حکایت طلای پاک و منت مالیات

باشگاه خبرنگاران جوان: مدت زمانی است که موضوع اخذ مالیات از شمش ورودی طلا به کشور موجب ایجاد بحث های زیادی شده و بسیاری از مسئولان و فعالان حوزه طلا معتقدند که دریافت مالیات 9 درصدی از واردات شمش طلا موجب افزایش قاچاق شمش به داخل کشور شده است تا جاییکه محمدرضا مودودی ، قائم مقام سازمان توسعه تجارت اعلام کرد که آماری از واردات این محصول به کشور نداریم، زیرا واردات رسمی آن بسیار کم اتفاق می افتد. اعتراض به اخذ مالیات 9 درصدی از شمش طلا ، تنها اختصاص به مسئولان حوزه تجارت کشور نداشته بلکه بسیاری از فعالان این حوزه نیز به این موضوع معترض‌اند و ادعا می کنند که طلا یک ماده خام بوده و باید در ابتدا بدون اخذ مالیات وارد کشور شده و پس از انجام عملیات و ساخت مصنوعات، مالیات نه بر کل مصنوع ساخته شده بلکه بر میزان کارمزد آن تعیین شود. آمارها نشان می‌دهد که این قانون موجب شده تا میزان صادرات مصنوعات طلای کشور به‌شدت کاهش پیدا کند و از طرفی علاقه‌مندی به واردات این محصول باعث شده تا میزان سرمایه کشور پایین آمده و در عوض قاچاق آن به میزان قابل توجهی بالا رفته است. در ماه های اخیر تلاش هایی صورت گرفته تا میزان مالیات شمش ورودی به کشور از 9 درصد به 3 درصد کاهش پیدا کند، هر چند کارشناسان اقتصادی کشور پیش بینی می کنند که مالیات 3 درصدی هم دردی از این حوزه دوا نکرده و همچنان واردات قانونی شمش طلا به داخل کشور توجیه اقتصادی نداشته باشد. در جهت شفاف شدن این موضوع با امیرمحمد پرهام‌فر مدیرکل دفتر مبارزه با قاچاق طلا، سکه و پولشویی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به گفتگو نشسته ایم. آیا آمار دقیقی از میزان قاچاق طلا به داخل کشور وجود دارد؟ پرهام‌فر: طلا در اصطلاح یک کالای ناپدید است به این معنی که دارای حجم کم و ارزش بسیار بالاست، در نتیجه قاچاق آن به داخل کشور و یا خارج سهل‌تر از بقیه کالاهاست و نمی توان آمار دقیقی از میزان قاچاق طلا محاسبه کرد. آیا ورود شمش طلا به داخل کشور شامل پرداخت حقوق ورودی می شود؟ پرهام‌فر: تا سال 88 طلا هم مانند کالاهای وارداتی دیگر شامل قانون اخذ حقوق ورودی می‌شد اما بعد از آن با تلاش های صورت گرفته، این حقوق ورودی دیگر از طلا دریافت نمی‌شود زیرا واردات طلا به سود کشور و نظام اقتصادی است اما با این وجود همچنان مالیات بر ارزش افزوده از طلا اخذ می شود و در واقع این دو قانون ناقض یکدیگرند. چرا با دریافت مالیات بر ارزش افزوده از طلا مخالف هستید؟ پرهام‌فر: زیرا ما اعتقاد داریم که مالیات بر ارزش افزوده باید از کالایی دریافت شود که ارزشی ایجاد کند نه اینکه ارزش کل محصول مورد اخذ مالیات قرار گیرد، مثلا در تولید لاستیک خودرو تا 200 برابر ارزش افزوده ایجاد می شود و در نتیجه دریافت مالیات از این فرآیند، امری منطقی به‌حساب می آید اما در مورد طلا، اینطور نیست. وقتی گردنبندی می‌خرید ،90 درصد ارزش آن به‌دلیل ماده اولیه آن بوده و تنها ده درصد صرف هزینه ساخت شده، اما براساس قانون به‌جای اینکه فقط از ده درصد آن ارزش افزوده کسر شود از کل ارزش طلا، 9 درصد مالیات محاسبه می شود. دریافت مالیات از طلا چه عواقب منفی می تواند در پی داشته باشد؟ پرهام‌فر: اگر مالیات بر ارزش افزوده بر روی شمش طلا و همچنین مصنوعات طلا به‌درستی محاسبه نشود ، با پدیده فرار مالیاتی روبرو خواهیم شد و اگر تولیدکننده ببیند که فروش در داخل شامل مالیات می شود، مجبور به صادرات خواهد شد. نکته حائز اهمیت این است که صادرات مصنوعات و شمش به نفع اقتصاد کشور نخواهد بود و در واقع فرار منابع از کشور است. باید توجه داشت در صورتیکه سیستم های اخذ مالیات غلط باشد ، ما خودمان به مالیات گریزی دامن زده ایم و باید میزان مالیات به نحوی تعیین شود که تجارت خارجی را تضعیف نکرده و اصطلاحاً موجب تجارت زیرزمینی یا قاچاق نشود. کشور ما در سال به چه میزان طلای وارداتی نیازمند است؟ پرهام‌فر: بین 50 تا 70 تن طلا در سال نیاز داریم، اما برخی آمارها نشان می دهد که کشور تا 100 تن نیز به طلا نیازمند است و 70 درصد این میزان از حوزه بازگشت حاصل شده و 30 درصد مابقی را یا باید از معادن طلا استخراج کنیم و یا مجبور به واردات از خارج از کشور هستیم. چرا ما در داخل کشور طلای مورد نیاز را تولید نمی کنیم و اقدام به واردات شمش از خارج مرزها می کنیم؟ پرهام‌فر: استحصال طلا، فرآیند بسیار سخت، زمان بر و هزینه‌بری است و تولید طلا از سنگ آهن ضررهای جدی به سلامت انسان می زند، از طرفی معادن طلای کشور بسیار محدود است، در واقع 3 معدن طلای فعال داریم و استاندارد تولید طلا در ایران یک گرم در برابر یک تن سنگ طلا است، در حالیکه این استاندارد در کشورهای دیگر تا سه برابر این عدد است و باید توجه داشت که طلایی را که با این سختی حاصل می شود، به‌راحتی و بدلیل قوانین سخت‌گیرانه از دست ندهیم. چه اقداماتی در جهت حذف ارزش افزوده از طلای واداتی به کشور صورت گرفته است؟ پرهام‌فر: اصلاح این قانون توسط وزارت اقتصاد و معاونت اجرایی ریاست جمهوری بررسی شده و اسفند 95 به مجلس شورای اسلامی برای بررسی و تصویب ارسال شده است و ما در کمیسیون صنایع و معادن مجلس پیگیر روند تصویب این قانون هستیم. تصویب حذف مالیات بر ارزش افزوده از طلا ،چه اتفاقات مثبتی در پی دارد؟ پرهام‌فر: اولین نتیجه مثبت این موضوع ، رعایت عیار استاندارد کشور است. در حال حاضر عیار استاندارد کشور بین 18 تا 24 است اما به دلیل قاچاق، این عیار کنترل نمی شود، دوم اینکه اطلاعات درحوزه واردات طلا شفاف شده و دیگر به‌صورت تخمینی نخواهد بود و در نهایت قیمت تمام شده طلا در کشور پایین می آید، در واقع الان ما داریم هزینه قاچاق به کشور را پرداخت می کنیم.