آیا نسبت به بازار داخلی که حریم اقتصادی کشور است، غیرت داشتیم؟

سرویس اقتصادی فردا؛ اکبر ابدالی محمدی*: فرهنگ ما نمی توانیم، فرهنگ ترجیح کالای خارجی و الگوهای وارداتی توسعه از نتایج تهاجم فرهنگی به حوزه اقتصاد بوده است. رهبر انقلاب با طرح شعارهای اقتصادی به دنبال بلوغ فکری و فرهنگی جامعه است تا بتواند در برابر این تهاجم که در سالهای اخیر، اعمال تحریم های اقتصادی هم به آن اضافه شده است مقابله و مقاومت کند. شعارهای 9 سال اخیر علیرغم اینکه رنگ و بوی اقتصادی داشته اند بدون حتی یک استثناء عمق فرهنگی داشته و دارند. در این مجال به بررسی شعارهای اقتصادی فرهنگی چند سال اخیر می پردازیم.

شعار سال 1395: اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل

بعد از 8 سال شعارهای اقتصادی، اوج و قله این شعارها در سال نهم به اقتصاد مقاومتی ختم شد. تمامی شعارهای قبلی بخشی از سیاستهای اقتصاد مقاومتی هستند؛ جهاد اقتصادی، حمایت از تولید ملی، اصلاح الگوی مصرف و ... همگی در چارچوب اقتصاد مقاومتی مطرح هستند.

اقتصاد مقاومتی اقتصادی است که اولا در مقابل تهدیدها و تحریمها و مشکلات داخلی و خارجی مقاوم است و شکننده نیست. ثانیاً افزایش درآمد، رفاه و پیشرفت مردم در گرو اجرای همه جانبه اقتصاد مقاومتی است: «گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و رفع معضلات کنونی جز با جدّی گرفتن و پیگیری همه‌‌جانبه‌ اقتصاد مقاومتی میسّر نخواهد شـد»1.

اقتصاد مقاومتی در واقع یک فکر، نگاه و یک نظام اقتصادی است که باید در تمام برنامه ها، پروژه ها و اقدامات ساری و جاری باشد. یکی از آسیب هایی که در این سال در خصوص اقتصاد مقاومتی داشتیم نگاه پروژه ای و مقطعی به اقتصاد مقاومتی بود به نحوی که حتی وزارت آموزش و پرورش به عنوان کلیدی ترین وزارت خانه در فرهنگ سازی برای اقتصاد مقاومتی در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی حضور نداشت و دولت، هیچ برنامه ای برای این وزارت در این خصوص تعیین نکرد.

در ابتدای سال مقام معظم رهبری 10 اقدام اساسی را پیشنهاد کردند تا به وسیله آنها اقتصاد کشور نجات پیدا کند که به چند مورد از آنها اشاره می شود:

1. زنده کردن تولید داخل: اساس و ستون فقرات اقتصاد مقاومتی هم تولید ملی است. بنابراین بهترین قضاوت در خصوص اقتصاد مقاومتی این است که ما وضع تولید را ببینیم. تولیدکننده ها بسیار گله مندند و اخیراً 8000 نفر از تولیدکننده های کشور در نامه ای به مقامات کشور خواستار حل مشکلات سیستم بانکی برای تولید شده اند. افزایش نرخ بیکاری از 11 درصد در سال 94 به 12.4 در این سال حاکی از این واقعیت است که تولید حال و روز خوشی ندارد. یکی از اقدامات خوب در این سال و در این زمینه پرداخت تهسیلات بانکی به واحدهای بانکی بود. البته این وامهای بانکی مشکلات زیادی هم داشت. مثل سود بالا در مقایسه با سود حاصل از تولید و یا وثایق سنگینی که بانکها از واحدهای تولیدی طلب می کنند.

حضور و هجوم شرکتهای خارجی چه تولیدکنندگان آنها برای فروش کالا و چه شرکتهای خدماتی برای بهره مندی از پروژه های عمرانی و خدماتی در این سال بسیار مشهود بود که فرصتهای زیادی را از تولیدکنندگان داخلی گرفته است. به عنوان مثال در قراردادهای نفتی، خودروسازی، تامین غذای قطارها، ساخت نیروگاه، فروشگاههای زنجیره ای، نمایندگی های فروش شرکتهای خارجی و ... .

