پیام‌رسان‌های داخلی؛ ۲۵ میلیون کاربر ظرف ۳ ماه تلگرام

روزنامه کیهان: در حالی که پیام‌رسان تلگرام ظرف مدت ۵ سال و با حمایت‌های خاص به آمار ۴۰ میلیون کاربر رسیده بود، پیام‌رسان‌های ایرانی که تنها چند ماه است به طور جدی وارد رقابت شده‌اند، توانستند در مدت کوتاهی بیش از ۲۵ میلیون کاربر جذب کنند.

حدود ۵ سال از ورود تلگرام به موبایل ایرانی‌ها می‌گذرد، ولی از حدود یک سال قبل‏ این پیام‌رسان خارجی به دلایل مختلف مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. امروز دیگر کمتر کسی هست که نسبت به خطرات امنیتی و اخلاقی این نرم‌افزار بی‌اطلاع باشد؛ بنابراین فیلترینگ تلگرام که از اردیبهشت امسال کلید خورد از نظر منطقی موضوعی پذیرفته شده محسوب می‌گردد. با این وجود پرسشی که در ذهن کاربران فضای مجازی همچنان وجود دارد، آن است که آیا پیام‌رسان‌های داخلی نسبت به تلگرام توانایی لازم در جذب مخاطب را داشته‌اند؟ در این بین برخی جریان‌های رسانه‌های خاص سعی دارند به مخاطبان خود بقبولانند که پیام‌رسان‌های داخلی نتوانسته‌اند کاربران تلگرام را به خود جذب کنند، اما واقعا اینطور است؟ برای دستیابی به یک مقایسه عادلانه باید مدت زمانی که هر یک از این پیام‌رسان‌ها «به طور جدی» وارد میدان رقابت شده‌اند و تعداد کاربرانی که توانسته‌اند جذب کنند را با احتساب میزان حمایتی که از آن‌ها شده بررسی نمود. حدود پنج سال پیش در آگوست ۲۰۱۳ (مرداد ۹۲) نسخه آیفون تلگرام منتشر شد و در ماه اکتبر (مهر) همان سال نسخه اولیه و بتای اندروید منتشر شد. این پیام‌رسان در حالی مطرح شد که تا قبل از آن برخی نرم‌افزار‌های خارجی دیگر پیشتاز فضای مجازی-اجتماعی ایران بودند. به گفته پاول دوروف، موسس این نرم‌افزار، تلگرام توانسته بود حدود ۴۰ میلیون ایرانی را به خود جذب کند. در سوی دیگر پیام‌رسان‌های ایرانی قرار دارند که هر چند از تولد برخی از آن‌ها چند سال می‌گذرد، اما به دلایل مختلف از جمله کم‌توجهی مسئولان یا عدم درک اهمیت موضوع و در نتیجه ضعف در حمایت‌های مالی و قانونی، طی سال‌های گذشته وارد میدان رقابت جدی نشده بودند. با این وجود در ماه‌های اخیر و با آشکار شدن خطرات تلگرام و جدی شدن بحث فیلترینگ و رفع انحصار از این پیام‌رسان، خبر‌ها حاکی است که رشد آمار استفاده از نمونه‌های داخلی پیام‌رسان‌ها چشمگیر بوده است. در همین رابطه روز گذشته خبرگزاری فارس به نقل از معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد «در حال حاضر ۲۵ میلیون و ۱۱۴ هزار نفر در پیام‌رسان‌های داخلی عضو شده‌اند.» امیر خوراکیان درباره موفقت‌آمیز بودن فیلترینگ تلگرام گفته است «از نظر ما مسئله اصلی تلگرام حل شده است، بازگشت به شرایط انحصار به هیچ وجه اتفاق نخواهد افتاد.» وی افزود: فعالیت پیام‌رسان‌ها بطور مداوم بر اساس شاخص‌های فنی و کارشناسی رصد می‌شود، علیرغم وجود فیلترشکن‌ها و نسخه‌های فارسی تلگرام، میزان انتشار محتوا و بازدید پست‌ها، همچنین تعداد کانال‌های فعال در این شبکه کاملا روند کاهشی داشته و بطور کلی ترافیک این پیام رسان به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است که در نتیجه میزان موفقیت محدود شدن فعالیت تلگرام شیب مثبت دارد. به گفته این مقام مسئول، «در حال حاضر تعداد کاربران فعال روزانه پیام‌رسان‌های داخلی ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار کاربر است که عدد مهمی است؛ زیرا تلگرام در طول چند سال به ۹ میلیون کاربر فعال روزانه رسید، البته در این راه هنوز پیام‌رسان‌های داخلی مشکلاتی نیز دارند، اما در مجموع از فعالیت پیام‌رسان‌های داخلی طی ۲۰ روز پس از مسدود سازی تلگرام راضی هستیم.» موضوع مهم دیگر حمایت دولت از پیام‌رسان‌های ایرانی است و مسئولان هم ظاهرا بار‌ها بر این اصل تأکید کرده‌اند، اما گویا حقایق دیگری در این زمینه وجود دارد. اخیراً مدیر پیام‌رسان سروش اعلام کرد که دولت اگر همان حمایتی را که از تلگرام کرد از پیام‌رسان‌های داخلی انجام دهد وضعیت آن‌ها بهتر می‌شود. معنی این اظهارات وقتی روشن‌تر شد که بعد از گاف مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور، رسانه‌ها از حضور پنهانی مدیر تلگرام در ایران در سال ۹۴ و توافق دولت روحانی و پاول دوروف برای اختصاص سرور‌های توزیع محتوای بومی به این پیامرسان خبر دادند. در این وضعیت، مقایسه عادلانه بین مدت زمانی که تلگرام و پیام‌رسان‌های خارجی مطرح بوده‌اند و همچنین حمایت‌هایی که در عمل از آن‌ها شده نشان می‌دهد نمونه‌های داخلی بسیار هم موفق بوده‌اند و اگر حمایت‌ها منطقی و اصولی و عادلانه باشد، می‌توانند گوی سبقت را از خارجی‌ها بربایند.