ارائه آمار اشتغال به سبک جهانگیری

خبرگزاری مهر: اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در همایش گرامیداشت روز ملی استاندارد با ارائه وضعیت شاخص‌های اقتصادی، گریزی هم به آخرین آمار اشتغال زد. جهانگیری در این همایش گفت: «در فصل بهار امسال ۷۰۳ هزار شغل ایجاد شد و روز گذشته به من اطلاع دادند که در فصل تابستان ۷۹۵ هزار شغل ایجاد شده است»! معاون اول رئیس جمهور به این موضوع نیز اشاره کرد: «در هیچ کشوری ندیده ام که صاحبنظری بدون آمار رسمی و بر اساس داده‌های ذهنی خود اقتصاد یک کشور را تحلیل کند. این آماری که ارائه کردم بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران است.». اما نکته قابل تامل در ارائه آماراشتغال از سوی معاون اول، تغییر سبک در نحوه اطلاع‌رسانی به مردم است؛ آنچه که طبق تعاریف رسمی آماری از اشتغال ارائه می‌شود، آمار دوازده ماهه منتهی به یک ماه یا یک فصل است؛ با این توضیح بنابراین منظور از آنچه که معاون اول رئیس جمهور روز گذشته به عنوان اشتغال ۷۰۳ هزار نفری در بهار ۹۶ از آن یاد کرد، مربوط به دوره یکساله «بهار ۹۵ تا بهار ۹۶» و اشتغال ۷۹۵ هزار نفری تابستان نیز مربوط به اشتغال ایجاد شده در دوره «تابستان ۹۵ تا تابستان ۹۶» است نه اشتغال ایجاد شده در سه ماهه بهار و سه ماهه تابستان ۹۶. حال آنکه معاون اول رئیس جمهور به عنوان دومین مقام اجرایی کشور این آمار را به گونه‌ای به مخاطبان القاء کرد که گویی در ۶ ماه نخست امسال در مجموع یک میلیون و ۴۹۸ هزار شغل جدید ایجاد شده است؛ یعنی بیش از یک و نیم برابر تکلیف و تعهد یک ساله دولت. طبق برنامه ششم توسعه دولت مکلف است در سال برای ۹۷۰ هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کند که اگر همین میزان اشتغالزایی هم محقق شود، عملکردی قابل تقدیر خواهد بود. آمار اشتغال به عنوان یکی از حساس‌ترین مبنا‌های سنجش وضعیت اقتصادی کشور، در حالی به این نحو از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ارائه شد که کارشناسان آمار و مسئولان متولی سیاستگذاری بازار کار، اساسا ارائه آمار‌های ماهیانه یا فصلی را به عنوان مبنای دقیقی برای اطلاع از وضعیت بازار کار صحیح نمی‌دانند؛ در همین زمینه علاء‌الدین ازوجی مدیرکل سیاستگذاری بازار کار و توسعه اشتغال وزارت کار پیش از این درباره آخرین وضعیت اشتغال در نمیه نخست امسال گفته بود: «اینکه بگوییم در پنج ماهه یا شش ماهه نخست سال چه میزان اشتغال ایجاد شده به هیچ وجه آمار دقیقی از وضعیت بازار کار ارائه نداده‌ایم، آنچه که در ارائه آمار اشتغال باید مبنا قرار گیرد بررسی وضعیت بازار کار در یک دوره دوازده ماهه است» در عین حال علی ربیعی وزیر کار نیز دیروز در شورای عالی اشتغال، آماری از وضعیت بازار کار ارائه داد که خود می‌تواند استنادی بر این مدعا باشد که منظور از میزان اشتغالزایی در یک فصل دوره «یکساله» منتهی به آن فصل است، نه آمار سه ماهه، به سبکی که آقای جهانگیری دیروز از آن سخن گفت. طبق آماری که ربیعی دیروز به درستی از وضعیت اشتغال کشور ارائه داد «از تابستان ۱۳۹۵ تا تابستان ۱۳۹۶ حدود ۷۰۰ هزار شغل ایجاد شده است.» باید فرض کنیم که ارائه آمار غیرواقعی و غلط از اشتغال زایی توسط معاون اول رئیس جمهوری ناشی برداشت غلط وی از آماری است که به او ارائه شده یا شاید برداشت وی درست بوده، اما در بیان دچار خطا شده اند. چرا که غلبه بر بحران بیکاری بویژه در کلاف سردرگم بحران بنگاه‌های تولیدی و مشکلات متعدد صنایع، با پنهان کاری آمار تلخ و پایین اشتغالزایی قطعا ممکن نخواهد بود.