شفافیت بدون رونق بورس میسر نیست

روزنامه آٰرمان؛ بهروز خدارحمی*: یکی از راه‌هایی که معمولا دولت‌های مختلف در جهان برای شفاف کردن بازارهای مختلف استفاده می‌کنند، روی آوردن به بازار سرمایه و به فروش گذاشتن کالاها در بورس است.

راهکاری که چند وقتی است در بورس ایران هم دیده می‌شود و پس از راه‌اندازی بورس کالا، مشاهده می‌کنیم که کالاهای مختلف در این بازار به فروش می‌رسند. به تازگی نیز بر اساس اعلام بورس کالای ایران، معاملات زعفران پوشال(رشته ای درجه یک) با رطوبت حداکثر هشت درصد و خامه حداکثر پنج درصد با نرخ ۴۵ هزار و ۸۰۰ ریال انجام شد. با این حال باید توجه داشت که هنوز بازار سرمایه ایران به طور کلی از شفافیت لازم برخوردار نیست و بر خلاف آنچه در جهان مطرح می‌شود و بورس را شفاف‌ترین بازار اقتصادی عنوان می‌کنند، در بورس ایران چنین اتفاقی مشاهده نمی‌شود.

البته با شرایطی که دیگر بازارها در ایران دارند و در آنها فساد موج می‌زند، در کشور ما هم بورس به عنوان شفاف‌ترین بازار شناخته می‌شود، اما با این حال در شرایط مطلوبی قرار ندارد. هنوز ابهاماتی در بورس اوراق بهادار وجود دارد که روی بورس کالا هم تاثیر منفی می‌گذارد. تغییرات در سطح بین‌المللی و به صورت خاص جا‌به‌جایی رئیس‌جمهور آمریکا نیز بر این ابهامات می‌افزاید. بنابراین زمستان پر ابهام بورس شاید در بهار آینده هم ادامه داشته باشد. درباره اینکه ورود سرمایه‌گذار خارجی به بازار سرمایه هم باید گفت که سرمایه‌گذار چه داخلی چه خارجی نمی‌تواند تاثیر پرسرعتی بر بازار سرمایه داشته باشد.

سرمایه‌گذار داخلی وجود دارد که با دید بلندمدت سهمی را خریداری می‌کند و در مقابل سرمایه‌گذاری وجود دارد که سهمی را می‌خرد و دو روز دیگر آن را می‌فروشد و افق نگاهش کوتاه مدت است. همین روال برای سرمایه‌گذار خارجی هم صدق می‌کند، یعنی سرمایه‌گذار خارجی هم به قصد بهره‌مندی و کسب سود وارد بازار سرمایه می‌شود و ممکن است رویکرد بلندمدت یا کوتاه مدت داشته باشد که می‌تواند حامل پیامد مثبت یا منفی باشد، اما به نظر من هیچ کدام از این‌ موارد در روند بازار سرمایه در فصل جاری تاثیرگذار نبوده است. در این بین آنچه مهم است شفاف سازی بیشتر در حوره بورس است. تنها با شفاف بودن بازار سرمایه می‌توان امیدوار به جهش در این زمینه بود.

اکنون بسیاری از فعالان بورس و سهامداران با دولت و مسئولان در پیشبرد اهداف بورس و شفاف‌سازی همراه هستند، اما اقدامات غیرکارشناسانه‌ای که بدون در نظر گرفتن نتایج زیانبار به اجرا گذاشته می‌شود قابل تحمل نیست و نمی‌توان ریسک آن را پذیرفت. با این حال در بورس کالا هم اتفاقات مناسبی رخ می‌دهد که امید می‌رود به شفاف شدن بازار محصولات مختلف کمک کند. همچنان که به یاد داریم، سال گذشته در همین روزها بود که بورس وارد دوره رونق شد و تا پایان سال چراغ‌های بازار سرمایه سبز ماند، به همین دلیل برخی از فعالان بازار انتظار دارند که امسال نیز اتفاق مشابه سال گذشته تکرار شود. در حال حاضر باید اشاره داشت که بازار به هیچ وجه شرایط روشنی ندارد و ریسک سرمایه در آن بسیار بالاست.