گزارش یک حقه انحصاری!

مهدی ابراهیمیان در یادداشت روزنامه جوان نوشت: وقتی رئیس‌جمهور برای عقد قرارداد با پژو به فرانسه رفت، مدیران خودروساز ایرانی گفتند پژو 2008 را حدود 70 میلیون تومان به مردم عرضه می‌کنیم. حالا اما حرف از 104 میلیون و 120 میلیون است. چرا آن زمان قیمت را پایین اعلام کردند؟ برای آنکه حضور رئیس دولت در کشوری که هم پلیس بد مذاکرات هسته‌ای بود و هم میزبان تروریست‌های جهنمی، برای مردم خوشایند باشد و خریدن یک خودروی نیم‌شاسی خارجی با یک قیمت برابر با کشورهای دیگر، آنها را راضی کند، اما حالا مردم را در حلقه انحصار و حقه قدیمی انداخته‌اند، با 45 میلیون اضافه پرداخت ناقابل! به‌نظر می‌رسد اینجا یکی از جاهایی‌ است که قوه قضائیه برای احقاق حقوق عمومی مردم می‌تواند ورود کند. در حالی که این روزها فرانسه میزبان کفتارهای تروریست است و تاریخ ارتباط سیاسی و اقتصادی ایران با این کشور نقاط مثبتی ندارد، همچنان بخش‌های مهم اقتصادی کشور را در اختیار شرکت‌های آنها قرار می‌دهیم و دردآور‌تر آن است که با تولید مشترک محصولاتی را به مردم کشور ارائه بدهیم که حداقل 46 درصد گران‌تر از قیمت‌های جهانی این خودرو است که در کشورهایی مانند انگلیس، امارات و سرتاسر اتحادیه اروپا عرضه می‌شود! جایزه‌های پی‌درپی بی‌مرامی خروس‌ها! دیپلماسی اقتصادی این روزها نه تنها به عنوان زمینه‌ای برای توسعه کشورها که به چانه‌زنی‌های جدی در حوزه سیاست بین‌الملل بدل شده اما با تعجب و بی‌آنکه هیچ دستاورد قابل تأملی برای ایرانی‌ها دیده شود، قراردادهای محرمانه در نفت و خودرو بسته می‌شود و می‌رود تا بازار چند هزار میلیارد تومانی خودروی ایران بار دیگر و به‌رغم بدعهدی و بی‌وفایی خودروسازان فرانسوی به طور کامل در اختیار آنها قرار گیرد. این اقدام زمانی قابل تأمل است و تشکیک بیشتر را ایجاد می‌کند و توجه مسئولان نظارتی را باید به آن جلب کند که در سال ۲۰۱۶ از واردات بیش از ۱۰ میلیارد دلاری کشورهای عربستان، روسیه و امارات و ترکیه فقط ۷۰ میلیون دلار خودروی فرانسوی بوده است یا بر اساس آمار، سهم بازار خودرو‌های رنو و پژو در 10 شرکت اول برتر دنیا نبوده و تولیدات فولکس واگن و تویوتا و هیوندایی به ترتیب 99 درصد، 79 درصد و 55 درصد بیشتر از این شرکت فرانسوی بوده و از آن مهم‌تر اینکه رشد صادرات خودرو‌های فرانسوی‌ها در بین سال‌های 2000 تا 2015 به منفی 10 درصد رسیده است! همچنین با اقدام دیروز قرارداد با فرانسوی‌ها در حوزه نفتی، تقریباً در جواب تمام بی‌مهری‌ها و بدعهدی‌های اقتصادی ایام تحریم، سنگ‌اندازی‌های دوران مذاکره و شیطنت‌های این روزها در حمایت از کفتارهای گروهک منافقین در دل پاریس، حلقه وادادگی غیرقابل فهم تکمیل می‌شود. تولید مشترک با ارزش افزوده 48/5 درصد منفی! در این میان اما نکته قابل توجه دیگری به نام بی‌توجهی محض به حقوق شهروندان در بازار خودرو بیش از همه دردهای این اعمال مبهم را بیشتر می‌کند که حتماً باید شورای رقابت در این‌باره شفاف‌سازی کند و همچنین وزارت صنعت، معدن و تجارت دلیل اصرار دو خودروساز بزرگ کشور را برای محصور کردن خود برای شرکت‌های خودرو‌سازی بیان کنند. خودروی پژو ۲۰۰۸ که تولید انبوه آن با حضور رئیس‌جمهوری آغاز شد و با تبلیغات فراوان اولین نتیجه خودرویی برجام نامیده شد، اکنون می‌رود تا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سوءاستفاده‌های فرانسه در بازارهای جهان بدل شود زیرا تقریباً این محصول در تمام جهان و بر اساس نرخ تبدیل به ریال یکسان بوده و حدود 74 میلیون تومان است. اما این محصول که در سایت رسمی خودروساز ایرانی به عنوان محصول مشترک معرفی شده قرار است با حداقل 46 درصد ارزش افزوده منفی (حداقل 30 میلیون گران‌تر) عرضه شود. به ادعای مسئولان خودرو‌ساز عرضه‌کننده پژو 2008 قرار است این خودرو حدود 104 میلیون تومان عرضه شود. این در حالی است که مدل ارائه شده در امارات با قیمت 74 هزار درهم دارای سانروف، مانیتور و سیستم دید نقطه کور وآپشن‌های دیگری است که در مدل ایرانی