آتش سرکش «پلاسکو» در بازار پوشاک ایران

اندازه بازار صنایع نساجی ایران، 25 هزار میلیارد تومان می‌شود که 17 هزار میلیارد تومان از آن را بازار پوشاک تشکیل می‌دهد. از این میزان، تنها 2 هزار میلیارد تومان جنس برای شب عید، در پلاسکو انبار شده بود که در آتش، سوخت. مطالعات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان می‌دهد که در حال حاضر، حدود ۵۵۰ هزار نفر در صنعت پوشاک شاغل هستند و امکان افزایش اشتغال تا ۱.۵ میلیون نفر نیز وجود دارد. بر اساس برآوردهای غیررسمی و اطلاعات اتاق اصناف ایران، حدود دو تا 4 هزار فرصت شغلی نیز دود شده و به هوا رفته است. مردی که در انتهای کوچه برلن، لباس‌هایش را مقابل یک مشتری پهن کرده است، می‌گوید:«من فکر می‌کنم اشتغال بیشتر از صد یا دویست هزار نفر به اینجا وصل بوده است. فقط که بحث مغازه‌ها نیست، خیلی از واحدها تولیدی بودند و خیلی‌ها با اتکا به آن‌ها، کار می‌کردند.» واحدهای تولیدی مجتمع پلاسکو پایتخت به صورت ۱۰۰ درصد، پوشاک داخلی تولید می‌کردند و ارزش اجناس هر واحد تولیدی به طور میانگین، حدود ۲۰۰ میلیون تومان بوده است.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، پوشاک و کفش 4.5 درصد از هزینه سالانه خانوارها را به خود اختصاص می‌دهد و خانواده‌های شهری، به طور میانگین سالانه حدود یک میلیون و 600 هزار تومان برای پوشاک هزینه می‌کنند. حالا در نخستین روزهای بهمن ماه ابوالقاسم شیرازی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک نیز از آسیب جدی به بازار تأمین پوشاک شب عید خبر داده و گفته است:«روز شنبه ستادی برای رسیدگی به اوضاع بازار شب عید تشکیل می‌شود.» بیمه، می‌تواند مالباختگان را نجات دهد؟ مردم گاهی برای سرک کشیدن به حادثه، نزدیک ماشین‌هایی می‌شوند که دور تا دور خیابان‌ها و کوچه‌های منتهی به پلاسکو، پارک شده‌اند. گاردهای میله‌ای کنار خیابان، به خاطر هجوم جمعیت، کنده شده و روی زمین افتاده‌اند. اما بجز سرک کشیدن‌ها به منطقه ممنوعه، زندگی عادی، خرید و فروش در بازار جریان دارد و همین تناقض مرگ و زندگی و کار و دود شدن سرمایه را، به نمایش می‌گذارد. در گوشه‌ای از خیابان لاله زار، راننده یکی از جرثقیل‌های امداد برای رفع خستگی ایستاده و می‌گوید:«خیلی‌ها را دیدم که 7، 8 میلیارد ضرر کرده‌اند. الان بسته‌اند، اما کنار مغازه‌های آبمیوه فروشی، یکی از فروشنده‌ها نشسته که از دیشب تا به حال، دانه به دانه همه موهایش را کنده است. زندگی مردم دود شد. بیشترشان هم بیمه نبودند.» از دو روز پیش، اخبار مختلفی از وضعیت بیمه شنیده می‌شود. بر اساس اعلام مدیرعامل بیمه ایران، از مجموع 560 واحد صنفی، تنها 100 واحد بیمه بوده‌اند. علی فاضلی نیز اعلام کرده است حدود یک پنجم مغازه‌ها، بیمه داشته‌اند. البته یکی از موسپیدانی که مالش را در آتش باخته است، با نفس‌های بریده می‌گوید:«این اخباری که اعلام می‌شود فقط برای بیمه ایران است، هنوز درست نمی‌توان گفت. مثلاً من خودم بیمه آسیا داشتم.» برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد تأمین اجتماعی در کل، 16 هزار میلیارد تومان سرمایه دارد و حالا با آسیبی که برآورد اولیه آن 1500 میلیارد تومان است، دچار بحران می‌شود. دود آتشی که در چشم و جان کارگران آن رفته است، سوی دیگری از این حادثه تراژیک است. حسین حبیبی، بازرس کانون عالی شوراهای اسلامی کار ایران می گوید در صورت بروز هر گونه حادثه، تمام کارگران حادثه دیده باید تحت پوشش و حمایت‌های بیمه‌ای قرار گیرند.در صورتی که احیاناً کارگری در این اتفاق ناگوار دچار حادثه شده باشد، کارفرما علاوه بر پرداخت ۲۳ درصد حق بیمه خود، باید سهم ۳ درصدی بیمه بیکاری را نیز پرداخت کند.» پلاسکو، سازه‌ای 16 طبقه که 0.6 درصد از کل اشتغال پوشاک ایران را سخت و استوار، در سیطره خود داشت، دود شد و به هوا رفت و از تمام نوستالژی‌ها، غمگین‌ترین تراژدی زمستان را بر جای گذاشت. یکی از آتش‌نشانان حاضر در این عملیات، چنین روایت می‌کند:«قبل از اینکه ساختمان بریزد، به یک فروشنده که آنجا بود، مدام اصرار کردم بیرون بیاید. قبول نکرد. گفت مغازه‌ام که بسوزد، همه زندگی‌ام می‌رود. می‌خواهم خودم هم همین جا بمیرم.»