پیش بینی یک پژوهشگر از ریزش همه دارایی‌های حبابی

خبرگزاری تسنیم: محمدحسین ادیب با انتقاد از سیاستهای اقتصادی دولت معتقد است، در صورتی که اقتصاد به سبک موجود اداره شود و تغییری در سیاست های اقتصادی دولت ایجاد نشود ، ادامه وضعیت موجود طی حد اکثر دو سال آینده به ریزش همه دارایی های حبابی می انجامد. وی بر این باور است که با شکستن حباب دارایی های سرمایه ای، ریسک بی اعتبار شدن وثائق بانکی بزرگ ترین ریسکی خواهد بود که شبکه بانکی را تهدید می کند. دیگر نظرات این پژوهشگر ریسک را در ادامه در گفت وگو با تسنیم بخوانید. اگر نرخ بهره بیش از ده درصد از نرخ تورم بالاتر باشد اقتصاد به صورت قطعی وارد فاز رکود شده است رونق و رکود در نظام بانکی چه نشانه ای دارد ؟ ادیب: اگر نرخ تورم 3 درصد بیشتر از نرخ بهره باشد اقتصاد در فاز رونق قرار دارد ، اگر نرخ بهره بیش از ده درصد از نرخ تورم بالاتر باشد اقتصاد به صورت قطعی وارد فاز رکود شده است. با تورم بیش از نرخ بهره، اقتصاد حبابی می شود آیا پول کم بهره ملاک شناسایی دوران رونق است ؟ ادیب: در دوران رونق نرخ بهره از نرخ تورم کمتر است ودریافت وام بانکی رانت و امتیاز تلقی می شود و هر چه تورم بیشتر از نرخ بهره باشد رونق شتاب بیشتری دارد ،اگر تورم ده درصد یا بیشتر از نرخ بهره بالا تر باشد رونق به سوداگری تبدیل شده و اقتصاد حبابی می شود. حباب در بخش مسکن به چه معناست ؟ ادیب: حباب به این معناست که قیمت مسکن از قدرت خرید مردم بیشتر رشد مَی کند. حباب در بورس به چه معناست ؟ ادیب: در بورس حباب به این معناست که ارزش سهام رشد مَی کند اما عایدی سهام به نسبت افزایش ارزش سهام رشد نمی کند. حباب در بخش نرخ ارز چه ویژگی هایی دارد ؟ ادیب: در خصوص ارز، حباب به این معناست که ارزش پول ملی بیش از میزان واقعی که تولید را اقتصادی نگه دارد افزایش مَی یابد. ایجاد حباب در مسکن و خدمات ناشی از فشار پول کم بهره به اقتصاد آثار ارزش گذاری بیش از حد پول ملی چه تبعاتی دارد ؟ ادیب: وقتی پول ملی بیش از حد ارزش گذاری شد ، آن بخش از تولید داخلی که در معرض رقابت خارجی است رو به کاهش خواهد بود، لذا سرمایه گذاری در آن بخش از تولید که در معرض رقابت خارجی است روند نزولی پیدا مَی کند. وقتی تولید در معرض رقابت خارجی ، فاقد توجیه اقتصادی شود و اقتصاد تحت فشار پول کم بهره واقع شود ، در بخش مسکن و خدمات حباب ایجاد می شود و این اتفاقی بود که در دوران رونق نفتی از سال ١٣٨� تا آذر ١٣٩� ( قبل از تحریم) رخ داد. تشکیل حباب در بخش مسکن و خدمات در دهه 80 محصول چه عواملی بود؟ ادیب: حباب در بخش مسکن و خدمات محصول پول کم بهره و ارزش بالای پول ملی است . دوران رکود با چه شاخصی تعریف می شود ؟ ادیب: در دوران رکود ، نرخ بهره حداقل ده درصد از نرخ تورم بیشتر است، لذا ملاک دوران رکود پول پر بهره است. آثار دوران رکود بر بخش مسکن را چگونه ارزیابی می کنید ؟ ادیب: در دوران رکود ، مسکنی که در دوران رونق بیش از قدرت خرید مردم رشد کرده بفروش نمی رود و معاملات مسکن به علت نداشتن قدرت خرید کاهش مَی یابد . آثار دوران رکود بر ارزش سهام چگونه است ؟ ادیب:سهامی که عایدی آن به نسبت ارزش سهام رشد نکرده معاملات ان به شدت کاهش یافته و در مرحله بعد قیمت ان سقوط مَی کند . آثار بالانگهداشتن ارزش پول ملی در دوران رکود چه تبعاتی دارد ؟ ادیب: در دوران رکود ارزش پول ملی همچنان بالا نگه داشته شد ، تورم ارزی در خرداد ٩٦ نسبت به ده سال قبل در خرداد ٨٦ بالغ بر ٣� ٧ درصد و تورم تولید کننده در این فاصله٤٣٨ درصد بود لذا در فاصله ده سال تورم ریالی 131 درصد بیش از افزایش نرخ ارز بود لذا عدم افزایش نرخ ارز متناسب با تورم در دهه گذشته آن هم به میزان 131 درصد، به غیر اقتصادی شدن آن بخش از تولید داخلی انجامید که در معرض رقابت خارجی بود. اثر بالانگهداشتن ارزش پول ملی و پول پر بهره چگونه تجمیع می شود ؟ ادیب: اگر نرخ بهره سالانه بیش از ده درصد از تورم بالاتر باشد( مصداق پول پر بهره ) و ارزش پول ملی هم مصنوعا بالا نگهداشته شود ، دارایی حبابی تحت فشار کاهشی قرار مَی گیرد ، فشار کاهشی ابتدا با کاهش معاملات حبابی خود را نشان مَی دهد ، در صورت تداوم بالا بودن نرخ بهره نسبت به تورم به میزان بیش از ده درصد ، نهایتا فشار کاهشی به شکسته شدن همه حباب ها مَی انجامد . ریزش دارایی های حبابی تا دوسال آینده سقوط ارزش دارایی های حبابی را پیش بینی می کنید ؟ ادیب: در صورتی که اقتصاد به سبک موجود اداره شود و تغییری در سیاست های اقتصادی دولت ایجاد نشود ، ادامه وضعیت موجود طی حد اکثر دو سال آینده به ریزش همه دارایی های حبابی می انجامد . ریسک بی اعتبار شدن وثائق بانکی بزرگترین ریسک تهدید کننده شبکه بانکی آثار سقوط ارزش دارایی های حبابی بر بانکها چگونه است ؟ ادیب: با شکسته شدن حباب دارایی های سرمایه ای مثل مسکن ، املاک تجاری و سهام ، بانکها که در ازای تسهیلات : مسکن ، املاک تجاری و سهام را وثیقه گرفته اند، ارزش وثیقه آنها به شدت کاهش یافته و در بسیاری از موارد ارزش وثیقه کمتر از ارزش وام شده و بانکها قادر به وصول تسهیلات پرداختی نخواهند بود لذا ریسک بی اعتبار شدن وثائق بانکی بزرگ ترین ریسکی است که شبکه بانکی را تهدید می کند. شبیه این روند در سال 1991 میلادی در ژاپن اتفاق افتاد ، در دهه 80 میلادی ارزش سهام و ملک در ژاپن ماهانه افزایش می یافت ، هر کس در هر نقطه کره زمین، این برداشت را داشت که برای ثروتمند شدن باید اقدام به خرید مسکن و سهام در ژاپن کند، عده ای دهه 90 میلادی را دهه ژاپن می دانستند قیمت مسکن در ژاپن به قدری بالا رفت که بانکهای ژاپنی وام مسکن را دو نسله پرداخت می کردند. به عبارت دیگر بر اساس حقوق تا پایان عمر، هیچ فردی قادر به خرید آپارتمان نبود لذا اقساط وام را فرد و فرزندش تقبل می کردند . به عبارت صریح تر خرید آپارتمان مستلزم پرداخت اقساط برای دو نسل بود و مسکنی که تا این اندازه گران شده بود وثیقه وام بانکی قرار گرفت، در سال 1991 میلادی اقتصاد ژاپن دچار فروپاشی شد و قیمت مسکن به 20 درصد سابق سقوط کرد و بانکهایی که اینگونه وثایق را در ازای وام پذیرفته بودند ورشکست شدند ، اکنون نیز بانکها در ایران وثائق حبابی را به عنوان تضمین وام پذیرفته اند که در صورتی که نرخ بهره تعدیل نشود نرخ بهره بالا به سقوط قیمت مسکن انجامیده و وثیقه ها بی اعتبار شده و وام گیرندگان ترجیح می دهند به جای پرداخت وام ، بانکها وثیقه را تملک کنند. بی اعتبار شدن وثائق جدی است راهبرد بانک مرکزی در بحران بانکی را چگونه ارزیابی می کنید ؟ ادیب: من بانک مرکزی را به بازاندیشی در سیاست های پولی دعوت می کنم ، ورشکست شدن بانکها به سبب بی اعتبار شدن وثائق جدی است . بانکها از ناحیه ای در معرض آسیب اند که پیش بینی آن را نداشتند .