توسعه خودروهای برقی در ایران مستلزم چیست؟

باشگاه خبرنگاران جوان: خودرو در دوران معاصر به یکی از نیاز‌های اکثر مردم مبدل شده است، در ایران نیز خرید و تهیه خودروی شخصی به عنوان یکی از ضروریات اجتناب ناپذیر در اولویت بخش قابل توجهی از خانوار‌ها قرار دارد. کم نیستند خانوار‌هایی که پیش از مسکن، خرید خودرو را در لیست لوازم مورد احتیاج زندگی خویش قرار می‌دهند و این واقعیت نشان دهنده میل فزاینده بسیاری از افراد به خریداری خودرو است. در این میان، علی‌رغم ضرورت موجود، انتقاداتی جدی به صنعت خودروسازی ایران، وارد می‌شود، که قیمت بالا، اُفت کیفی محصولات، خدمات پس از فروش نامناسب، چند لایگی دلال‌ها و واسطه‌ها در بازار خودرو و قاچاق قطعات خودرو از نمونه‌های آن به شمار می‌رود. موضوع مصرف بی رویه و فراتر از حد معمول سوخت یا بنزین به یکی از چالش برانگیزترین دغدغه‌های کشوری در دو عرصه اقتصادی و انرژی مبدل شده است. آلایندگی‌های زیست محیطی از دیگر معضلاتی است که در طول سالیان اخیر به انحای مختلف، مورد بحث قرار گرفته و با وجود اتخاذ برخی تدابیر، همچنان این معضل، حل نشده باقی مانده است. یکی از راهکار‌های حصول توفیق در این خصوص، به توسعه خودرو‌های برقی و عرضه آن در بازار معطوف می‌شود. ضرورتی که با تحقق آن علاوه بر صرفه جویی در مصرف بنزین و معاف شدن دولت از پرداخت یارانه سنگین سوخت، مشکلات آلایندگی‌های زیست محیطی نیز تا حدود بسیاری، مرتفع خواهد شد. آنچه که لزوم پرداختن به این عرصه را بیش از پیش دارای اهمیت می‌سازد به موقعیت جغرافیایی ایران معطوف می‌شود، امری که با عنایت به ظرفیت جذب انرژی خورشیدی (بیش از ۹ ماه از سال)، کارآمدی فزاینده آن قابل درک می‌شود.

استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، بسترساز حصول توفیقات هر چه بیشتر اقتصادی محمد شجاعی، کارشناس صنعت خودرو، در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به عزم کشور‌های توسعه یافته برای بهره وری حداکثری از انرژی‌های تجدیدپذیر همچون باد و خورشید اظهار کرد: حجم سرمایه‌گذاری‌هایی که در طول سالیان اخیر با هدف بهره‌گیری هر چه بیشتر انرژی‌های مذکور انجام شده، نشان دهنده افق و دورنمایی است که در میان مدت و بلند مدت برای بهره وری افزون‌تر از این ظرفیت‌ها مد نظر قرار گرفته شده است. وی افزود: در ایران نیز گام‌هایی برای استفاده از این استعداد‌ها برداشته شده، اما با در نظر گرفتن میزان برنامه‌های تعریف و عملیاتی شده در کشور‌های پیشرفته و مقایسه آن با ضریب اقدامات انجام شده در داخل، به این واقعیت پی خواهیم برد که تا رسیدن به نقطه مطلوب راه نرفتۀ بسیاری را در پیش داریم و به واقع در بخش مذکور آن‌چنان که باید قوی عمل نکرده ایم. کارشناس صنعت خودرو گفت: موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر و ناپذیر و ضرورت اتکای هر چه بیشتر به انرژی‌های گروه نخست، آن‌چنان دارای اهمیت است که در بسیاری از کشورها، فصلی مجزا برای آن گشوده شده و به عنوان یکی از دستورکار‌ها و برنامه‌های جدی کشور‌های توسعه یافته قابل بررسی است. شجاعی گفت: آلایندگی زیست محیطی، رو به تنزل بودن انرژی‌های تجدید ناپذیر و صرفه اقتصادی انرژی‌های تجدید پذیر در دراز مدت، از مؤلفه‌های اساسی در سوق پیدا کردن جوامع توسعه یافته به سمت انرژی‌های این‌چنینی همچون بادی، خورشیدی یا برقی به شمار می‌رود. وی افزود: این امر در خودروسازیِ کشور‌های توسعه یافته و صاحب نام جهان نیز تسری پیدا کرده و به واقع در طی سال‌های گذشته، ساخت اتومبیل‌های هیبریدی و برقی با