ضرورت تهاتر پولی در اقتصاد ایران

خبرگزاری تسنیم: موضوع تهاتر پولی یکی از محور‌های مهم مقابله با تحریم‌ها به شمار می‌رود. در دورانی که تحریم‌های بانکی به شدت ادامه داشت این موضوع بار‌ها در جلسات راهبردی به ویژه در جلسات مهم مقابله با تحریم در ستاد تدابیر ویژه اقتصادی از سوی این حقیر مطرح شد، اما جدی گرفته نشد. البته منعی از سوی این ستاد مطرح نبود، اما واقعیت این است که این مهم باید از سوی بانک مرکزی جدی گرفته می‌شد، اما مدیران این بانک عزم جدی در این خصوص نداشتند، از سال‌های قبل حتی در اجلاس مشترک ایران و ترکیه این طرح می‌توانست مطرح شود، اما نمایندگان این بانک هیچ گاه در این سطح توجیه نبودند و یا اعتقادی به این امر نداشتند. تهاتر پولی به این صورت است که دو کشور که ارتباط تجاری متوازنی دارند می‌توانند از طریق دو بانک کارگزار که از سوی دو کشور تعیین می‌شود و با نظارت دو بانک مرکزی این روش را عملیاتی کنند، برای مثال دو بانک کارگزار یکی در ایران و یکی در ترکیه به عنوان کارگزار صادرکنندگان و وارد کنندگان دو کشور تعیین می‌شوند، وارد کننده ایرانی به جای دلار، ریال لازم را البته بر اساس محاسبه مبتنی بر دلار در بانک کارگزار سپرده می‌کند. از سوی دیگر بانک کارگزار ترکیه لیر معادل را به بانک صادرکننده ترکیه‌ای تحویل می‌دهد. به طور متقابل صادرکننده ایرانی نیز بعد از سپرده کردن وارد کننده ترک در بانک کارگزار، ریال معادل کالای صادراتی خود را (بر اساس معادل دلاری) از بانک کارگزار ایرانی دریافت می‌کند. به این ترتیب در این نوع مبادله نیازی به تهیه و انتقال دلار نیست و دو طرف صرفا به خاطر ثبات قیمت دلار از آن به عنوان واحد سنجش ارزش استفاده می‌کنند. این نوع مبادله با کشور‌های دیگری نظیر چین، روسیه، کره، هند، امارات و نظایر آن قابل کاربرد است. نهایتا کسری یا مازاد حساب دو بانک کارگزار به واحد پول دو کشور میان دو بانک با نظارت بانک‌های مرکزی دو کشور تسویه می‌شود. این روش امروزه از سوی چین با بیش از پنجاه کشور جهان عملیاتی شده است نکته دیگر اینکه این روش لزوما منحصر به ایام تحریم نیست.