از این چیزها خبری نیست. با این حال نکته قابل تأمل و تأسف در این‌باره وجود ارزش افزوده منفی 46 درصدی است که حاصل کار مشترک خودروساز فرانسوی و خودروساز داخلی است. به عبارت بهتر به جای آنکه در مسیر تولید مشترک این دو خودروساز ارزش افزوده‌ای ایجاد شود، متأسفانه نه تنها ارزش افزوده‌ای ایجاد نشده بلکه حدود 30 میلیون تومان (8 هزار و 100 دلار) یعنی حدود ارزش یک خودروی ساندرو در اروپا گران‌تر تمام شده و این گرانی را مردم باید به دلیل بازار انحصاری خودرو بپردازند. گفته می‌شود شورای رقابت مسئول قیمت‌گذاری خودروهای تولیدی است و در این‌باره نیز وزیر صنعت، معدن و تجارت دردسر قیمت را از سر خود باز کرده است، با این حال رقم پیش‌فروش نشانه‌ای از وجود انحصار و اعمال غیرقانونی است و خودروسازان می‌توانند به طور خودسرانه و بدون توجه به حقوق مشتریان خود محصول خود را عرضه کنند. فایننشال تایمز زمانی که قرار بود برای تکان دادن سهام شرکت فرانسوی مطلبی بنویسد و ارزش آن را بالا ببرد، درباره این محصول مشترک نوشته بود: «بدنه خودرو به طور محلی توسط یکی از شرکت‌های تابعه IKCO تولید می‌شود که TAM نامیده می‌شود و باعث می‌شود تا خودرو حداقل 30 درصد نیاز محلی‌سازی را داشته باشد و قیمت خودروی جدید 770 میلیون ریال برآورد شده است اما درز قیمت نهایی به رسانه‌ها قیمتی حدود 104 میلیون تومان (103 میلیون و 900 هزار تومان) بوده است، البته این احتمال وجود دارد که مدل‌های تحویلی مشتریان برای ماه‌ها و سال‌های آتی (97) با افزایش قیمت نیز مواجه شود! اینها در حالی است که هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران خودرو در اردیبهشت ماه سال جاری قیمت پژو ۲۰۰۸ را بین ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان اعلام کرده بود و در زمان عقد قرارداد با فرانسه که روحانی در این کشور حضور یافته بود، قیمت خودروی پژو 2008 را 70 تا 80 میلیون تومان اعلام کردند. سودی برای همه از جیب مصرف‌کننده! این خودرو که هم سایز با رنو کپچر و کوچک‌تر از تیولی کره‌ای است بار دیگر فرصتی برای سوداگری شده که هم دولت، هم خودروساز و هم دلالان (که معمولاً به طرز عجیبی در اولین عرضه‌ها منجر به بالا رفتن بیش از 10 میلیون تومان قیمت خودروها در بازار و در عرضه‌های بعدی می‌شوند)، سود ‌کنند. هم اکنون برخی دلالان که قرار بوده در ثبت‌نام این خودروی گران شده دیگر ورود نکنند، حواله‌های خود را در سایت‌های مجازی تا 15 میلیون تومان بالاتر از قیمت پیش‌خرید یعنی 75 میلیون تومان عرضه می‌کنند، لذا اگر بخواهیم با احتساب این سود‌های حاشیه‌ای به قیمت عرضه شده خودرو به مردم بنگریم، باید بگوییم که متأسفانه بازار انحصاری ایجاد شده برای خودروهای فرانسوی و به خصوص این خودروی شرکت پژو بازدهی منفی 60 درصدی دارد و مردم ایران خودروی 2008 را در توافقی میان خودروساز فرانسوی، دلالان و خودروساز ایرانی حدود 45 میلیون تومان بیشتر از مردم حاشیه خلیج‌فارس می‌خرند! رقابت گران‌فروشی در شرکت‌های انحصاری! اما نکته قابل تأمل دیگری که احتمالاً در هیچ جای دیگر جهان مصداق ندارد، رقابت گران‌فروشی میان شرکت‌های انحصاری در همکاری با شرکت‌های خودرو‌ساز فرانسوی است، به عنوان مثال در سوی دیگر خودرو‌سازی سایپا به عنوان بازیگر انحصاری دیگر صنعت خودرو‌سازی در تعامل با شرکت‌های زیرمجموعه رنو و در تولید خودروهای ساندرو و ساندرو استپ وی نیز چنین جفای گران‌فروشی به مردم دارند. ساندرو اتوماتیک حدود 53 میلیون تومان در کشور عرضه می‌شود در حالی که همین خودرو با حدود 6 هزار پوند در انگلیس عرضه می‌شود و ساندرواستپ‌وی نیز که اکنون در بازار 63 میلیون تومان به فروش می‌رود، با قیمت حدود 7 هزار پوند عرضه می‌شود که با احتساب تبدیل ارز با قیمت بازار آزاد حدود 29/5 و 34/3 میلیون تومان است. به عبارت بهتر هر ایرانی این خودروها را با 24 و 28 میلیون تومان گران‌تر خریده و حدود 82 تا 83 درصد ارزش افزوده منفی را در شرکت سایپا در کار مشترک با شرکت رنو به ثبت رسانده است.