جدیت و ظرافت هر چه بیشتری در دستور کار قرار گرفته است. کارشناس صنعت خودرو گفت: استفاده از خودرو‌های برقی از سال ۲۰۱۰ میلادی به میزان قابل توجهی، پررنگ شد و با عنایت به توفیقات و پیشرفت‌هایی که در سیستم برق خودرو‌ها و به‌خصوص باتری آن‌ها به دست آمده، بعد از گذشت یک دهه، همچنان این سیر در حال استمرار است. وی افزود: البته تولید خودرو‌های برقی برای نخستین بار در قرن نوزدهم کلید خورد که در آن مقطع، طرح‌ها و پروژه‌های مربوطه تاحدی در فاز مطالعاتی و تحقیقاتی در دستور کار قرار گرفته بود و این روند تا سال ۱۹۷۰ ادامه یافت و در یک مقطع ده ساله تا سال ۱۹۸۰ جنبه کاربردی و عملیاتی پروژه‌های مرتبط با این حوزه با تقویت هر چه بیشتری همراه شد که البته شرایط موجود در آن زمان باعث شد، استقبال چندانی از این طرح‌ها نشود، اما در دوران کنونی، وضعیت به طور کامل متفاوت است و اقبال عمومی به استفاده از این خودرو‌ها به نحو چشمگیری رو به افزایش است. کارشناس صنعت خودرو گفت: برخی از مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی ایران نیز در سالیان اخیر، طرح‌هایی را برای توسعه و ساخت این خودرو‌ها مد نظر قرار داده‌اند، اما آنچه که با قاطعیت می‌توان به آن اذعان کرد به موفقیت‌های کسب شده در این خصوص معطوف می‌شود که خروجی فراگیری نداشته و عمده توفیقات، بصورت موردی قابل بررسی است که اگر غیر از این بود، در بازار ایران شاهد تنوع و گستردگی قابل توجهی از خودرو‌های برقی بودیم. وی افزود: فاصله بسیار زیادی میان طرح‌های دانش بنیان موجود با تولید انبوه و صنعتی آن احساس می‌شود که می‌طلبد در سال‌های آتی با برنامه ریزی اصولی، امکان تولید و حضور خودرو‌های بومیِ ایرانی با استفاده از انرژی‌های خورشیدی و برقی در سطح جاده ها، خیابان ها، معابر سواره رو و محور‌های مواصلاتی فراهم شود. توسعه خودرو‌های برقی در ایران مستلزم همسویی صنعت و دانشگاه علی بابایی، دانش آموخته رشته مدیریت صنعتی در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با بیان اینکه تلاش هر چه بیشتر و حمایت مضاعف دستگاه‌های ذی‌ربط برای تبدیل کردن طرح‌های دانش بنیان به تولیدات انبوه صنعتی در کشور لازم است، اظهار کرد: یکی از مشکلات فعلی کشور به همین نکته باز می‌گردد و به طور قطع در صورت حصول خروجی فراگیر از طرح‌های علمی و دانش بنیان، شاهد جهش چشم گیر از حیث صنعتی و تکنولوژی خواهیم بود. وی افزود: مخترعان ایرانی با نبوغ و نوآوری به موفقیت‌های بسیاری دست پیدا کرده اند، اما متأسفانه بعد از گذشت سال ها، این اختراعات همچنان در همان حد موضوعی و موردی باقی مانده است. بابایی بیان کرد: موضوع خودرو‌های برقی نیز یکی از مصادیق این امر محسوب می‌شود و با وجود موفقیت برخی از مراکز دانشگاهی همچون علم و صنعت، خواجه نصیر، دانشگاه تهران، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین و... این توفیقات بصورت انبوه در سطح جامعه بروز پیدا نکرده است. وی در خاتمه یادآور شد: در صورت وحدت و تعامل سازنده‌تر حوزه صنعت و دانشگاه، به طور قطع موفقیت‌ها در این خصوص به میزان قابل توجهی ارتقا خواهد یافت و با باور توانایی‌های خود و حمایت دستگاه‌های ذی‌ربطِ دولتی، قادر خواهیم بود علاوه بر تامین نیاز داخلی، در عرصه صادرات خودرو‌های برقی نیز به توفیقات شایسته‌ای دست یابیم، در غیر این صورت همچون صنعت خودروسازی بنزینی، در گذرگاه‌های متعدد با موانع و مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهیم شد که گاهی روند حل و فصل آن نیز بسیار زمان بر و فرسایشی خواهد بود.