2. نگاه ویژه به صنایع کوچک و متوسط: که عمدتا مربوط به طبقات متوسط و پایین مردم هستند. مهمترین نیاز این واحدها تامین نقدینگی و بازار فروش است. در بخش نقدینگی به تعدادی از اینها کمک شد اما متأسفانه بیش از 70 درصد این واحدها مشکل بازار فروش دارند که اقدام اساسی برای آنها صورت نگرفته است.

3. پرهیز از واردات تضغیف کننده تولید داخل: یکی از مشکلات اصلی اقتصاد ما واردات بی رویه و قاچاق کالاست که کمر تولید را خم کرده است. با کمال تأسف واردات پوشاک از ترکیه که در قالب قرارداد ترجیحی انجام می شود ضربه سنگینی به واحدهای پوشاک زد. در اقدامی عجیب تعرفه واردات لوازم خانگی از ترکیه 15 درصد در این سال کاهش یافت بدون اینکه ما امتیاز خاصی بگیریم. ترکیه ای که حامی داعش است و در همین اواخر شاهد اظهارات ضد ایرانی مقامات آن کشور بودیم. واردات از چین رکورد زد و به بیشترین حد خود طی سالیان اخیر رسیده است. و طی سه سال اخیر به رقم 107 هزار میلیارد تومان رسید (38 میلیارد دلار).

4. مبارزه جدی با فساد و قاچاق: در زمینه قاچاق بنابر اعلام مسئولین میزان قاچاق به کشور در سال جاری کاهش یافته است اما همچنان برخورد محکمی با قاچاق و قاچاقچیان نمی شود. طرح شناسه دار کردن کالای قاچاق در این سال هم اجرایی نشد اجرای این طرح کمک زیادی به کشف و شناسایی کالای قاچاق می کند. در زمینه فساد متأسفانه حقوقهای نجومی را داشتیم که هنوز مردم منتظر برخورد با عوامل حقوقهای نجومی هستند. اختلاس 8000 میلیارد تومانی از صندوق ذخیره فرهنگیان را داشتیم و با کمال تأسف در اسفند ماه سال جاری تصویب حقوق 24 میلیونی برای مدیران را در مجلس داشتیم که با اعتراض تشکلها و نیروهای انقلابی و ارزشی این مصوبه پس گرفته شد. سوال این است که چرا چنین نگاهی در مجلس وجود دارد که حقوق 24 میلیونی را تصویب می کند؟ مدیریت مجلس چرا در این زمینه از انتقادها برآشفته می شود؟

نگاه انتقادی این یادداشت به معنای نادیده گرفتن زحمات و خدمات مسئولین نیست اما در جمع بندی سال 1395 به نظر می رسد آنچه مد نظر مردم، تولیدکننده ها و رهبری است محقق نشده است و مردم همچنان از وضع اقتصاد گله مندند ... .

و اما سوالهایی که در این لحظات پایانی سال مناسب است که به آنها بیاندیشیم:

1- چقدر به شعارهای اقتصادی 9 سال اخیر عمل کرده ایم؟

2- آیا مسئولین در عمل به شعارهای سال از خود راضی هستند؟

3- چقدر در وسایل خانه هایمان از کالای داخلی استفاده کرده ایم؟

4- آیا برای کودکانمان فرهنگ حمایت از تولید ملی را نهادینه کرده ایم؟

5- چقدر تولیدکننده های ما از مسئولین در بحث رسیدگی به مشکلات آنها راضی هستند؟

6- آیا مسئولین نفوذ همه جانبه دشمن از جمله نفوذ اقتصادی را باور دارند؟ چه اقداماتی برای نفوذ اقتصادی دشمن انجام داده اند؟

7- و در یک جمله آیا نسبت به بازار داخلی که حریم اقتصادی کشور و مورد هجوم کالاهای خارجی است غیرت داشته ایم؟

1. نامه رهبر انقلاب به رئیس‌جمهور درباره الزامات اجرای برجام ۱۳۹۴/۷/۲۹