مدل آزمایشی ارز دیجیتال ملی آماده شد

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه پیکره آینده دنیا بر اساس تکنولوژی بلاک چین است، معتقد است که در برابر ارز دیجیتال برگشت به عقب معنی ندارد و به همین دلیل باید آن را پیگیری کنیم تا به نتیجه برسیم.

ارز‌های مجازی از آن دسته مقولاتی هستند که علاوه بر ویژگی‌های منحصر به فرد و تسهیلاتی که می‌توانند ایجاد کنند، همچنین می‌توانند حامل مخاطراتی برای سیستم‌های پولی و امنیتی کشور‌ها هم باشند؛ امری که در ادبیات مسئولان کشور هم خود را نشان داده است.

"به‌کارگیری ابزار بیت کوین (Bit Coin) و سایر ارز‌های مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است". این خلاصه‌ای از اطلاعیه‌ای است که روابط عمومی بانک مرکزی اخیرا (۲ اردیبهشت) در مورد ارز‌های مجازی در سایت خود قرار داد. در این اطلاعیه، اما به ارز‌های مجازی که قرار بود پست بانک به نمایندگی از وزارت ارتباطات بررسی، پیاده‌سازی و عرضه کند، اشاره‌ای نشده و گفته نشده است که تکلیف بانک مرکزی به عنوان رگولاتوری امور بانکی و پولی کشور با ارز‌های الکترونیکی داخلی چه می‌شود؟

اما محمدجواد آذری جهرمی - وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات - در مورد مصوبه اخیر بانک مرکزی پیرامون ممنوعیت استفاده از ارز‌های دیجیتال گفته است که مصوبه بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار اصلی پول و مالی کشور در مورد ارز‌های رمزنگاری شده مثل بیت کوین که به بانک‌ها و صرافی‌ها اعلام کرده که استفاده از آن‌ها ممنوع است، بدین منظور نیست که بکارگیری ارز دیجیتال در توسعه داخلی ممنوعیت یا محدودیت دارد.

وی با اشاره به پروژه مشترکی که در این زمینه با حضور پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه پولی و مالی بانک مرکزی و پست بانک ایران در جریان است، افزود: در جلسه مشترک هفته گذشته که برای بررسی میزان پیشرفت این پروژه برگزار شده بود، اعلام کردند که مدل آزمایشی آماده شده است.

آذری جهرمی با بیان اینکه نتیجه تحقیق باید به سوالاتی در بخش‌های مختلف تبدیل بشود تا در حالت‌های مختلف به مدل برسیم که بعد از آن پیاده سازی شود، اظهار کرد: در برابر ارز دیجیتال برگشت به عقب معنی ندارد چراکه پیکره آینده دنیا بر اساس تکنولوژی بلاک چین است و به همین دلیل باید آنرا پیگیری کنیم تا به نتیجه برسیم.

عضو کابینه دولت دوازدهم تصریح کرد: نگرانی بانک مرکزی ناشی از خروج ارز و آسیب دیدن مردم و موضوعات اینچنینی است که بر همین اساس تصمیم گرفتند تا خرید و فروش بیت کوین را ممنوع کنند، چراکه بیت کوین همه ارز دیجیتال نیست و آینده چهارچوب و پیکره اینترنت دنیا مبتنی بر بلاک چین خواهد بود.

تعامل برای راه‌اندازی ارز دیجیتالی پیش از این هم وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه اینستاگرام خود به ارز‌های دیجیتالی و اهمیت آن‌ها در دنیای کنونی اشاره کرده و نوشته بود: دنیا در حال تحول است و یکی از این تحولات، «ارز‌های دیجیتال» هستند. رویکرد انفعالی درباره فناوری و انتظار دستگاه‌ها از یکدیگر طبیعتا باعث عقب‌ماندگی و در نهایت انفعال حاکمیت خواهد شد.

محمدجواد آذری جهرمی همچنین گفته بود: بر این اساس و با استفاده از ظرفیت‌های موجود ارتباطات و فناوری اطلاعات در عرصه بانکداری و نظام مالی کشور و نیز ظرفیت بالای جوانان کشور، در جلسه‌ای که با هیئت مدیره پست‌بانک ایران داشتم، مقرر شد این بانک با اعلام فراخوان و شناسایی نخبگان کشور در این عرصه، اولین ارز دیجیتال طراحی‌شده را به صورت آزمایشی پیاده‌سازی و این مدل را برای بررسی و تایید به نظام بانکی کشور عرضه کند. از همه کسانی که در این حوزه تخصص دارند دعوت می‌کنم در فراخوان پست‌بانک حضور فعالانه داشته باشند.

