سکته ناقصِ بورس تهران

خبرگزاری تسنیم: "بازگشت دوباره رونق به بازار سرمایه"؛ اتفاقی که در چند هفته گذشته موجب جلب توجه‌ها به تالار حافظ شد و در پی آن شاخص بورس با گذر از رکود تاریخی خود که ۴ سال گذشته آن را تجربه کرده بود تا یک قدمی ۱۰۰ هزار واحد نیز پیش رفت. بر این اساس نگاهی به رکوردشکنی‌های پیاپی چند هفته گذشته شاخص بورس نشان می‌دهد بخش عمده این رکوردشکنی تحت تاثیرپذیری نماد‌های معاملاتی‌ای است که از رشد قیمت دلار، افزایش قیمت جهانی نفت و همچنین رشد قیمت جهانی کالا‌ها بویژه فلزات پایه، افزایش قیمت سهام را تجربه کرده‌اند. علاوه بر این بدلیل مواردی، چون رکود حاکم بر سایر بازار‌ها از جمله مسکن و خودرو و نیز کاهش نرخ سود سپرده بانکی، نقدینگی در هفته‌های گذشته میل خود را برای آمدن به بازار سهام نشان داد. ضمن این که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم چندی پیش اذعان داشت تحولات ایجاد شده در این بازار را می‌توان به عوامل داخلی و خارجی نسبت داد که بر این اساس کاهش نرخ سود بانکی، قانونمند شدن فعالیت و نرخ سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اصلاح قوانین و مقرارات مرتبط با بازار سرمایه، کاهش نرخ سود اوراق مختلف، افزایش نرخ ارز، اعطای تسهیلات توسط دولت به بنگاه‌ها و تقویت سودآوری شرکتها، اقدامات سازمان بورس در راستای ثبات‌بخشی به بازار و کاهش نرخ کارمزد و افزایش شفافیت بازار سرمایه از جمله اقدامات داخلی اثرگذار بر بازار سرمایه است. از جنبه خارجی هم افزایش جهانی قیمت نفت و نیز رشد فلزات اساسی از دیگر موضوعاتی هستند که به بهبود شرایط بازار سهام کمک شایانی داشته اند که می‌توان مجموعه اثرات آن را در رشد شاخص بورس و بهبود شرایط بازار سهام مشاهده کرد. هر چند که رشد قیمت‌ها در نماد‌ها و صنایع گوناگون متفاوت بوده است و در ماه‌های گذشته بسته با نوع سرمایه گذاری، برخی سود بیشتر و برخی سود کمتری از خرید و فروش سهام کسب کرده‌اند. بر این اساس نگاهی به وضعیت بازار سهام نیز نشان می‌دهد رشد شاخص بورس از ابتدای دولت دوازدهم تا کنون تحت تاثیر صنایع مختلف از جمله فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، فراورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته ای، استخراج کانه‌ها، شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی و گروه مخابرات بوده که موجب شده تا نماگر بازار سهام تا ارتفاع ۹۸ هزار واحد رشد داشته باشد. در خصوص شرکت‌های تاثیرگذار بر افزایش شاخص بورس هم در این مدت باید به شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، ملی صنایع مس ایران، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندرعباس، گسترش نفت و گاز پارسیان، معدنی و صنعتی گل گهر، ارتباطات سیار، پالایش نفت بهران شرکت سرمایه گذاری غدیر اشاره کرد. البته رشد اخیر شاخص بورس در هفته‌های گذشته دارای نکته‌ای متفاوت با دیگر رشد‌های سال‌های اخیر است؛ چرا که در سال‌های گذشته زمانی که بنا به دلایلی، مولفه‌ای باعث رشد شاخص بورس می‌شد یا گروه و صنعتی در بورس با افزایش قیمت همراه می‌شد در برخی موارد کلیت بازار سهام نیز با آن همراه می‌گردید و بدون دلیل بنیادی همه نماد‌ها مثبت و گا‌ها با صف خرید همراه می‌شدند، اما در هفته‌های گذشته این اتفاق نیفتاد. تا جایی که برخی از کارشناسان نیز گفتند دیگر از وقوع رفتار‌های هیجانی در بورس خبری نیست و در جریان معاملات بازار سهام کمتر مشاهده می‌شود که یک نماد معاملاتی بدون دلیل بنیادی مثبت شود که می‌توان از این موضوع به عنوان نکته مثبت معاملات این روز‌های بازار سرمایه یاد کرد و می‌توان این گونه استنباط کرد که بازار سرمایه دیگر عاقل شده است. البته این خوش‌بینی‌های مفرط در تالار شیشه‌ای