چگونه یارانه کم درآمدها بیشتر می‌شود؟

باشگاه خبرنگاران جوان: قانون هدفمندی یارانه در سال 88 توسط مجلس شورای اسلامی در 16 ماده به تصویب رسید. قانونی که قرار بود اصلاحاتی را در جهت اعطای یارانه در موضوعات مختلف از جمله حامل‌های انرژی در دستور کار قرار دهد که طبق این قانون قیمت حامل‌های انرژی در سال پنجم اجرا، واقعی شود یعنی دولت هیچ گونه یارانه‌ای به حامل های انرژی اختصاص ندهد و تماماً توسط مصرف کننده پرداخت شود اما هم اکنون همگان از این قانون فقط میزان یارانه اعطایی از سوی دولت به سرپرست خانوارها را می شناسند. به گفته برخی کارشناسان هدفمندی یارانه ها، امری لازم و ضروری برای اصلاح مدیریت منابع و هزینه های دولت بود که به صورت قانون درآمده و لازم الاجرا شد اما روند اجرای آن به ویژه در سال های گذشته موجب شده تا این قانون به یکی از چالش های مدیریت اقتصادی دولت تبدیل شود تا جایی که علی طیب نیا وزیر اقتصاد در اظهار نظری جالب عنوان کرد: دولت ماهانه بیش از 3 هزار میلیارد تومان یارانه می‌پردازد و شب‌هایی که قرار است یارانه بپردازیم، شب مصیبت عظمای دولت است. درحالیکه این قانون فقط به پرداخت یارانه از سوی دولت محدود نمی‌شود و موارد گوناگونی دارد که به آن توجه خاصی نشده است. طرحی که به رغم ایرادات وارده بر آن توانست بخش اندکی از درد قشر بی بضاعت را دوا کند. در سال‌های گذشته حذف یارانه اقشار پردرآمد و سه دهک بالای درآمدی مطرح شد، لیکن اجرایی نشد و با روی کار آمدن دولت جدید هم عنوان شد که افرادی که نیاز به یارانه ندارند، از دریافت آن انصراف دهند که این طرح نیز مورد استقبال چندانی قرار نگرفت. به نظر می‌رسد قانون هدفمندی یارانه به هدف خود نرسیده و اعطای یارانه به همه اقشار جامعه موجب شده تا قانونی که در راستای عدالت اجتماعی وضع شده بود، نتواند آن را محقق کند و ادامه این روند، قانون مذکور را از مسیر تعیین شده بسیار دور می‌کند و با اجرای درست این قانون می‌توان بر یارانه افراد فقیر اضافه کرد. حذف یارانه پردرآمدها اولین گام بازگشت قانون هدفمند به مسیر اصلی خود است، موضوعی که نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در مورد آن عنوان کرد: عزم جدی در دولت برای آن وجود ندارد، به همین منظور باید منتظر ماند و دید اصلاحاتی در روند اجرای قانون هدفمندی صورت خواهد پذیرفت یا روند فعلی ادامه خواهد داشت. عبد الله رضیان عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی ضمن تأکید بر طرح حذف یارانه اقشار پردرآمد، عنوان کرد: حذف یارانه اشخاصی که استحقاق دریافت آن را ندارند، باید در دستور کار قرار گیرد و از دو سال گذشته مجلس شورای اسلامی با تمامی قوا بر این مسئله مهم پافشاری کرده است. وی افزود: در وهله نخست این اقدام باید پایش شده سپس دولت بعدی بابد نسبت به آن عملکرد خوبی را از خود ارائه داده و با همکاری و هماهنگی مجلس این مهم در مرکز توجه خود قرار دهد چرا که بیان صحبت هایی مبنی بر سخت بودن شناسایی اقشار پر درآمد، به هیچ وجه قابل توجیه نیست. رضیان در پاسخ به این سؤال که علت عمده تعلل دولت جهت تحقق این امر چه بوده است، گفت: متأسفانه این اقدام می توانست در نتیجه آراء تأثیر منفی گذاشته لذا انتظار می‌رود تا شاهد این سهل انگاری