بازار داغ کارگران خدماتی شب عید

خبرگزاری تسنیم: این روز‌ها بازار کارگران خدماتی شب عید بسیار داغ است. روز‌های پایانی سال فرصتی برای رشد مشاغل موقتی و کاذب مانند نظافت و قالی شویی است. البته تنها بازار کار کارگران نظافتچی نیست که در روز‌های پایانی سال داغ است بلکه دستفروشی، دادزن، وردست فروشنده، از جمله مشاغلی است که هر چه به روز‌های پایانی سال نزدیک می‌شویم داغ‌تر می‌شود. برای تهیه گزارش میدانی به چند شرکت خدماتی نظافت تماس گرفتیم تا از وضعیت کارگران مطلع شویم. یکی از شرکت‌ها در شمال شهر هزینه کارگر برای ۸ ساعت کاری را ۱۰۰ هزار تومان اعلام می‌کند و می‌گوید:هر ساعت اضافه حدود ۱۵ هزار تومان می‌شود و یک خانه ۷۵ متری حدود ۲ روزبرای نظافت زمان لازم دارد. منشی این شرکت درباره هزینه کارگر خانم وآقا اعلام می‌کند: هزینه کارگر خانم از آقا حدود ۱۵ هزار تومان برای یک روز کمتر است. یک شرکت خدماتی دیگر در غرب کشور درباره هزینه کارگران می‌گوید: هزینه ۴ ساعت یک کارگر ۶۵ هزار تومان و ۸ ساعت کارگر حدود ۹۵ هزار تومان است و هزینه یک فرش شویی جداگانه محاسبه می‌شود و هزینه هر ساعت اضافه حدود ۱۵ هزار تومان است. هزینه کارگر خانم نیز حدود ۱۵ هزارتومان کمتر است. یک شرکت خدماتی در جنوب کشور نیز درباره هزینه کارگران می‌گوید: برای ۸ ساعت کار در یک روز هزینه یک کارگر آقا ۸۵ هزار تومان می‌شود و هزینه هر ساعت اضافه کار ۱۲ هزار تومان است. مدیر یکی از شرکت‌های خدماتی نظافتی بیان می‌کند:شرکت ما دارای سابقه‌ای ۱۰ ساله در این کار است و حالا دیگر شناخته شده‌ایم و مشتری‌های ثابت زیادی داریم که به کارمان اعتماد دارند. نحوه کار ما به این صورت است که مشتریان تماس می‌گیرند و سفارش کار می‌دهند و ما هم با کارگر هماهنگ می‌کنیم و به او معرفینامه می‌دهیم تا برای نظافت به محل مورد نظر برود. کارگران شرکت‌های نظافتی با وجود داشتن کار دشوار، اما از بیمه برخوردار نیستند. در شرایطی که یک سرماخوردگی ساده به راحتی ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان هزینه برمی دارد، حسابش را کنید که با مشکلاتی نظیر درد‌های استخوانی و مفصلی که دیر یا زود گریبانگیر این قشر می‌شود، با آن هزینه‌های کمرشکن رادیوگرافی و ام‌آر‌آی، چه باید کرد؟ یکی از دست‌اندرکاران شرکت‌های خدماتی نظافتی درباره عدم بیمه کارگران خدماتی می‌گوید:متأسفانه کارگرانی که از طریق این شرکت‌ها به فعالیت مشغولند به دلیل این‌که کار مشخص و ثابتی ندارند و در بیشتر موارد به صورت دوره‌ای و در فواصل مختلف به این کار اشتغال دارند، امکان برخورداری از بیمه را ندارند. در این رابطه ما بار‌ها و بار‌ها تلاش کرده‌ایم که از طریق بیمه‌های مختلف برای بیمه این کارگران اقدام کنیم، اما امکانپذیر نشده است. در چنین شرایطی برای گفت: وگو به سراغ کارگران در یکی از خیابان‌های اصلی تهران رفتیم. اکثراً کارگران برای امر نظافت و داد زنی در شب‌های عید از شهرستان آمده اند تا سهمی از سفره شب عید داشته باشند. اکثر این کارگران کم سن و سال هستند و از سر بیکاری و برای تأمین بخشی از هزینه‌های عید به سراغ کار‌هایی مانند نظافتچی، قالی