاهش می‌دهند که تمایل به فعالیت‌های رانتی و سوداگرانه کاهش یابد. وی با بیان این‌که باید از اتفاق‌های گذشته مانند سال ۹۱ و ۹۲ درس گرفت؛ افزود: در سال ۹۲ وضعیت که مشابه شرایط کنونی بود در بورس آرام گرفت، اما امسال براساس تحلیلی علمی احتمال حرکت این نقدینگی مخرب به سمت بازار مواد غذایی وجود دارد. شقاقی ادامه داد: ریشه همه این‌ها همان افراد و نهاد‌های محدودی هستند که با جسارت هم اطلاعات را می‌خرند و هم نقدینگی عظیمی دارند و هم هیچ ابزار مالیاتی برای مسدود کردن راه آن‌ها وجود ندارد. شقاقی گفت: در این وضعیت مواد غذایی گران می‌شود، اما با مشکلاتی، چون کمبود شدید کالا، فقدان کالا‌های اساسی و خالی شدن فروشگاه‌ها مواجه نخواهیم شد. تشکیل کارگروه ویژه برخورد با سوداگران ارز، سکه، خودرو و مسکن درحالی که برخی از کارشناسان ابزار‌های مالیاتی را بهترین راهکار برای مقابله با سوداگری معرفی می‌کنند، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور از تشکیل کارگروه ویژه برخورد مالیاتی قاطع با سوداگران بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن خبر داد. به گزارش رسانه مالیاتی ایران، سید کامل تقوی‌نژاد با اشاره به دستور رئیس جمهوری در جلسه ساماندهی بازار و بررسی نوسانات اخیر در قیمت برخی کالا‌های مورد نیاز مردم، گفت: پیرو فرمایشات ریاست جمهوری و دستور ویژه وزیر امور اقتصادی و دارایی مبنی بر برخورد قاطع مالیاتی با سوداگران اقتصادی، کارگروه تخصصی با هدف رصد مالیاتی بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن در سازمان امور مالیاتی کشور تشکیل شده است. وی در ادامه به مکاتبات متعددی که از سوی سازمان امور مالیاتی کشور با مراجع مربوط از قبیل: بانک مرکزی، وزارت اطلاعات، وزارت صنعت، معدن وتجارت و سایر دستگاه‌های ذیربط به منظور دریافت اطلاعات مورد نیاز صورت پذیرفته، اشاره کرد و گفت: بالغ بر شش میلیون و ۴۰۰ هزار رکورد اطلاعات مرتبط با خرید و فروش ارز، سکه و خودرو در پایگاه اطلاعات سازمان امور مالیاتی، سازماندهی شده و به روز‌رسانی این اطلاعات نیز در دست پیگیری است. عبور طلای ۱۸ عیار از ۲۳۰ هزار تومان روز گذشته و در ششمین روز پیاپی مثبت بورس اندکی از رشد طوفانی آن کاسته شد و برخلاف روز‌های قبل که شاخص رشد بالای دو هزار واحدی داشت در نخستین روز هفته جاری شاخص به رشد ۵۲۸ واحدی بسنده کرد تا شاخص کل را به ۱۰۹ هزار و ۴۰۱ واحد برساند. با جهش‌های تاریخی بورس طی روز‌های اخیر بورس تهران از ابتدای سال تاکنون ۱۳.۶ درصد و در خرداد ماه ۱۴.۳ درصد بازدهی به همراه داشته است. در کنار تداوم روز‌های مثبت بورس در بازار‌های طلا و سکه نیز رکورد‌های جدیدی به ثبت رسید. روز گذشته هر گرم طلای ۱۸ عیار با رشد نزدیک به ۸ هزار تومان از مرز ۲۳۰ هزار تومان عبور کرد. در بازار سکه نیز سکه تمام طرح جدید در میانه روز از مرز ۲.۷ میلیون تومان هم عبور کرد و سپس به کانال ۲.۶ میلیون تومان بازگشت که ۱۰۰ هزار تومان بالاتر از نرخ قبلی آن بود. سکه تمام طرح قدیم نیز با رشد ۱۰۵ هزار تومانی وارد کانال ۲.۵ میلیون تومان شد. همچنین نیم سکه در این روز پا به یک میلیون و ۳۲۰ هزار تومان گذاشت که نشان دهنده گرانی ۸۲ هزار تومانی این کالا بود. ربع سکه هم ۷۲۰ هزار تومان قیمت خورد که ۲۵ هزار تومان رشد داشت. این درحالی است که در انتهای هفته گذشته در بازار آتی سکه قیمت‌ها از مرز ۳ میلیون تومان هم عبور کرده است. دیروز نیز سکه آتی سررسید دی ماه از ۳.۲ میلیون تومان و آتی آبان ماه از ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان عبور کرد که به ترتیب ۱۳۶ و ۱۵۳ هزار تومان رشد داشت. پوند وارد باشگاه ۱۰ هزار تومانی‌ها شد در بازار آزاد ارز نیز دیروز شاهد رشد شدید قیمتی انواع ارز بودیم. دراین روز دلار امریکا به نرخی نزدیک به ۸ هزار تومان دست به دست شد. یورو نیز با ۳۱۰ تومان رشد به ۹۰۴۹ تومان رسید. اما پوند دراین روز با تجربه نرخ ۱۰ هزار و ۳۰۲ تومان و با رشد ۳۳۱ تومانی وارد باشگاه ارز‌های ۱۰ هزار تومانی شد. دراین روز درهم امارات نیز با ۶۹ تومان رشد، ۲ هزار و ۱۱۴ تومان قیمت‌گذاری شد.