پیشنهاد تاسیس بانک ایرانی در اروپا برای دورزدن تحریم‌ها

صندوق ضمانت صادرات ایران: آرش شهرآئینی عضو هیات مدیره صندوق ضمانت صادرات ایران اظهار کرد: شاید برای اولین بار در طول تاریخ است که اروپا سعی دارد از زیر چتر آمریکا خارج شده و مستقل عمل کند؛ به نظر می‌رسد اروپا تا حد زیادی موتور محرک برجام است. وی افزود: با اعلام مواضع جدید امریکا در قبال برجام، سطح ریسک کشوری افزایش خواهد یافت؛ نقش سازمان‌ها و نهاد‌های حمایتی از جمله صندوق ضمانت صادرات در قبال عبور کم هزینه از چالش به وجود آمده پررنگ و تاثیر گذار است. شهرائینی گفت: شاید برای اولین بار در طول تاریخ است که اروپا سعی دارد از زیر چتر آمریکا خارج شده و مستقل عمل کند؛ به نظر می‌رسد اروپا تا حد زیادی موتور محرک برجام است. وی افزود: اگر در نتیجه مذاکرات وزارت خارجه از کشور‌های اروپایی، تضامین کافی اخذ شود، یک شرایط خواهیم داشت و در غیر اینصورت شرایط دیگری را می‌توان متصور شد. شهرائینی اظهار داشت: به صورت کلی باید آمادگی لازم برای هر وضعیتی را داشته باشیم؛ در گذشته نیز کشور با چنین شرایطی مواجه بوده و بر اساس تجربیاتی که کسب شده باید هرچه سریع‌تر متناسب با شرایط روز، تدابیر متناسب را در دستور کار قرار داد. وی با ذکر این نکته که مسائل بانکی از مهمترین موضوعات این جریان خواهد بود گفت: عدم دسترسی به سوئیفت، اخلال درروابط کارگزاری و چالش‌های پیش روی تعاملات بانکی از جمله مشکلات احتمالی پیش روست و باید برای آن‌ها روش‌های جایگزین اندیشید. عضو هیات مدیره صندوق ضمانت صادرات بر نقش اروپا در این جریان تاکید کرد و گفت: اگر اروپا به دنبال حفظ برجام باشد باید بر ارتباطات بانکی خارج از سوئیفت متمرکز شود و در صورت لزوم بانک‌های مرکزی‌های کشور‌های اروپایی یک بانک مختص ایران تاسیس کنند که به دلیل عدم معاملات دلاری با آمریکا تحریم پذیری دشواری داشته باشد؛ این بانک می‌تواند با تکیه بر حاشیه امن سهام داران خود، بدون ترس از تحریم‌های آمریکا موانع را دور بزند. شهرآئینی اذعان داشت: این وضعیت فرصت خوبی است تا اروپا نشان دهد که تصمیم اروپا یک تصمیم سیاسی مبتنی بر حفظ برجام است و با این حرکت استقلال خود را از امریکا نمایش خواهد داد؛ به هرحال نباید فراموش کرد که این اروپاست که از خروج از برجام لطمه می‌بیند نه آمریکا. به گفته آرش شهرآئینی به دلیل سهم اروپا از بازار ایران، بار بر هم زدن برجام بر دوش اروپاست و خروج یکی از اعضا به صورت یکطرفه اروپا را در موقعیتی قرار داده که باید تصمیمات حساب شده، مبتنی بر منافع و دقیقی اتخاذ کند که کلان‌ترین آن، تصمیم برای تشکیل یک بانک اختصاصی برای ایران است. وی در ادامه افزود: دومین حرکت اروپا می‌تواند ایجاد یک مسیر دسترسی جایگزین به جای سوئیفت است؛ چرا که سوئیفت کاملا قابل رصد است و به راحتی می‌تواند منجر به آسیب اعضا شود؛ در نهایت تضامین مکفی که باید اروپا در قبال قرارداد‌های منعقد شده با ایران ارائه کند. شهرآئینی بر نقش مهم صندوق ضمانت صادرات ایران تاکید کرد و گفت: در حال حاضر جایگاه صندوق ضمانت صادرات در مرتبه کلان تری نسبت به گذشته قرار دارد و باید دید فضای کلی کشور نه تنها در حوزه صادرات بلکه مباحث سرمایه گذاری و واردات چه تاثیری از پیشامد‌های آتی خواهد داشت. همه تلاش ما در این میان کاهش هزینه مبادلات است. عضو هیات مدیره صندوق ضمانت صادرات اذعان داشت: در هر صورت جریان تجارت بین الملل ادامه دارد و نباید فراموش کرد که حجم تجارت ما با دنیا ما در شرایط سخت تحریم بالای ۱۰۰ میلیارد دلار بوده است. به هر حال موانع بانکی و هزینه‌های انتقال غیر منصفانه‌ای در پیش رو خواهد بود که لازم است بانک مرکزی تدابیر مناسبی برای کاهش آن‌ها بیاندیشد. وی اعلام کرد: نشست‌های مختلفی در کل سیستم بانکی و مالی کشور در حال برگزاری است و قطعا پس از اجماع به اطلاع عموم خواهد رسید؛ اما در این مرحله نمی‌توان بصورت فردی اظهارنظر کرد. آرش شهرآئینی در پاسخ به این سوال که «سیاست جایگزینی ارز‌های محلی به جای دلار تا چه اندازه می‌تواند حاشیه امن در برابر تحریم‌ها ایجاد کند» گفت: در انتقال ارز‌ها و دسترسی به ارز خارجی یکی از نقاط ریسکی حوزه نقل و انتقال ارزی است که باید به همه سناریو‌های موجود توجه داشت؛ استفاده از ارزمحلی در معاملات، معامله پایاپای و روش‌های مختلف تعامل تجاری غیر دلاری از این جمله هستند. شهرآئینی ترکیه را نمونه موفقی در رابطه با مبادله با ارز محلی معرفی کرد و گفت: خوشبختانه موافقت نامه‌های مربوط به تجارت با پول محلی با ترکیه به مرحله عملیاتی رسیده و این تجربه عملی به ما ثابت می‌کند می‌توان از ریل‌های مختلف، قطار تجارت را به حرکت درآورد. موضوع تحریم‌ها بیشتر شرکت‌های خصوصی را تهدید می‌کند؛ شرکت‌های بزرگی که در حوزه‌های مختلف از جمله هواپیمایی و خودروسازی در حال سرمایه گذاری در کشور بودند از این جریان آسیب می‌بینند؛ اما شرکت‌های کوچک مطمئنا راه خود را پیدا می‌کنند همانطور که در سال‌های گذشته اینکار را انجام داده اند. به گفته شهرآئینی بر اساس تحریم‌های اوفک، آمریکا یک افق ۹۰ و ۱۸۰ روزه بخش‌های مختلف در نظر گرفته و ما باید به ترتیب برای هرکدام از این بخش‌ها برنامه ریزی حساب شده و دقیق ارائه کنیم؛ توان ایستادگی در قبال این هجمه در گرو اجرای سیاستگذاری چند جانبه و جامع خواهد بود.