ما نفت نداریم اما ایده داریم!/ ۷ نکته درباره قرارداد نفتی با توتال

سرویس اقتصادی فردا؛ اکبر ابدالی محمدی*: سال گذشته بود که به همت انجمن صادرکنندگان فرانسه، همایشی با عنوان «ایران هم اکنون» در دانشگاه جان مولن شهر لیون فرانسه برگزار شد. فارغ از تحلیل‌ها و بررسی‌های صورت گرفته توسط شرکت‌های فرانسوی برای تصاحب بازار ایران، یکی از اسلایدهای این نشست که توسط یک شرکت فرانسوی تحلیل گر اقتصاد بین المللی ارائه شد جالب توجه بود. این شرکت فرانسوی در این اسلاید می‌گوید ما فرانسوی‌ها نفت نداریم، اما ایده داریم. با مشاهده تصویر برج آزادی در این اسلاید معلوم می‌شود که منظور آن‌ها این است که نفت از ایران و فکر و ایده از ما. این نگاه تحقیرآمیز به کشورمان سابقه دیرینه‌ای به تاریخ استعمارگران دارد. اما تعجب و تأسف از کسانی است که این نگاه را پذیرفته اند که ما نفت داریم، اما فکر و ایده نداریم پس لاجرم باید دست به دامن امثال فرانسوی‌ها شویم.

با ذکر این مقدمه چند نکته در خصوص قرارداد جدید نفتی ایران با شرکت توتال فرانسه قابل تأمل است: ۱ - این قرارداد را می‌توان ناشی از عدم خودباوری ملی دانست چرا که به تصریح سردار عبداللهی فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء، این قرارگاه و چند شرکت داخلی دیگر هم توان انجام این قرارداد را داشتند و واگذاری آن به بیگانگان در حالی که صنعت حفاری، ساخت پالایشگاه، انتقال میعانات و ... در کشور بومی شده جای تعجب است!

۲ - یکی از بهانه‌های انعقاد این قرارداد‌ها ورود تکنولوژی به کشور است. اولاً به تصریح سردار عبداللهی تکنولوژی مرتبط با این قرارداد در کشور بومی شده است. ثانیاً بیش از ۱۰۰ سال از اکتشاف و استخراج نفت و گاز در ایران می‌گذرد و در این مدت هم عمدتا کار‌ها دست شرکت‌های خارجی بوده، وقتی در این ۱۰۰ سال حاضر نشده‌اند یا تکنولوژی خودشان را به کشورمان بدهند چطور در الان با این قرارداد این کار را خواهند کرد؟

۳ - از دیگر بهانه‌های انعقاد این قرارداد‌ها اینست که ورود شرکت‌های خارجی بزرگ مثل توتال مانع تحریم ایران در آینده خواهد شد. این بیشتر به یک شوخی شبیه است. وقتی در سال‌های ۸۹ و ۹۰ و ۹۱ ایران هدف شدیدترین تحریمهای اقتصادی قرار گرفت همین شرکت‌های بزرگ خارجی در ایران بودند پس چرا آن موقع مانع تحریم ایران نشدند؟ همین شرکت توتال الان در قطر حضور دارد. آیا مانع تحریم قطر از سوی کشورهای عربی شده است؟

۴ - فرانسه کشوری است که نفت ندارد، اما شرکت توتال به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های نفتی جهان متعلق به این کشور است. تاریخچه توتال نشان می‌دهد رشد این شرکت با استثمار کشورهایی مثل ونزوئلا، الجزایر، میانمار و ... صورت گرفته است. حال کشوری که ایران باشد با این همه میادین نفتی و شرکتهای توانمند داخلی نباید حداقل یکی از بزرگترین شرکتهای نفتی منطقه را داشته باشد؟ البته اگر بخواهیم و به شرکتهای داخلی میدان بدهیم می‌شود.

۵ - وظیفه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، حمایت و دفاع از شرکتهای داخلی است، اما دفاع این ستاد از قرارداد با شرکت توتال فرانسه عجیب به نظر می‌رسد.

۶ - حضرت علامه جوادی آملی سال گذشته در دیدار یکی از مسئولین فرمودند: هر کس که بیگانه را به حریم کشور راه دهد بی غیرت است. آیا واگذاری قرادادهای نفتی و خودروسازی به شرکتهای فرانسوی که بیشترین سهم را در تحریم‌ها علیه ایران داشتند و در طول مذاکرات همواره سعی در کارشکنی داشتند و اخیرا همزمان با سفر دکتر ظریف به فرانسه، همایش منافقین را میزبانی کردند با غیرت ملی سازگاری دارد؟

۷ - و، اما دستور آتش به اختیاری که حضرت امام خمینی (ره) برای این گونه موارد صادر فرمودند: «اگر بعضی از رؤسای دول اسلامی یا بعضی از نمایندگان مجلس موجب‏‎ ‎‏نفوذ سیاسی یا اقتصادی بیگانگان بر مملکت اسلامی گردند، به طوری که از این نفوذ بر‏‎ ‎‏اساس اسلام یا بر استقلال مملکت ولو در آینده ترس باشد، (این رئیس مملکت یا‏‎ ‎‏نماینده) خائن است و فرضاً هم که متصدی شدن آن مقام برایش حقّ باشد از مقامش ـ. هر‏‎ ‎‏مقامی باشد ـ. منعزل می¬گردد؛ و بر امت اسلامی است که ولو با مقاومت منفی مانند ترک‏‎ ‎‏معاشرت و ترک معامله با او و روگردان شدن از او به هر وجهی که ممکن است او را‏‎ ‎‏مجازات نمایند و در اخراج او از تمام شؤون سیاسی و محروم نمودن او از حقوق‏‎ ‎‏اجتماعی، اهتمام ورزند». ۱

۱ - ترجمه تحریرالوسیله امام خمینی (ره) جلد ۱، مسئله ۹، ص. ۵۵۲.