ها نباشیم و در سال های آتی با شناسایی درست این اقشار و با برنامه ریزی صحیح، بسترهای لازم را فراهم کند. وی در پایان بیان کرد: در ماه‌های گذشته به دلیل انتخاباتی شدن فضای کشور، حذف یارانه دهک بالای درآمدی به تعویق افتاده ولی این امر از نکاتی است که باید هر چه زودتر افتاق بیفتد. پرداخت یارانه یکسان به مردم، امری در تضاد با عدالت اجتماعی این در حالی است که حسن حسینی شاهرودی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی چندی پیش با بیان اینکه پیشنهاد حذف یارانه اقشار پردرآمد در سال جاری در کمیسیون تلفیق اعلام شده بود، گفت: پیشنهاد مبنی بر حذف یارانه دهک‌های پردرآمد و اختصاص آن به قشر کم درآمد، اشخاص تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی و بخش اشتغالزایی کشور باید در اولویت قرار گیرد. وی با بیان اینکه عملکرد خوبی در این خصوص طی سال های گذشته انجام نشده است، افزود: با توجه به ایرادات وارده بر این طرح لذا باید این مسئله با فوریت تمام مورد اصلاحات قرار گرفته و علاوه بر اعطای یارانه به اقشار کم درآمد، شاهد اقدامات عملی برای خروج بخش تولید از رکود با تکیه بر یارانه به این بخش پربازده باشیم. شاهرودی همچنین اذعان داشت: در وهله نخست دولت با این مسئله مخالفت کرده بود درحالیکه پس از پافشاری مجلس شورای اسلامی شاهد موافقت آن بوده ایم و بایستی اصلاح روند پرداخت یارانه ها در دستور کار قرار گیرد. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در پایان گفت: میزان بهره‌مندی یکسان اشخاص از محل دریافت یارانه ها امر صحیحی نبوده است چرا که پرداخت یکسان به همه افراد عدالت اجتماعی را به مخاطره انداخته و زندگی اشخاص بی بضاعت را تحت الشعاع قرار می دهد. مدیریت صحیح منابع مالی باید در دستور کار قرار گیرد در همین راستا مهدی اسلام پناه پژوهشگر اقتصادی اظهار داشت: یارانه به عنوان یک رفتار رفاهی و مراقبتی یک بار دارد درحالیکه اگر بخواهیم، ارزیابی کنیم که محل تخصیص آن به چه دهک‌هایی تعلق دارد، یک بار دیگری دارد. وی افزود: پرداخت یارانه باید برای توسعه زیرساخت‌ها انجام شود که البته این کار نیازمند برنامه ریزی دقیق و جامع و نظارت مناسب بر نحوه اجرا طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی است. اسلام پناه تصریح کرد: با فرهنگ سازی مناسب می‌توان از هدرفت منابع مالی کشور جلوگیری کرده و آن را با مدیریت صحیح به حوزه تولید و مصرف هدایت کرد و دولت می‌تواند از طریق ارائه طرح هایی دیگر همانند سال‌های پس از انقلاب اسلامی اقدام به کمک به اقشار آسیب پذیر جامعه کند. این کارشناس اقتصادی در پایان بیان کرد: علاوه بر این موضوع حذف دهک‌های پردرآمد نیز به این راحتی انجام نمی‌شود چرا که تشخیص دقیق این کار بسیار مشکل است به همین منظور باید برنامه ریزی‌ها به گونه‌ای تنظیم شود که تمرکز ما حول محور مسئله حامل‌های انرژی و اتکا به درآمد آن‌ها نچرخد. گفتنی است که بنابر قانون برنامه ششم توسعه نیز مصوب شد تا یارانه پردرآمد‌ها حذف و به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی اختصاص یابد پس امید آن می‌رود تا رئیس جمهور بعدی با درنظر گرفتن منافع کشور و به دور از هرگونه اقدام پوپولیستی شرایط را برای این امر آماده کند.