چگونه پنبه طلای سفید زده شد؟

باشگاه خبرنگاران جوان: روزگار پنبه کاران از دهه ۸۰ به بعد ناشی از وجود برخی مشکلات و معضلات به سفیدی پنبه‌ای که تولید می‌کنند، نیست که در نهایت این امر دستاوردی جز تباهی صنعت نساجی، کشاورزان و جولان پوشاک قاچاق و خارجی در مغازه‌های سطح کشور نداشته است. این درحالی است که تا اوایل سال ۸۲ به سبب مازاد تولید پنبه مخالف سر سخت واردات بودیم چرا که در آن زمان علاوه بر تامین نیاز داخل در بازار‌های هدف نیز حرفی برای گفتن داشتیم که رفته رفته بی توجهی مسئولان به تولید این محصول استراتژیک، افزایش واردات جهت تامین نیاز صنایع و نبود توان رقابتی در بازار و جایگزین شده محصولات رقیب در داخل، کشت پنبه را به کما برد. اگرچه هر از گاهی مسئولان و کارشناسان انتقاداتی نسبت به واردات قانونی و غیر قانونی پوشاک خارجی مطرح می‌کنند و تنها دلیل آن را زمین خوردن تولید پنبه می‌دانند و می‌گویند که با توجه به پتانسیل کشور در تولید پنبه مورد نیاز صنایع، باید برنامه ریزی و مدیریت مناسبی جهت خودکفایی این طلای سفید به کار گرفته شود، اما این امر مستلزم رقابت پوشاک داخلی با خارجی است تا مجددا رونق به صنعت نساجی کشور باز گردد. البته ناگفته نماند که پنبه جز ۹ محصولی است که در راستای تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی باید تولید آن به خودکفایی برسد، که به نظر می‌رسد مسئولان برای تحقق این آرمان علاوه بر بکارگیری عزم و اراده جدی باید حمایت‌های ویژه‌ای از کشاورزان به عمل اورند تا آن‌ها همانند گذشته به کشت این محصول استراتژیک امیدوار شوند. با وجود آنکه کشت پنبه در سال‌های اخیر به دلیل برخی مشکلات کاهش یافته و تاکنون وعده‌های دولت برای احیا و خودکفایی مجدد این محصول به جایی نرسیده است به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از دلایل این موضوع با خبر شویم: محمد حسین کاویانی مدیر عامل صندوق توسعه کشت پنبه در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به اینکه سطح زیر کشت پنبه در سال زراعی ۹۶-۹۷، ۷۰۵ هزار هکتار است، اظهار کرد: اگرچه کشاورزان بعد از برداشت گندم مشغول کشت پنبه هستند، اما وزارت جهاد کشاورزی پیش بینی کرده که امسال از مجموع ۷۰۵ هزار هکتار سطح زیر کشت محصول حدود ۵۵ هزارتن پنبه تصفیه شده تولید شود. وی افزود: با توجه به نبود صرفه اقتصادی کشت پنبه در اوایل بهار، اراضی پس از برداشت گندم، جو، کلزا، سیب زمینی و ... به کشت این محصول اختصاص می‌یابد. کاویانی پنبه مورد نیاز صنایع نساجی ۱۲۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: با توجه به احتساب تولید داخل، ۶۵ هزارتن نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود. این مقام مسئول با بیان اینکه سال گذشته ۶۶ هزارتن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی وارد شد، اظهار کرد: از ابتدای سال تا کنون ۱۵ هزار تن پنبه خارجی وارد شده است که با احتساب ۱۵ هزارتن پنبه داخلی باقی مانده در انبار‌ها انتظار می‌رود که صنایع نساجی تا ابتدای فصل برداشت با مشکل کمبود پنبه روبرو نشوند. وی از افزایش نرخ جهانی پنبه خبر داد و گفت: امسال نرخ جهانی پنبه به ۲ دلار و ۲۲ سنت افزایش یافت که براساس افزایش نرخ جهانی پنبه، نرخ پنبه داخلی نیز افزایش خواهد یافت. کاویانی با انتقاد از ثبات نرخ خرید تضمینی وش پنبه در سال زراعی ۹۶-۹۷ بیان کرد: نرخ خرید تضمینی وش پنبه همانند سال زراعی گذشته ۳ هزار و ۲۰۰ تومان است که این امر با واکنش کشاورزان روبرو شد، اما به سبب افزایش نرخ جهانی و به طبع آن خرید پنبه به نرخ‌های