دلایل اختلاف تورم شهری و روستایی

خبرگزاری مهر: معاون مرکز آمار گفت: بخش مسکن به تنهایی حدود ۳۰ درصد از هزینه های خانوارهای شهری را به خود اختصاص داده و با توجه به اینکه هرگونه تغییر قیمت در این بخش اثر معناداری بر روی شاخص دارد، مهم است. جواد حسین‌زاده گفت: با توجه به گستردگی جغرافیایی ایران و پراکندگی بازارها، قیمت‌ و حتی در برخی موارد روند تغییرات قیمت برای یک کالا در نقاط مختلف متفاوت است؛ به همین دلیل، این اختلاف قیمت در مناطق روستایی برای برخی از کالاها به خصوص محصولات کشاورزی که در روستا تولید و مصرف می‌شود و از دسترس واسطه‌ها دور است، بیشتر خود را نشان می‌دهد. معاون اقتصادی و محاسبات ملی مرکز آمار ایران افزود: نتایج طرح آمارگیری از قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای شهری و روستایی نشان می دهد شکاف بین شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی (CPI) در مناطق شهری و مناطق روستایی در طول سال‌های اخیر، کماکان وجود دارد عوامل مختلفی مانند هزینه حمل و نقل، آثار سیاست‌های اقتصادی دولت، تفاوت زیرساخت‌های اقتصادی در کلان شهرها و مناطق روستایی، اختلاف درآمد و تفاوت الگوی مصرف باعث اختلاف قیمت ها در مناطق مختلف کشور می‌شود. وی تصریح کرد: بسیاری از کشورها سعی می‌کنند با استخراج خانواده‌ای از شاخص‌های دارای پوشش‌های متفاوت، نیازهای متعدد کاربران مختلف CPI را برآورده سازند؛ به نحوی که در راس این شاخص‌ها، CPI رسمی فراگیر قرار دارد که مربوط به کل کشور بوده؛ این در حالی است که در بعضی کشورهای بزرگ، شاخص‌های منطقه‌ای بیش از CPI ملی رواج دارند، به خصوص در حالتی که شاخص‌ها برای تعیین افزایش درآمدها به کار گرفته می­‌شوند؛ بنابراین، علاوه بر CPI ملی که گسترده‌ترین پوشش ممکن را دارد، شاخص های فرعی نیز منتشر می‌شوند که می‌توانند با حوزه­‌هایی نظیر زیر بخش‌های جمعیت، مناطق جغرافیایی و گـروه‌هـای ویـژه کـالا مرتبط باشند. به گفته حسین‌زاده، شاخص‌های قیمت کالاها و خدمات مصرفی ملی باید در سطوح هر چه تفصیلی‌تر منتشر شوند، زیرا بسیاری از کاربران به تغییرات قیمت گروه‌های خاصی از کالاها علاقه‌مند هستند. در واقع بسیاری از مراکز آماری به سمت وضعیتی حرکت می‌کنند که در آن، یک پایگاه داده‌ مربوط به قیمت‌ها و وزن‌ها نگهداری می‌شود، تا انواع شاخص‌های فرعی از آن استخراج شود. وی اظهار داشت: اگر هزینه سبد مصرفی خانوارهای شهری و روستایی، قیمت اقلام سبد خانوار شهری و روستایی و یا هر دو این موارد اعم از هزینه‌ها و قیمت­‌ها، متفاوت باشد لازم است که شاخص قیمت به تفکیک شهری و روستایی تهیه شود؛ این در حالی است که یکی از دلایل لزوم اجرای طرح شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای روستایی آن است که بر اساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵، بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور معادل ۲۶ درصد کل جمعیت که حدود یک سوم خانوارها هستند، در مناطق روستایی و آبادی ها زندگی می کنند. با توجه به وسعت کشور و اختلاف زیرساخت های اقتصادی بین کلان شهرها و مناطق روستایی، لزوم محاسبه شاخص قیمت روستایی اهمیت به سزایی برای سیاستگذاران دارد. حسین‌زاده، سیاست گذاری های دولت برای توسعه روستایی با جهت گیری افزایش درآمد روستاییان است که این اقدام در صورتی به درستی عمل می‌کند که پیش بینی افزایش درآمد با توجه به درآمد حقیقی و با در نظر گرفتن افزایش هزینه‌ها باشد؛ بنابراین با توجه به تفاوت موجود بین سطح قیمت ها و الگوی مصرف در مناطق شهری و روستایی، نیاز به تهیه شاخصی است که میزان تورم و در نهایت سطح واقعی درآمد در روستا را اندازه‌گیری نماید؛ ضمن اینکه برخی سیاست های دولت مانند هدفمندی یارانه ها اثرات متفاوتی بر مناطق شهری و روستایی داشته است. وی افزود: تفاوت الگوی مصرفی خانوارهای شهری و روستایی یکی از علل تفاوت بین شاخص کل شهری و روستایی است؛ در عین حال نتایج حاصل از طرح های هزینه و درآمد خانوارها در مناطق شهری و روستایی نشان می دهد ساختار الگوی مصرف در شهرها و روستاها متفاوت است و این اختلاف بین الگوی مصرف در مناطق شهری و روستایی در سال های اخیر همچنان پابرجا بوده و نسبت به سال های گذشته کاهش نیافته است. معاون مرکز آمار ایران اعلام کرد: اثر تغییر قیمت در بخش مسکن بر روی شاخص قیمت مصرف کننده در خانوارهای شهری و روستایی یکی دیگر از علل تفاوت شاخص قیمت در مناطق شهری و روستایی است. بر اساس نتایج طرح هزینه و درآمد خانوار، بخش مسکن به تنهایی حدود ۳۰ درصد از هزینه های خانوارهای شهری را به خود اختصاص داده و با توجه به اینکه هر گونه تغییر قیمت در این بخش اثر معنی داری بر روی شاخص قیمت ها در مناطق شهری خواهد گذاشت و نیز وزن هزینه بخش مسکن برای خانوارهای روستایی حدود ۱۱ درصد است، طبیعتا در هنگام افزایش قیمت ها در این بخش شکاف شاخص قیمت در مناطق شهری و روستایی افزایش خواهد یافت. وی تصریح کرد: نتایج آزمون های آماری نشان می دهد که شاخص قیمت گروه های کالاها و خدمات در دو طرح شهری و روستایی اختلاف معناداری دارند که اجرای طرح آمارگیری از قیمت خرده‌فروشی کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای روستایی را توجیه می‌کنند؛ ضمن اینکه برای محاسبه مصرف خصوصی خانوار و هزینه واقعی خانوارهای روستایی در حساب‌های ملی نیاز به تهیه شاخص قیمت کالاها و خدمات روستایی است.