بازار داغ اسکناس‌ها و ایران چک‌های تقلبی +عکس

خبرگزاری تسنیم: همه ساله با نزدیک شدن به ایام نوروز بازار خرید و فروش های مردم و اصناف رونق می گیرد هر چند امسال به لطف رکود بسیاری از بازاری ها از کسادی شب عیدشان گله دارند ولی نمی توان از افزایش خرید و فروش های هرچند جزئی غافل شد. در ایامی که مردم مشغول خرید های شب عیدشان هستند متأسفانه شاهد داغ شدن بازار اسکناس ها و چک پول های تقلبی هستیم؛ گزارش های میدانی و مشاهدات عینی خبرنگار تسنیم از بازار کم رونق عید امسال رونق پول های تقلبی را تأیید می کند. البته بانک مرکزی کماکان معتقد است پول تقلبی در بازار وجود ندارد و آنچه بین مردم دست به دست شده "کپی رنگی اسکناس" است چراکه ضرایب امنیتی اسکناس ها و چک پول های بانک مرکزی به اندازه ای بالاست که هیچ جاعلی قادر به جعل آن نیست. کپی رنگی اصطلاحی است که یکی از مدیران اسکناسی بانک مرکزی در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه علت افزایش اسکناس‌های 10 هزار تومانی تقلبی در سطح جامعه چیست، به‌کار برد. امیر شکری هنگام پاسخ به این سؤال خبرنگار ما این‌طور جواب داد که "تاکنون با هیچ مورد جعل اسکناس که در آن ویژگی‌های امنیتی اسکناس شبیه‌سازی شده باشد، برخورد نکرده‌ایم. کپی رنگی از اسکناس که در دست مردم به‌عنوان اسکناس جعلی شناخته می‌شود، جعل محسوب نمی‌شود". شکری با بیان اینکه از دید بانک مرکزی جعل به‌معنای شبیه‌سازی ویژگی‌های امنیتی اسکناس است، گفت: تاکنون موردی دیده نشده که در آن ویژگی‌های امنیتی اسکناس در آن جعل شده باشد. وی همچنین در پاسخ به سؤال دیگر تسنیم مبنی بر اینکه چرا کپی‌های رنگی اسکناس در کشور وجود دارد، گفت: دلیل این امر را می‌توان در زیاد بودن دستگاه‌های کپی رنگی در کشور دانست که به‌وفور یافت می‌شود. شکری در همین ارتباط افزود: بانک مرکزی در بخش عرضه تمام تلاش خود را به کار می‌برد تا وجوه ممیزه قابل تشخیص برای اصل بودن اسکناس قرار دهد و در بخش تقاضا هم مردم باید دقت لازم را به خرج داده و وجوه ممیزه را شناسایی کنند تا بتوانند اسکناس اصل را از جعل تشخیص دهند. با این حساب، مردم وکسبه باید هنگام خرید و فروش های خود کمی در اسکناس و ایران چک دریافتی تأمل کنند و با لمس آن و دقت در ضرایب امنیتی به کار رفته متوجعه کپی یا اصل بودن پولشان شوند. چک پول های تقلبی به قدری زیاد شده اند که از پیراشکی فروشی تا پمپ بنزین ها مشاهده و موجب ضرر مردم و کسبه شده اند؛ آنهم درحالی که باید نهاد ناظر نظارتی مانع از کلاهبرداری عاملان اصلی ورود اسکناس و ایران چک های تقلبی به بازار شوند. هشدار به مردم/ بانک ها دستگاه تشخیص اسکناس را کار انداختند مشاهدات عینی خبرنگار ما حکایت ازآن دارد که حتی باجه های بانکی هم دستگاه تشخیص اسکناس های خود را کار انداخته و به مردم هم متذکر شده اند که قبل از تحویل اسکناس از اصل یا کپی بودن آن اطمینان حاصل کنند. بر اساس گزارش‌های مردم و مغازه‌داران، اسکناس‌ها و ایران‌چک‌های تقلبی عمدتا شامل اسکناس ده هزار تومانی و ایران‌چک‌های 50 و 100 هزار تومانی جدید است. البته تعداد ایران چک های 50 هزار تومانی تقلبی در قیاس با نمونه های تقلبی دیگر بیشتر است، آنهم درحالی که رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوک در زمان انتشار و عرضه ایران‌چک 50 هزار تومانی جدید اعلام کرده بود، ایران‌چک‌های جدید دارای ضریب امنیتی بالایی است و امکان جعل آن وجود ندارد، اکنون شاهد رواج نمونه‌های تقلبی در حجم انبوهی در بازار هستیم. گفتنی است در ماه های اخیر، سرهنگ محمدرضا اکبری، معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی ناجا در خصوص ایران چک های تقلبی اینطور گفته بود که راه‌های شناسایی ایران چک‌ها و اسکناس‌های جعلی باید از سوی بانک مرکزی اطلاع‌رسانی شود، اما در این زمینه کم‌کاری‌هایی صورت می‌گیرد. ضمن آنکه ضریب امنیتی ایران‌چک جدید بسیار پایین است و ایران‌چک‌های قبلی از امنیت بالاتری برخوردار بودند. ایران چک های تقلبی چطور وارد بازار می شوند؟ معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی ناجا اضافه کرد: جعل در دو صورت انجام می‌شود که یکی جعل در ارقام است و دیگری جعل در اصل اسکناس که از نمونه اصلی کپی گرفته می‌شود که در بخش کپی نوار امنیتی آن سیاه چاپ می‌شود و در مقایسه با اسکناس اصلی مشخص می‌شود تقلبی است. اکبری تصریح کرد: در بخش جعل ارقام برخی سودجویان در نمونه اصلی یک صفر اضافه می‌کنند و به افرادی که اطلاع کافی در این زمینه ندارند، پرداخت می‌کنند و ممکن است به اهداف شوم خود برسند.این مقام در پلیس آگاهی خاطرنشان کرد: قوانین برای مقابله با جعل اسناد رسمی کشور از بازدارندگی لازم برخوردار نیست و باید این قوانین اصلاح شود تا انگیزه این کار برای افراد از بین برود. وی البته از دستگیری چند باند جعل و توزیع اسکناس و ایران‌چک‌های تقلبی در استان‌های کشور خبر داده و گفته بود: برخی افراد ایران‌چک تقلبی را از خارج کشور وارد کرده و برخی دیگر نیز در داخل با استفاده از تجهیزات و پرینترهای پیشرفته و همچنین کاغذ مرغوب برای چاپ اقدام می‌کردند که تعدادی از آنها شناسایی و دستگیر شدند و در بخش‌هایی به هسته اصلی رسیدیم. البته باید یادآور شد که در ماه های گذشته ماموران پلیس به دنبال یک عملیات ویژه اطلاعاتی، موفق شدند یک کارگاه مجهز و مدرن چاپ اسکناس‌های جعلی در پاکدشت را شناسایی و اعضای این باند را دستگیر کنند. در جریان این عملیات، مقادیر فراوانی اسکناس‌های جعلی پنج، ده و 50 هزار تومانی کشف شد. در بازرسی از این کارگاه مدرن، چند برگه از اسکناس‌های چاپ شده و برش نخورده و همچنین مقادیر زیادی اسکناس‌های تقلبی برش خورده کشف و ضبط شد که روی تعدادی از ایران‌چک‌های کشف شده، مهر یکی از شعب بانک خصوصی زده شده بود. شهریور سال گذشته ایران‌چک‌های جدید 50 هزار تومانی روانه بازار شد و بانک مرکزی ضریب امنیتی این چک‌پول‌ها را بالا اعلام کرد اما همانطور که نیروی انتظامی هم اذعان دارد جعل ایران چک‌های جدید راحت‌تر از ایران‌چک قبلی است ولی بانک مرکزی در این زمینه سکوت کرده است. ایران‌چک 50 هزار تومانی تقلبی دوماه پس از انتشار و عرضه اولیه ایران‌چک اصلی به بازار آمد و اکنون میزان اسکناس‌ها و چک‌پول‌ها به حدی رسیده که مردمی که این روزها گرفتار این پول های تقلبی شده‌اند، می‌گویند که این چک‌پول‌ها را از بانک گرفته‌اند. برخی دیگر از وجود آنها در بین پول‌های خودپرداز می‌گویند.

