افزایش احتمال فروپاشی سوئیفت

خبرگزاری تسنیم: به نقل از بلومبرگ، عزم دولت‌های اروپایی، روسیه و چین برای حفظ برجام بدون حضور آمریکا لزوما محکوم به شکست نیست. اروپا بیش از آمریکا در شبکه پرداخت‌های جهانی سوئیفت که در بروکسل مستقر است نفوذ دارد. این سیستم در دهه ۱۹۷۰ میلادی توسط گروهی از بانک‌های بین المللی تاسیس شد که خواهان استاندارد سازی شیوه اشتراک گذاری اطلاعات مبادلات بانکی بودند تا اجازه ندهند که هر کشوری یا حتی بانک‌های بزرگ استاندارد‌های خودشان را بر این حوزه تحمیل نمایند. سوئیفت متعلق به اعضای آن است و ستون فقرات بانکداری مدرن بین المللی را تشکیل می‌دهد. روزانه بیش از ۳۰ میلیون تراکنش مالی در میان ۱۱ هزار بانک جهان از طریق این شبکه انجام می‌پذیرد. از آنجایی که مقر این شبکه در بروکسل قرار دارد، سوئیفت از قوانین اتحادیه اروپا تبعیت می‌کند. در سال ۲۰۱۲، اتحادیه اروپایی تحریم‌هایی را علیه بانک‌های ایرانی به اجرا گذاشت و ۳۰ بانک ایرانی از جمله بانک مرکزی ایران از این شبکه اخراج شدند. ارتباط بانک‌های ایرانی با سوئیفت در سال ۲۰۱۶ مجددا برقرار شد. هرچند دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اوایل ماه جاری میلادی اعلام کرد که آمریکا را از توافق هسته‌ای ایران خارج می‌کند و تحریم‌ها علیه تهران را مجددا بر می‌گرداند، اما اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه، انگلیس، چین و روسیه همچنان اعضای این توافق بین المللی باقی مانده اند. این بدان معناست که سوئیفت این بار ارتباط خود با بانک‌های ایرانی را قطع نخواهد کرد. بر اساس سند تاسیس سوئیفت، این شبکه بر مبنای مشورت با رگولاتور‌های بانکی دو سوی آتلانتیک بنا شده، اما خیلی بعید است که سوئیفت در موضوع بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران مخالف قوانین اتحادیه اروپا عمل کند. در سال ۲۰۱۲، قطع مبادلات بانکی ایران با نظام بین المللی، دلیل اصلی کاهش درامد‌های صادرات نفت و گاز ایران از ۹۲.۵ میلیارد دلار سال قبل به ۵۲ میلیارد دلار بود. به نظر می‌رسد که بدون حذف بانک‌های ایرانی از شبکه سوئیفت، تحریم‌های جدید آمریکا به میزان سال ۲۰۱۲ به ایران آُی نخواهد زد. اگر اتحادیه اروپا حاضر به اخراج مجدد ایران از سوئیفت نشود، آمریکا ممکن است سوئیفت را تحریم کند، اما این اقدام می‌تواند برای منافع آمریکا مضر باشد، زیرا چنین اقدامی دارای تبعاتی برای سیستم مالی جهانی خواهد بود. اگر شبکه سوئیفت در نتیجه اقدامات آمریکا به سیستمی غیرقابل اتکا بدل شود، تقاضای عظیمی برای استفاده از سیستم‌های جایگزین مبادله اطلاعات مالی نظیر سیستم‌های ارائه شده توسط استارتاپ‌های فعال در بستر بلاکچین ایجاد خواهد شد. ایران و روسیه پیشتر به دنبال سیستم‌های پرداخت مبتنی بر بلاکچین به عنوان جایگزینی برای سوئیفت بوده اند تا از این طریق تراکنش‌های دلاری را کنار بگذارند. روسیه برای مبادلات بانکی داخلی خود جایگزینی برای سوئیفت ایجاد کرده است. از سال ۲۰۱۵ به این طرف، چین هم یک جایگزین بومی را برای انجام تراکنش‌های بین المللی بر مبنای رنمینبی مورد بررسی قرار داده است. هر چه سوئیفت بیشتر تضعیف شود، جذابیت جایگزین‌های سوئیفت بالاتر خواهد رفت. بدین ترتیب بازگشت به دوران پیشاسوئیفت که در آن بانک‌ها ناگزیر بودند اطلاعات مربوط به تراکنش‌های مالی را به اشکال مختلف و غیرواحدی ارسال کند، غیرقابل تصور نخواهد بود.