شویی، دادزنی از شهرستان به تهران آمده اند. مردم تصور می‌کنند که بازار این کارگران در شب عید سکه است. اما خودشان رضایتی ندارند و گلایه از این دارند که قیمت یک روز کار به آسیب‌های این شغل ارزش ندارد. یک جوان ۳۷ ساله اهل خرمشهر کنار مترو دروازه دولت با وسایل شستشوی منزل ایستاده است. خستگی در چهره اش نمایان است. می‌گوید اگر برای نظافت منزل از سمت شرکت معرفی شویم درصدی را به عنوان کارمزد باید به شرکت پرداخت کنیم، اما زمانی که خودمان برای نظافت می‌رویم دیگر کارمزدی پرداخت نمی‌کنیم و ساعتی ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان برای نظافت دریافت می‌کنیم و هر تقاضایی که صاحب خانه داشته باشد انجام می‌دهیم. برخی از آپارتمان‌ها تمیز است و نیازی به نظافت آنچنانی ندارد، اما برخی دیگر بسیار کثیف است و می‌توان آن‌ها را با صرف مدت زمان اندکی تمیز کرد. کارگر دیگری که حدود ۵۵ سال سن دارد می‌گوید: از صبح تا به حال منتظر بودم کسی برای تمیز کردن منزل به سراغم بیاید. از صبح تا به حال هیچ درآمدی نداشتم، در ایامی به جز بهمن و اسفند ماه شغلم باز هم نظافتچی است و در شرکت‌های مختلف یا از طریق دوستان و آشنایان کار نظافت راه پله را انجام می‌دهم. این کارگر ادامه می‌دهد: مردم می‌گویند روزی ۸۰ تومان درآمد داری. اما به این فکر نمی‌کنند که چقدر دچار آسیب و اذیت می‌شوم. از صبح تا بعدازظهر تنها ۸۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرم. از شهرستان به تهران آمده ام شاید شب عید بتوانم جیب پرپول به شهرم باز گردم، اما با توجه به اوضاع کساد بازار بعید می‌دانم که موفق شوم. تمام کار‌ها از امور شست و شوی دیوار تا تمیز کردن حیاط و جابجایی اسباب و اثاثیه نیز انجام می‌دهم. *با ۸۰ هزار تومان همه کاری می‌کنیم کمی آن طرف‌تر مردی دو زانو روی بلوار کنار خیابان نشسته و بقچه‌ی کوچکی جلوی زانوهایش است. مسن است و چهره‌ای رنگ پریده و غبار آلود دارد. از او سوال می‌کنم که آیا از شهرستان آمده؟ می‌گوید: محل زندگی ام ورامین است. در طول سال هم به اینجا می‌آیم. می‌نشینم منتظر تا شاید ماشینی ترمز کند. وی ادامه می‌دهد: نه مزد خوبی داریم نه بیمه، از پاداش و عیدی هم که خبری نیست، اگر بلایی سرمان بیاید معلوم نیست سرنوشت همسر و فرزندمان می‌شود. روی داربست رفتن و کار کردن در بلندی آسان نیست، اما کارگران فصلی چاره‌ای جز این ندارند که با وجود همه سختی‌ها تن به کاری بدهند تا بتوانند امرار معاش کنند. پیرمرد تأکید می‌کند: این ماجرای هر روز کارگرانی است که کنار جدول خیابان و میدان اصلی شهر نشسته اند و منتظر نیش ترمز خودرو و رهگذری هستند که تقاضای کارگر کند، رقابتشان در ظاهر به زوربازویی است که دارند و به ازای آن نان سفره‌هایشان را تأمین می‌کنند. اما در شب عید این ماجرا شدید‌تر می‌شود و رقابت بین افراد برای مشغول شدن بیشتربیشتر می‌شود. شرکت‌های خدماتی علی رغم اینکه نیروی کار آن‌ها نه بیمه دارد و نه مزایای مانند عیدی و سنوات دارد تنها ۴۰ درصد از دریافتی برای نظافت یک منزل را به وی پرداخت می‌کنند. به راستی چه نهادی بر نحوه عملکرد کیفی این موسسات نظارت دارد؟