جالب است که ایران‌چک 50 تومانی تقلبی آبی‌رنگ، از نظر سایز هم از ایران‌چک‌های اصلی بزرگ‌تر است. آرم‌های به‌کاررفته در این چک‌پول نیز تفاوت فاحشی بین اصل و تقلبی دارد. از ویژگی‌های بارز ایران‌چک 50 هزار تومانی آبی این است که روی آن، نقش گنبد و گلدسته حرم امام رضا(ع) به‌کار رفته و نمای پشت آن سقاخانه است که در صحن انقلاب حرم امام هشتم قرار دارد. همچنین در رو و پشت این ایران‌چک، نماد خورشیدی درج شده که یک پرنده به‌سوی آن در حال پرواز است. که البته یکی از تفاوت‌های فاحش ایران‌چک اصلی و تقلبی 50 هزار تومانی در همین پرنده‌ای است که در بالا اشاره شد. ولی طبق اعلام بانک مرکزی، ویژگیهای امنیتی متعددی در ایران‌چک 50 هزار تومانی جدید وجود دارد به‌طوری که کاغذ آن بازتاب نور ماورای بنفش را منعکس نمی‌کند و در سطح کاغذ از الیاف فلورسنتی نامرئی استفاده شده که زیر نور ماورای بنفش در چهار رنگ قابل مشاهده است. همچنین دو نوع نخ امنیتی در آن وجود دارد ؛ نخ امنیتی پنهان که عبارت I.R.IRAN روی آن درج شده و درون کاغذ قرار گرفته و نخ امنیتی پنجره‌ای که از نوع هولوگرافیکی با ریزنوشته است و به‌گونه‌ای درون کاغذ قرار گرفته که قسمتی از آن نمایان و قسمتی دیگر در بطن کاغذ مخفی بوده و با قرار دادن ایران‌چک از رو در مقابل نور تمام نخ نمایان می‌شود.

ایران‌چک 100 هزار تومانی تقلبی در قیاس با ایران‌چک اصلی تفاوت‌های فاحشی دارد که از جمله آن محل قرار گرفتن نخ پول، جنس کاغذ، تصاویر مخفی و سایر ضرایب امنیتی بانک مرکزی است. ابعاد ایران‌چک 100 هزار تومانی همانند ایران‌چک 50 هزار تومانی 160 در 75 میلی‌متر است که رنگ غالب آن را آبی تشکیل می‌دهد. در ایران‌چک اصلی، نقش فردوسی در خمیره کاغذ بوده و عدد یک‌میلیون به‌صورت روشن زیر تصویر فردوسی قابل مشاهده است. وقتی که ایران‌چک مقابل نور قرار گیرد از هر دو طرف باید تصویر شفافی از فردوسی دیده شده همچنین عدد یک‌میلیون نیز به‌وضوح قابل رؤیت باشد. نخ امنیتی به‌صورت پنهان تقریباً در وسط ایران‌چک کار شده است که در وهله اول بدون نور قابل دیدن نیست اما اگر مقابل نور قرار گیرد متوجه خواهیم شد که چیزی به‌طور خط‌وار و با عرض حدود یک میلی‌متر حرکت کرده است. روی این نخ نیز نوشته "بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران" تعبیه شده است. اگر ایران‌چک در مقابل نور ماورای بنفش قرار گیرد نخ میانی آن به رنگ‌های مختلف تبدیل خواهد شد. نوشته 100 و ایران‌چک در قسمتی که حالت مستطیل‌شکل داشته و نوشته بانک مرکزی نیز در آن تعبیه شده و قابل ملاحظه است، این در حالی است که وقتی در حالت عادی ایران‌چک را مقابل خود قرار می‌دهیم فقط نوشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را می‌بینیم اما با