بالاتر توسط صنایع پیش بینی می‌شود که امسال نیازی به حضور تعاون روستایی برای خرید تضمینی محصول نیست که این امر می‌تواند کشاورزان را به امر کشت ترغیب کند. وی با بیان اینکه دستیبابی به خودکفایی پنبه مستلزم زمان است، افزود: سالیانه ۱۲۰ هزارتن پنبه در صنایع نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ظرف مدت زمان دو تا سه سال امکان تولید این میزان پنبه در داخل وجود ندارد و به همین خاطر وزارت جهاد کشاورزی با برنامه ریزی مناسب باید به تدریج سطوح را افزایش دهد. مدیر عامل صندوق توسعه کشت پنبه توزیع بذور مناسب و نهاده‌های ارزان قیمت و خرید محصول با قیمت مناسب را از جمله عوامل موثر در افزایش سطوح کشت پنبه دانست. وی در پاسخ به این سوال که ثبات نرخ خرید تضمینی وش پنبه می‌تواند بر کاهش تولید محصول اثر گذار باشد، بیان کرد: ثبات نرخ خرید تضمینی نمی‌تواند بر کاهش تولی پنبه تاثیر گذار باشد چرا که پنبه مواد اولیه مورد نیاز صنایع نساجی است که اگر قیمت آن از نرخ‌های جهانی بالاتر رود، صنایع اقدام به واردات پنبه و نخ خارجی می‌کنند که به همین خاطر قیمت پنبه نمی‌تواند افزایش ناگهانی داشته باشد. کاویانی ادامه داد: مسئولان امر با به کارگیری برخی تمهیدات و اعطای یارانه به بخش تولید باید از ضرر و زیان کشاورزان جلوگیری کنند. این مقام مسئول با بیان اینکه قاچاق پوشاک ضربه مهلکی به صنایع نساجی و تولید پنبه وارد می‌کند، افزود: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل و ثبات نرخ خرید تضمینی وش پنبه، قاچاق پوشاک می‌تواند ضربه مهلکی به تولید پنبه وارد کند چرا که دولت در جهت حمایت از بخش ریسندگی، نرخ خرید تضمینی پنبه را در سال جاری افزایش نداد تا فشاری براین بخش وارد نشود. به گفته وی با توجه به بهره بالای بانکی، تولید برای صنعت نساجی صرفه اقتصادی ندارد که در نهایت این امر کاهش تولید پنبه و افزایش حجم قاچاق پوشاک را به همراه دارد که از مسئولان انتظار می‌رود با اعطای تسهیلات ارزان قیمت و یارانه به بخش تولید علاوه بر کاهش واردات پنبه و نخ از قاچاق پوشاک نیز جلوگیری کند. این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که تولیدکنندگان کاهش ۳۰ درصدی ظرفیت صنایع را ناشی از کمبود پنبه داخل و محدودیت واردات می‌دانند، گفت: این امر صحت ندارد چرا که هیچ محدودیتی در واردات نیست و تنها صنایع نساجی به سبب وجود برخی مشکلات اقتصادی با حداقل ظرفیت خود کار می‌کنند. وی با بیان اینکه پتانسیل تولید پنبه داخل بیش از رقم کنونی نیست، افزود: در سال‌های نه چندان دور، ۳۵۰ هزارتن پنبه در کشور تولید می‌شد که این میزان علاوه بر تامین نیاز داخل به بازار‌های هدف نیز صادر می‌شد که درنهایت به سبب مقرون به صرفه نبودن کشت برای کشاورزان، گران بودن ماشین آلات برداشت و وجود مشکلات دیگر موجب شد که از صادرکننده به واردکننده تبدیل شویم، اما دستیابی مجدد به خودکفایی غیر ممکن نیست. وی ادامه داد: اگرچه خودکفایی پنبه شدنی است، اما با بکارگیری سیاست، برنامه ریزی و مدیریت مدون مستلزم حداقل یک دوره ده ساله است چرا که خراب شدن ساختمان دو روز زمان نیاز دارد، اما آباد کردن مجدد آن مستلزم وقت بیشتری است. کاویانی در پایان سخنان خود با بیان اینکه در تمامی فصول امکان کشت پنبه وجود ندارد، تصریح کرد: همچنین در تمامی استان‌ها امکان کاشته پنبه وجود ندارد چرا که پنبه گیاهی است که نیازمند رطوبت و حرارت مناسب است. تولید پنبه ۱۰ درصد افزایش یافت/خودکفایی مجدد تولید پنبه تا افق ۱۴۰۴ ابراهیم هزار جریبی مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان اینکه کشت پنبه به اتمام نرسیده است، گفت: براساس برنامه امسال تولید وش پنبه با افزایش ۱۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۲۰۰ هزارتن خواهد رسید. وی در پاسخ به این سوال که ثبات نرخ خرید تضمینی پنبه بر کاهش تولید اثر گذار خواهد بود، افزود: با توجه به آنکه نرخ خرید تضمینی اکثر محصولات کشاورزی نسبت به سال زراعی گذشته افزایشی نداشت، این موضوع نمی‌تواند بر تولید اثر گذار باشد. هزار جریبی با بیان اینکه نوسان نرخ جهانی پنبه چشمگیر نیست، گفت: رابطه قیمت جهانی با داخلی متاثر از نرخ دلار در ایران است که به سبب نوسان چشمگیر نرخ ارز، این امر ممکن است بر قیمت پنبه خارجی تاثیر گذار باشد. به گفته این مقام مسئول با توجه به اثر تناوب کشت پنبه بر زراعت‌های دیگر، باید سیاست‌های حمایتی از جمله افزایش نرخ خرید تضمینی، افزایش تعرفه واردات و حمایت‌های یارانه‌ای برای ترغیب کشاورزان به کشت این محصول استراتژیک به کار گرفته شود. وی با بیان اینکه تولید پنبه داخلی جوابگوی ۵۰ درصد نیاز کشور است، اظهار کرد: هم اکنون مابقی نیاز صنایع نساجی از طریق واردات تامین می‌شود که براساس طرح افزایش ضریب خوداتکایی پنبه در وزارت جهاد پیش بینی شده که درافق ۱۴۰۴ دیگر نیازی به واردات پنبه نخواهیم داشت. مجری طرح پنبه حمایت‌های یارانه‌ای بذر، کود، سم و ماشین آلات کشاورزی برداشت را از جمله برنامه‌های وزارت جهاد در راستای خودکفایی پنبه اعلام کرد. وی در پاسخ به سوال دیگری که تولیدکنندگان نساجی کمبود پنبه داخل و محدودیت واردات را مقصر اصلی ظرفیت ناقص کارخانه‌های تولید می‌دانند، بیان کرد: این امر کذب است و تنها برخی افراد غیر کارشناس در این باره اظهار نظر می‌کنند چرا که هیچ ممانعتی در واردات به جز رعایت شرایط قرنطینه‌ای نیست، ضمن آنکه دولت برای حمایت از صنایع نساجی تعرفه واردات پنبه را به ۵ درصد کاهش داده است. ترکیه با توسعه کشت پنبه به قطب بزرگ پوشاک تبدیل شد عباس پاپی زاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با انتقاد از واردات بالای پنبه خارجی اظهار کرد: سالیانه مقادیر زیادی محصولات کشاورزی زراعی و مواد اولیه مورد نیاز صنایع نساجی همچون نخ و پنبه وارد می‌شود که براساس آخرین برآورد‌ها ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار ارز برای واردات آن از کشور خارج می‌شود. وی افزود: در شرایط کنونی که با بحران ارزی روبرو هستیم، جلوگیری از خروج ارز از کشور می‌تواند نوسانات بازار ارز را کنترل کند. پاپی زاده با بیان اینکه در سال‌های گذشته یکی از تولیدکنندگان بزرگ پنبه در دنیا بودیم، گفت: همچنین کارخانه‌های بزرگ نساجی در کشور مشغول فعالیت بودند که به سبب بی توجهی به صنعت وکشت پنبه، به تدریج منجر به ورشکستگی صنایع نساجی و در نهایت واردات شد. عضو کمیسیون کشاورزی ادامه داد: هم اکنون کشور ترکیه با توسعه کشت پنبه و راه اندازی صنایع نساجی و پایین دستی به قطب بزرگی برای تولید پوشاک در جنوب غرب آسیا تبدیل شده که امروزه بسیاری از برند‌های معروف ترکیه در مغازه‌های سطح کشور جولان می‌دهند. وی سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه کشاورزی و صنایع پایین دستی در ترکیه را نشان دهنده سردرگمی مسئولان در سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه کشت پنبه و صنایع نساجی دانستند. پاپی زاده در پایان تصریح کرد: با توجه به آنکه مناطق مختلف کشور مستعد توسعه کشت پنبه است، بنابراین انتظار می‌رود با حمایت همه جانبه دولت از کشاورزان در آینده‌ای نه چندان دور به خودکفایی مجدد در زمینه کشت پنبه دست یابیم.