او همچنین در نشست خبری آنلاین خود از پیاده‌سازی آزمایشی اولین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تایید خبر داده و گفت که تعاملاتی با پست بانک و پژوهشگاه پولی و بانکی داشته‌ایم تا نمونه‌ای از ارز دیجیتال را پیاده‌سازی کرده و برای مسوولان کشور آن را معرفی کنیم تا با چابکی بیشتر بانک مرکزی در این حوزه عمل کند. مفاهیم قانونی و فقهی و نظام مبادلات را در این نمونه خواهیم دید. فراخوان اولیه منتشر شده و در ابتدای سال ۹۷ کسانی که می‌توانند به ما در این حوزه کمک کنند، انتخاب خواهند شد.

اما یکی از دلایلی که بسیاری از دلالان و تاجران از ارز دیجیتالی و رمزنگاری شده بیت کوین، برای معاملات غیرمعمول و غیرقانونی استفاده می‌کنند، آن است که تبادل پول با این ارز، در هیچ جایی ثبت نمی‌شود و هیچ هویت و نام و نشانی از طرفین معامله نیز در آن به چشم نمی‌خورد و سازمان‌های امنیتی نیز قادر نخواهند بود مجرمان و دلالان را ردگیری و قرارداد‌های آن‌ها را پیگیری کنند؛ بنابراین برای این افراد پولشویی و فرار مالیاتی بسیار آسوده و راحت صورت خواهد گرفت. اما از آنجایی که نمی‌توان به طور کلی جلوی وقوع یک پدیده جدید را گرفت، اما می‌توان با وضع مقرراتی جدید، نحوه استفاده از آن را محدود و کنترل کرد.

در این راستا انگلستان قصد دارد با همکاری اتحادیه اروپا، قوانینی را وضع کند تا بدین وسیله، تاجران، دلالان و طرفین معامله در مبادله با ارز بیت کوین مجبور باشند اطلاعات خود را وارد و ثبت کنند. بدین ترتیب، می‌توان گفت: تا حد زیادی از فعالیت‌ها و معاملات غیرقانونی و غیر مجاز سلاح، دارو، مواد مخدر و تجهیزات تروریستی در جهان و بخصوص در اروپا جلوگیری به عمل خواهد آمد.

پول‌های مجازی و در صدر آن‌ها بیت‌کوین، درواقع پردازش مبادلات مالی بر بستر یک فناوری به نام "بلاک چین" هستند که زنجیره بلوک هم تعریف می‌شود و مبتنی بر رمزنگاری است. با استفاده از این فناوری یک پول مجازی به وجود می‌آید که در فضای اینترنتی قابل انتقال است و این امکان را به کاربران می‌دهد که بدون نیاز به هیچ بانکی مبادلات مالی خود را انجام می‌دهد، ضمن این‌که ناشناس هم باقی بماند.

برخی کارشناسان معتقدند مساله مهم در ارتباط با این فناوری‌های مالی جدید این است که اگر قرار باشد همه مردم به سمت استفاده از این پول‌های الکترونیکی و مخصوصا بیت کوین بروند، درنهایت ممکن است کاهش ارزش پول ملی را داشته باشیم، چراکه مردم از طریق دلار نسبت به تهیه بیت‌کوین اقدام می‌کنند و زمانی که تقاضا نسبت به دلار زیاد از حد شود، ارزش ریال در برابر آن کاهش پیدا می‌کند و می‌تواند تبعاتی داشته باشد؛ در حالی که در کشوری مثل آمریکا و ترکیه یا هند، یک دلار هم یک دلار است و نگرانی نیز از بابت کاهش یا افزایش ارزش آن نسبت به پولی دیگر هم وجود ندارد.

اما در گزارش اخیر بانک مرکزی آمده بود: در جلسه سی ام شورای عالی مبارزه با پولشویی در تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۶، به کارگیری ابزار بیت کوین (Bit Coin) و سایر ارز‌های مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع اعلام شد. از آنجایی که انواع ارز‌های مجازی از این قابلیت برخوردار هستند که به ابزاری برای پولشویی و تامین مالی تروریسم و به طور کل، جابه‌جایی منابع پولی مجرمان بدل شوند، حوزه نظارت بانک مرکزی برای پیشگیری از وقوع جرائم از طریق ارز‌های مجازی، موضوع ممنوعیت به کارگیری ارز‌های مجازی را به بانک‌ها ابلاغ کرده است.

در ادامه این اطلاعیه همچنین تاکید شده که از این رو، با توجه به اهمیت موضوع، تمام شعب و واحد‌های تابعه بانک‌ها و موسسات اعتباری و صرافی‌ها باید از انجام هرگونه خرید و فروش ارز‌های مذکور و یا انجام هرگونه اقدامی که به تسهیل و یا ترویج ارز‌های یاد شده بینجامد، به طور جد اجتناب کنند. همچنین لازم به ذکر است با متخلفین، برابر قوانین و مقررات مربوط برخورد خواهد شد.