تغییر زاویه عدد 100 و ایران‌چک نیز درست به‌موازات عبارت بانک مرکزی دیده می‌شود. اگر این اسکناس را مقابل خود قرار دهیم در سمت چپ آن به‌صورت عرضی و روی لبه طرحی ناقص از نوشته یک‌میلیون مشاهده می‌شود که در مقابل نور تصویر پشت و جلو دقیقاً یکدیگر را همپوشانی کرده و عدد یک‌میلیون قابل رؤیت می‌شود. مسئولان بانک مرکزی معتقدند هیچ سیستم چاپی حتی با بالاترین تکنولوژی چاپ تجاری و یا آخرین مدل دستگاه‌های کپی وجود ندارد که بتواند این دو تصویر ناقص پشت و رو را دقیقاً روی یکدیگر تنظیم کند، بنابراین اگر فردی ایران‌چک را مقابل نور قرار داد و تصویر ناقص رو را با تصویر پشت دقیقاً همپوشانی ندید و حتی اگر اختلاف دهم میلی‌متر نسبت به یکدیگر ملاحظه کرد می‌تواند مبنا را بر جعلی بودن آن بگذارد. در ادامه تصویر اسکناس 10هزارتومانی تقلبی را مشاهده می‌کنید که اتفاقاً سال قبل هم خبرگزاری تسنیم نمونه آن را منتشر کرد و در اختیار بانک مرکزی هم قرار داد. این اسکناس جعلی، فاقد تصویر دوم و پنهان حضرت امام خمینی(ره)، نخ امنیتی پنهان بانک مرکزی و عبارت مخفی 100000 ریال است و با کمی دقت از سوی مردم قابل شناسایی است. سال قبل که تسنیم در خبری از ورود محدود اسکناس‌های تقلبی 10 هزار تومانی به بازار خبر داد و از مسئولان بانک مرکزی خواست مانع هدررفت پول مردم و سوداگری کلاهبرداران شوند، انتظار می‌رفت ساکنان برج میرداماد علی‌الخصوص دبیرکل محترم آقای سیف، تدبیری برای جلوگیری از ترویج اسکناس‌های تقلبی بیندیشند. هرچند دبیرکل محترم وجود هرگونه اسکناس جعلی را از اساس تکذیب کرد ولی رئیس‌کل بانک مرکزی در همان زمان با درایت بیشتری به موضوع واکنش نشان داد و به‌جای تکذیب عجولانه اعلام کرد موضوع را بررسی می‌کند. البته خبرگزاری تسنیم بعد از این تکذیب ها نمونه اسکناس 10هزار تومانی تقلبی را در اختیار ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی قرار داد. مسئولیت حوزه اسکناس در بانک مرکزی با محمود احمدی دبیرکل بانک است، اما به نظر می‌رسد وی چندان در این حوزه موفق نبوده حداقل عدم موفقیت وی در جلوگیری از ترویج اسکناس‌های تقلبی به‌وضوح دیده می‌شود. گفتنی است، در هیاهوی افزایش اسکناس و ایران‌چک‌های تقلبی در بازار آن هم در سکوت بانک مرکزی، فضا برای کاسبی برخی افراد نیز فراهم شده تا جایی که این روزها به اجناس فروشگاه‌های لوازم التحریر دستگاه تشخیص اسکناس نیز اضافه شده است. فروشنده یکی از لوازم التحریرهای خیابان فردوسی درباره بازار خرید این دستگاه‌ها به خبرنگار تسنیم می‌گوید: زمانی که اسکناس تقلبی در بازار زیاد شد بسیاری از مغازه‌دارها دنبال خرید دستگاهی برای تشخیص اسکناس تقلبی و اصلی هستند. این دستگاه از طریق اشعه ماورای بنفش به تشخیص اسکناس کمک می‌کند.