سعودی‌ها سرخوش با گاز ایران

روزنامه جوان: وزارت نفت 4سال است كه هيچ تصميمي براي «فرزاد بي» ‌نگرفته درحالي كه عربستان توليد را آغاز كرده است

با وجود آغاز برداشت عربستان از ميدان گازي فرزاد بي، وزارت نفت همچنان در سردرگمي عجيبي دست و پا مي‌زند تا رقابت گازي ميان ايران و عربستان به سود رياض به پيش رود.

به گزارش «جوان»، از ميان ميادين گازي مشترك ميان ايران و كشورهاي همسايه، دو ميدان گازي فرزاد آ و فرزاد بي‌ ميان تهران و رياض مشترك است كه در فرزاد آ 80 درصد ميدان در آب‌هاي عربستان و در فرزاد بي‌80 درصد ميدان در آب‌هاي ايران است كه منطق حكم مي‌كند عربستان با تمام توان در فرزاد آ و ايران با همه ظرفيت‌هاي خود در فرزاد بي‌ توسعه را در پيش بگيرند اما ايران در توقف كامل به سر مي‌برد و عربستان توليد را از هر دو ميدان آغاز كرده است.

در ابتداي دولت يازدهم و با دستور وزارت نفت تنها دكل ايراني در فرزاد آ به عقب كشيده شد تا اين ميدان دست نخورده براي عربستان باقي بماند.

اين در حالي است كه ايران 17 سال است با هندي‌ها مذاكره مي‌كند تا شركت ONGC به توسعه اين ميدان بپردازد ولي همه رفت و آمدهاي هندي‌ها به ايران به بلاتكليفي مطلق ختم شده است.

اين بلاتكليفي دركنار تصميمات مديريتي ايران مزيد بر علتي شده كه نهايت كار را به سود عربستان به پايان رسانده است. در سمت ايران امضاي قرارداد اوليه اكتشاف و توسعه فرزاد بي ‌با كنسرسيومي متشكل از سه شركت دولتي هند به سال 2000 ميلادي بازمي‌گردد اما اين قرارداد تنها در بخش اكتشاف اجرايي شد و در بخش توسعه هيچ اقدامي براي برداشت منابع گازي اين ميدان نشد.

مشاركت در توليد؟

فرزاد بي، ميداني پرفشار و پيچيده است كه براي شركت‌هاي ايراني ميداني پرريسك محسوب مي‌شود. از سوي ديگر هندي‌ها در دولت اصلاحات به دنبال توسعه فرزاد بي ‌بودند و نتيجه مذاكرات آنها در پايان دولت دهم به امضاي توافقنامه‌اي ميان شركت ملي نفت و شركت هندي ختم شد كه نوع توافقنامه با قوانين اصلي كشور در تضاد بود.

بر اساس اين توافقنامه، هندي‌ها فرزاد بي ‌را بر اساس مدل مشاركت در توليد توسعه مي‌دادند كه برخلاف قوانين جمهوري اسلامي ايران بود. همين موضوع موجب بروز انتقاداتي شد و همه چيز به كما رفت تا آنكه دولت يازدهم به رأس آمد.

وزارت نفت در اين دوره، توافقنامه مشاركت در توليد را به طور غيرمستقيم رد كرد اما اين ميدان را براي شركت ONGC كنار گذاشت به طوري كه هر گاه از وزير نفت درباره برنامه اين وزارتخانه براي ميادين مشترك سؤال مي‌شد، زنگنه مي‌گفت اين ميدان براي هندي‌هاست.

با توجه به برداشت عربستان از اين ميدان برخي از كارشناسان مي‌گويند بهتر بود مدل مشاركت در توليد با اخذ مجوز از نهادهاي ذيربط كسب مي‌شد تا منافع ملي قرباني برخي محدوديت‌ها نشود ولي از آنجا كه نص صريح قانون مخالف اين نوع قرارداد است همه چيز فراموش شد.

يك تصميم عجيب

دولت يازدهم مذاكرات را ادامه داد كه در اين بين يك تصميم خاص، شرايط را پيچيده كرد. وزير نفت تصميم گرفت كارفرمايي اين پروژه را از شركت نفت فلات قاره گرفته و به شركت نفت و گاز پارس بسپارد در حالي كه فلات قاره روي اين ميدان فعاليت كرده و يك پروژه مطالعاتي روي اين پروژه نيز انجام داده بود.

با اين وجود وزير نفت با اين استدلال كه چون اين ميدان گازي است و بايد در حيطه كاري نفت و گاز پارس باشد، فلات قاره را خلع يد و نقش كارفرمايي را به ديگر شركت نفتي واگذار كرد. اين بدان معنا بود كه امور مطالعاتي و مذاكره‌اي براي فرزاد بي ‌به حالت صفر بازگشت تا نفت و گاز پارس با رويه‌اي ديگر با هندي‌ها مذاكره كند. گرچه اين تصميم سرعت كار را كاست ولي از آنجا كه مهم‌ترين هدف توسعه اين ميدان بود مذاكرات جدي‌تر دنبال شد ولي به توافقي جدي دست پيدا نكرد.

وزيرنفت به هندي‌ها اولتيماتوم داد و اعلام كرد با شركت‌هاي ديگر وارد مذاكره خواهد شد اما هيچ اتفاقي رخ نداد و حتي محمد جواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان نيز در اين حوزه ورود كرد. هندي‌ها اما اعلام كردند طرح 3 ميليارد دلاري خود را نهايي كرده و تا مرداد 96 قرارداد را منعقد مي‌كنند.

در همين باره وزير نفت هند گفت: توافق نهايي هند با ايران براي توسعه ميدان گازي فرزاد بي كه بر اساس برآوردها داراي 29 تريليون فوت مكعب گاز است، در حال حاضر بستگي به ايران دارد. وي افزود: «ما پيشنهادمان را به اين كشور ارائه داده‌ايم. اكنون زمان پاسخ دادن است. آنها بايد پاسخ بدهند.»

كرامات شيخ ما!

وزارت نفت چهار سال است كه به هندي‌ها اميد بسته است و مسير گذشته را دنبال مي‌كند و وقتي با انتقادات در اين باره مواجه مي‌شود با پاسخ‌هاي عجيب روبه رو مي‌شويم.

به عنوان نمونه محمد مشكين‌فام مديرعامل شركت نفت و گاز پارس با اشاره به آغاز برداشت گاز از ميدان فرزاد بي ‌توسط عربستان سعودي از ادامه مذاكرات ايران با شركت‌هاي هندي براي توسعه اين ميدان مشترك در خليج فارس خبر داد.

اين مقام مسئول با بيان اينكه در مورد اجراي اين پروژه توسط پيمانكار هندي در حال مذاكره‌ايم، افزود: هم اكنون به طور جدي تلاش مي‌كنيم تا قرارداد توسعه اين ميدان را با هوشمندي، دقت لازم و با در نظر گرفتن مصالح ملي به سرانجام برسانيم.

وي بدون هيچ توضيحي درباره وضعيت فعلي تصميم‌گيري درباره ميدان فرزاد بي ‌به آينده اميدوار است و مشخص نيست با اين اميدواري عربستاني‌ها چه ماه عسلي را براي خود رقم بزنند. هندي‌ها سال‌هاست با مذاكرات بي‌نتيجه شان ايران را سرگرم كرده‌اند در حالي كه سعودي‌ها به سرعت خود افزوده‌اند و در دو ميدان فرزاد آ و فرزاد بي ‌به توسعه و توليد مشغول هستند.