چندان پایدار نماند؛ چرا که در روز‌های نخست زمستان امسال شاخص بورس منفی شد و در پی هیجان‌زدگی سهامداران علاوه بر ریزش چشمگیر شاخص، بسیاری از نماد‌های معاملاتی نیز با افت و کاهش هیجانی روبرو شدند تا این موضوع ثابت کند که بازار سهام در کشور ما با بلوغ فاصله زیادی دارد. بر این اساس نگاهی به دلایل افت شاخص بورس و ریزش هیجانی قیمت سهام شرکت‌ها در تالار شیشه‌ای در نیمه نخست نخستین ماه زمستان امسال نشان می‌دهد پس از رشد و رکوردشکنی‌های پیاپی، به طور معمول شاخص بورس و قیمت سهام شرکت‌ها نیاز به اصلاح و استراحت دارد؛ بنابراین ن. نماگر بازرا سهام دردر ‌ نمی‌توان توقع این را داشت که نماد‌های معاملاتی و شاخص بورس پیوسته با رشد و افزایش همراه باشند. از سوی دیگر در پی رشد شاخص بورس و قیمت سهام برخی شرکت‌ها در ماه‌های گذشته، سود مناسبی نصیب برخی از معامله‌گران در بورس شده است و به همین دلیل برخی از آن‌ها ترجیح دادند در روز‌های گذشته با فروش سهام خود اقدام به شناسایی و ذخیره سود حاصله کنند، بنابراین زمانی که شدت عرضه در بورس افزایش پیدا می‌کند این موضوع کلیت بازار سهام را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به عاملی برای منفی شدن بازار سهام تبدیل شود. علاوه بر این، موضوعاتی، چون ابهام در عدم ارائه پیش‌بینی سود شرکت‌ها و همچنین نزدیک شدن به پایان مهلت اعلام موضع آمریکا در قبال برجام هم دلایلی دیگر است برای افت شاخص بورس در روز‌های گذشته تا در آستانه «۱۳ ژانویه» که تصمیم ریاست جمهوری آمریکا در خصوص برجام اعلام می‌شود، معامله‌گران با احتیاط بیشتری اقدام به خرید و فروش سهام کنند. افزون بر این برخی معتقدند با توجه به این که یکی از دلایل اصلی رونق بازار سهام و رشد شاخص بورس در ماه‌های گذشته موضوعات مربوط به بهبود برخی کالا‌ها در بازار‌های جهانی است، تعطیلی بازار‌های جهانی همزمان با تعطیلات سال نو میلادی، وضعیت احتیاطی را در معاملات مربوط به صنایع مرتبط با این بازار‌ها در بورس تهرن ایجاد کرده است. ضمن این که تجمعات غیرقانونی و اعتراضات چند روز گذشته که در برخی موارد به تخریب اموال عمومی انجامید هم در افت شاخص بورس و ریزش قیمت سهام در تالار شیشه‌ای بی‌تاثیر نبوده است. علاوه بر این در هفته گذشته معامله‌گران شاهد درج علامتی در کنار برخی نماد‌های بورسی بودند که رئیس اداره نظارت بر ناشران بورسی دلیل آن را عدم انتشار اطلاعات توسط این شرکت‌ها عنوان کرده که تداوم عدم افشاگری اطلاعات از سوی این شرکتها، احتمال تعلیق و توقف این نماد‌ها را افزایش می‌دهد. بر این اساس برخی از سهامداران برای رهایی از تله توقف نماد و حبس نقدینگی اقدام به فروش سهام خود کردند که بدون شک این موضوع هم یکی دیگر از دلایل افزایش فشار فروش در بازار سهام و افت شاخص بورس در روز‌های آغازین زمستان امسال است. در مجموع باید گفت: در حالی پس از ریزش چشمگیر شاخص بورس و قیمت‌ها در بازار سهام، حالا شرایط تا حدودی دوباره روبه‌راه شده است و معاملات در ظاهر به تعادل رسیده اند که می‌توان از افت قابل توجه شاخص بورس در هفته گذشته و بازگشت دوباره آن به مسیر تعادل به عنوان "سکته ناقصِ بورس تهران" یاد کرد. به همین دلیل این روز‌ها بیش از هر روز دیگری معامله‎‌گران بازار سرمایه بویژه تازه‌واردان به تالار شیشه‌ای باید در خرید و فروش‌های خود به عوامل بنیادی شرکت‌ها از جمله سودآوری بنگاهها، صورت‌های مالی، چشم‌انداز و برنامه‌های آن‌ها دقت کنند تا سرمایه گذاری مطمئن و سودآوری را داشته باشند. ضمن این که سودآوری صنایع و بنگاه‌ها همواره در بورس یکسان نیست و بر این اساس در هیچ یک از بازار‌های مالی هم نمی‌توان تضمینی برای افت یا افزایش قیمت‌ها ارائه کرد که بورس و بازار سهام نیز از این موضوع استثنا نیستند.