هدف اصلی فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران چیست؟

خبرگزاری تسنیم: به نقل از فارین پالیسی، قرارداد شرکت بوئینگ برای فروش هواپیما به ایران دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا را ناگزیر به انتخاب بین دو وعده انتخاباتی اش می‌سازد. ترامپ یا باید اتخاذ مواضع سرسختانه و خصمانه در قبال ایران و توافق هسته‌ای را انتخاب کند، و یا بلندپروازی‌های خود برای افزایش فرصت‌های شغلی در آمریکا را. دونالد ترامپ، در جریان رقابت‌های انتخاباتی خود گفته بود: «اولویت شماره یک من برچیدن توافق فاجعه بار با ایران است.». اما اگر او جلوی فروش هواپیما به ایران را بگیرد، ممکن است دیگر وعده انتخاباتی اش را زیر پا بگذارد. بوئینگ اعلام کرده که فروش ۱۱۰ فروند هواپیما به قیمت حدود ۲۰ میلیارد دلار به دو شرکت ایرانی، موجب حمایت از حدود ۱۲۰ هزار فرصت شغلی خواهد شد. با این وجود، اگر رئیس جمهور آمریکا اجازه بدهد این قرارداد‌ها به سرانجام برسد، خشم جمهوری خواهان در کنگره را بر خواهد انگیخت و از توافقی دفاع خواهد کرد که او از آن متنفر است. ترامپ در عین حال با این اقدام این سیگنال را به شرکت‌های غربی ارسال خواهد کرد که ایران، یعنی دشمن اصلی آمریکا مکان مناسبی برای تجارت است. ریچارد نفیو، که در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما، یکی از مذاکره کنندگان ارشد در موضوع هسته‌ای ایران بوده است گفت: «تصمیمی که ترامپ پیش روی خود می‌بیند، تصمیم بسیار پیچیده‌ای است... همه چیز از موضوع اشتغال تا ناتوانی وی برای یافتن راه حلی بهتر که موجب آغاز مجدد برنامه هسته‌ای ایران نشود و ایجاد اختلافی عمده بین ما و اروپایی ها» که طرف‌های توافق هسته‌ای هستند، در این تصمیم گیری مطرح است. تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانی- امریکایی در این باره گفت، فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران که هنوز نهایی نشده، «در نوع خود اولین است» که سیگنالی را به شرکت‌های غربی که در حاشیه بازار ایران حضور دارند ارسال می‌کند مبنی بر اینکه دولت آمریکا از توافق هسته‌ای حمایت می‌کند. بسیاری از شرکت‌های غربی به رغم لغو تحریم ها، به دلیل ترس از وضع تحریم‌های مجدد توسط دولت ترامپ، از حضور در بازار ایران امتناع کرده اند. وی افزود: «اگر من جای یکی از آنهایی که می‌خواهند این توافق را از بین ببرند بودم، در این مقطع که ترامپ حرف‌های زیادی درباره ایران زده، اما در مورد قرارداد بوئینگ سکوت پیشه کرده، بسیار ناامید و سرخورده می‌شدم.» به گفته ناظران، این قراردادهای فروش هواپیما بسیار کلیدی هستند، زیرا توافق هسته‌ای دولت آمریکا را ملزم می‌سازد تا برای تداوم حیات آن، اقدامات ادامه داری را انجام دهد. دولت آمریکا حداقل باید معافیت‌های در نظر گرفته شده برای شرکت‌های خارجی طرف همکاری با ایران را به صورت منظم تمدید کند. دولت آمریکا همچنین باید از محقق شدن مزایای اقتصادی مورد انتظار برجام برای ایران اطمینان حاصل کند. به گفته کارشناسان، تصمیم دولت ترامپ برای جلوگیری از فروش هواپیما به ایران باید مبتنی بر شواهد مستدل و محکمی باشد که قابل عرضه برای افکار عمومی باشد، تا ایران و دولت‌های اروپایی نتوانند واشنگتن را به نقض برجام متهم سازند. برخی دیگر از کارشناسان استدلال می‌کنند که انگیزه قراردادهای فروش هواپیما به ایران تن‌ها ایجاد اشتغال در کوتاه مدت نیست، بلکه حفظ سلطه صنعت هوانوردی آمریکا در مواجهه با رقبای نوظهور چینی و روسی نیز از دیگر اهداف انعقاد این قراردادهاست. آنتونی کوردسمن، کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در واشنگتن گفت، اشتغال زایی حدود ۲۵ درصد مشکل قراردادهای بوئینگ است. این قرارداد از نقطه نظر امنیت و فروش آینده هواپیماهای تولیدی آمریکا دارای ارزش استراتژیک است.