وزارت خزانه‌داری آمریکا یا اتاق جنگ اقتصادی؟

خبرگزاری فارس: رهبر معظم انقلاب در ۱۰ اردیبهشت ۹۷ فرمودند: «امروز برای دشمنان ما جنگ اقتصادی مطرح است، اتاق جنگ آمریکا علیه ما وزارت خزانه‌داری آمریکا است.» این سخنان رهبر معظم انقلاب در هفته گذشته درباره اتاق جنگ اقتصادی آمریکا، نشان­‌دهنده اهمیت وزارت خزانه داری آمریکا در جنگ اقتصادی است. اما اتاق جنگ آمریکا در این روز‌ها چه اثری بر تصمیمات کلان کشور ما می­‌گذارد؟ این اتاق جنگ چه نقشی در موضوع مطرح این روز‌های مجلس شورای اسلامی، یعنی قوانین مرتبط با FATF دارد؟ برای پاسخ به این سوال لازم است درک صحیحی از نقش اتاق جنگ آمریکا در «شکل­‌گیری ساختمان تحریم­‌ها» و «فشار‌های FATF بر ایران» داشته باشیم. ۱. نقش اتاق جنگ آمریکا در شکل­‌گیری ساختمان تحریم‌­ها: وزارت خزانه‌داری آمریکا ساختار تحریم­‌های بانکی و غیر بانکی را ایجاد کرده و به واسطه این ساختار، تحریم‌­های اقتصادی را اعمال می‌کند. این اتاق جنگ برای ایجاد ساختمان تحریم­‌ها، تلاش بسیار زیادی کرده است، به عنوان مثال دیوید کوهن معاون اطلاعات مالی و مبارزه با تروریسم وزارت خزانه داری آمریکا که به عنوان معمار تحریم‌های ایران شناخته می‌شود، در سال‌های اوج تحریم ایران یعنی ۹۰ و ۹۱ سفر‌های زیادی به کشور‌های مختلفی مانند ژاپن، کره جنوبی، چین، روسیه، ترکیه، انگلیس، آلمان و امثال آن‌ها داشته است. کوهن در این سفرها، به واسطه ابزار‌های مختلف تطمیع، تهدید و تنبیه این کشور‌ها را برای اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران توجیه کرد. همچنین کوهن در سال­های ۹۲ و ۹۳ برای اطمینان از اجرای تحریم‌ها به کشور‌های آسیایی و اروپایی سفر کرد. وزارت خزانه داری اهداف تحریمی را شناسایی کرده و آنان را در لیست تحریمی SDN قرار می‌دهد و متخلفین را جریمه می­کند. با مجموعه این اقدامات، فضای ناامن اقتصادی برای اهداف تحریمی آمریکا به وجود آمده است؛ بنابراین می‌توان گفت که بخش عمده اثرگذاری تحریم­‌ها مرهون اتاق جنگ اقتصادی آمریکا یعنی وزارت خزانه داری این کشور است. ۲. نقش اتاق جنگ آمریکا در نهاد FATF و فشار‌های این نهاد بر ایران: گروه ویژه اقدام مالی (FATF) ادعا می‌کند که یک گروه مستقل فنی، کارشناسی و غیر سیاسی است که فارغ از مسائل سیاسی، برای ارتقای استاندارد‌های پولشویی عمل می­کند. اما شواهد زیادی در اظهارات آمریکایی‌­ها وجود دارد که نشان دهنده نقش و اثرگذاری اتاق جنگ آمریکا یعنی وزارت خزانه‌داری در FATF است. نقش ویژه FATF در فضای بانکی بین المللی، تولید و انتشار اطلاعات بانکی (یعنی شفافیت) است. آمریکا برای تحریم اهداف خود، از این شفافیت استفاده می‌کند. به عنوان مثال دیوید کوهن معمار تحریم‌های ایران در رابطه با نقش شفافیت در موفقیت تحریم‌ها می‌گوید: «موفقیت تحریم‌های آمریکا بستگی عمیق به شفافیت بانکی دارد. از طریق جمع‌آوری اطلاعات کلیدی، افرادی که در نهایت از تراکنش‌های بانکی بهره می‌برند، شناسایی می‌شوند. به این دلیل، شفافیت بانکی هسته اصلی ماموریت وزارت خزانه‌داری است». خوان زاراته، معاون مدیریت مبارزه با تروریسم و جرائم مالی در وزارت خزانه داری برای تبیین بهتر جایگاه FATF در فشار بر ایران، می‌­گوید: «برای قرار دادن ایران در تنگنا و سخت­‌تر کردن شرایط برای این کشور، به حضور کامل FATF نیاز است.» موافقین FATF در ایران، در توجیه اجرای برنامه اقدام FATF استدلال می‌کنند که برای «خروج ایران از انزوای اقتصادی در جهان»، باید استاندارد‌های آن را اجرا کنیم، اما زاراته نظر دیگری دارد، وی در این زمینه می­گوید: «برای این­که ایران از نظام مالی منزوی شود، لازم است FATF برای تایید قضاوت­‌هایی پیرامون نظام مالی ضد پولشویی و مبارزه با تروریسم مداخله کند». یعنی از نظر زاراته، همکاری ما با FATF باعث انزوای بیشتر ایران خواهد شد. این افسر اتاق جنگ اقتصادی، همچنین درباره نقش آمریکا در FATF می­گوید: «دنی گلاسر و چیپ پونسی، دو دیپلمات برجسته در فضای مالی جهانی و متخصص در بحث مبارزه با پولشویی از سوی ایالات متحده مسئول راه اندازی دوباره فرایند FATF قدیمی شدند تا کشور‌های مشکل‌دار را در لیست سیاه جای دهند» و درباره نقش آمریکا در فشار‌های FATF به ایران می­گوید: «گلاسر و پونسی یک فرایند مطمئن را در درون نظام FATF گنجاندند که رژیم ایران را تحت نظارت‌­های دقیق قرار می‌داد، نه فقط با استفاده از استاندارد‌های ضدپولشویی، بلکه با استاندارد‌های مقابله با گسترش سلاح‌های کشتار جمعی و استاندارد‌های مبارزه با تامین مالی تروریسم که وزارت خزانه داری پس از حمله یازده سپتامبر اصرار بر قرار دادن آن­ها در FATF داشت». سخنان فوق به خوبی نشان می‌دهد که آمریکا برای دقیق‌تر شدن تحریم‌­ها نیاز بسیار زیادی به اجرای استاندارد‌های FATF در ایران دارد و اتاق جنگ اقتصادی (وزارت خزانه داری) از FATF به عنوان یک بازوی قدرتمند در این راستا استفاده می­کند. ۳. نقش FATF در تصمیمات کلان ایران: روز گذشته سه لایحه «اصلاح قانون مبارزه با پولشویی»، «رد لایحه اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم» و «بررسی لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم» در دستور کار مجلس شورای اسلامی بود که تا روز سه شنبه از دستور خارج شد. نمایندگان باید توجه داشته باشند که این سه لایحه در راستای اجرای برنامه اقدام FATF است و تصویب آن به معنای کمک مجلس شورای اسلامی به اتاق جنگ اقتصادی آمریکا برای هدف قرار دادن دقیق نهاد‌ها و شرکت­‌های ایرانی خواهد بود. در صورت تصویب این لوایح، نمایندگان مجلس برخلاف رهنمود‌های رهبری و در راستای خواست اتاق جنگ اقتصادی آمریکا حرکت می­کنند.