روزنامه کیهان: رئیس جمهور یکشنبه شب در گفتوگوی زنده تلویزیونی با مردم به تشریح مسائل مختلف پرداخت. هر چند افکار عمومی منتظر آن بود که روحانی درباره نحوه رسیدگی دولت به فساد 12000 میلیاردی در صندوق ذخیره فرهنگیان، چرایی عدم معرفی مدیران نجومی به دستگاه قضا، نحوه عملکرد دولت در بازپس‌گیری 2 میلیارد دلار اموال غارت شده ملت ایران در آمریکا، سرانجام طرح مسکن اجتماعی دولت یازدهم و برنامه دولت برای توقف تعطیلی واحدهای تولیدی و صنعتی و... سخن بگوید، اما رئیس جمهور به طرح موضوعاتی چون برگزاری کنسرت، آزادی در شبکه های اجتماعی و برد-برد در مذاکرات هسته‌ای پرداخت.
یک‌روز پس از این گفت و گوی زنده تلویزیونی، به میان مردم رفتیم تا نظر آنان را درباره صحبت‌های رئیس جمهور جویا شویم.
علت کاهش تورم رکود مطلق است
ابتدا به یکی از پاساژهای بزرگ صنف «موتورهای صنعتی و کشاورزی» در حوالی خیابان فردوسی رفتیم. با اینکه بعدازظهر بود و خیابان حسابی شلوغ، اما پاساژ سوت و کور بود. داخل یکی از مغازه ها، چند نفری نشسته بودند، چای می‌خوردند و گپ می زدند. وارد شدیم و پس از معرفی و استقبال گرم آنها، موضوع را مطرح کرده و پای صحبت آنها نشستیم.
یکی از حاضرین که مردی 45 ساله و از کسبه بازار بود، دل پُری از وضعیت اقتصادی صنف خود داشت.
وی گفت: اجناس ما لوکس نیست که مورد استفاده قشر مرفه باشد؛ مشتری ما یا کشاورز است یا تولیدکننده و در حقیقت مصرف کننده ما پایه اقتصاد کشور است.
او در ادامه گفت: یارانه اصلی در حوزه تولید و صنعت باید در اینگونه اصناف باشد، اما در حال حاضر چنین یارانه ای وجود ندارد. درحقیقت این اصناف مثل سرچشمه است که اگر گِل شود تا آخر همین‌طور ادامه پیدا می کند. وی به یکی از اظهارات رئیس جمهور در گفت و گوی زنده تلویزیونی اشاره کرد که گفته بود:« معنای اینکه می‌گوییم تورم کاهش پیدا کرده، ارزانی نیست. رشد کمتر شده و یعنی آرام‌تر دارد گران می‌شود و آهسته آهسته گران می‌شود. یعنی روزانه گران نمی‌شود، ساعتی گران نمی‌شود». این کسبه بازار ادامه داد: «در حال حاضر علت کاهش تورم، رکود مطلق است.»
تعطیلی واحدهای صنفی
یکی دیگر از حاضرین که مردی 50 ساله و از کسبه فعال در صنف «موتورهای صنعتی و کشاورزی» بود با دست به مغازه های داخل پاساژ اشاره کرد و گفت: امسال 3 مغازه در این مجتمع تعطیل شده است و تعدادی دیگر در حالت نیمه تعطیل است. بگذریم از اینکه تعداد زیادی کارگر بخاطر رکود در بازار، از کار بیکار شده اند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات بزرگ، هجوم کالاهای چینی به بازار است که متاسفانه دولت در این زمینه عملکرد خوبی نداشته است.
یکی دیگر از کسبه، به موضوع مهمی اشاره کرد؛«رانت ارزی و گمرکی توسط افراد سودجو»؛ وی توضیح داد: «افرادی از طریق رانت ارزی و گمرکی، تجهیزات مرتبط در بخش‌های صنعت و کشاورزی را به کشور وارد می کنند و به مشتری تحویل می دهند و از این طریق، کسبه فعال در بازار دچار خسارت های هنگفتی می‌شوند.» یاد سخنان چندی پیش رئیس‌جمهور افتادم که گفته بود نورچشمی نداریم!
علاقه مند بودیم که بیشتر بدانیم اما فرصت محدود بود. از پاساژ خارج شدیم و در خیابان به سراغ پیرمردی که حدودا 60 سالی سن داشت، رفتیم. در هوای سرد، دستانش را بهم گره زده تا بلکه از شدت سرما بکاهد. شغلش حمل اجناس بازار توسط جرثقیل بود. گفت: من با تمامی کسبه در ارتباط هستم، واقعیت موضوع این است که در حال حاضر رکود موجب افت شدید در بازار شده و کار من نیز خیلی محدود شده است.
آماردادن نتیجه ای برای سفره مردم ندارد
تصمیم گرفتیم به سمت خیابان «باب همایون» برویم و بیشتر با مردم گپ بزنیم. پیرمردی با بارانی کِرِم رنگ و عینک دودی توجه ما را به خود جلب کرد. خود را معرفی کرده و از او درباره اظهارات رئیس جمهور درخصوص مسائل اقتصادی سوال کردیم. وی به اظهارات رئیس جمهور در گفت و گوی زنده تلویزیونی که گفته بود:«ما می‌گوییم تورم 8-7 درصد است و تک‌رقمی است» اشاره کرد و افزود: آمار دادن نتیجه‌ای برای سفره مردم ندارد و برای آنها نان نمی‌شود. او ادامه داد: یکی از مشکلات بزرگ در کشور این است که منابع عادلانه تقسیم نمی‌شود. واقعیت این است که مردم از وضعیت اقتصادی راضی نیستند. اگر قرار است آماری اعلام شود باید بر پایه مستندات محکم باشد و برای مردم نیز ملموس باشد.
ناخودآگاه به یاد اظهارنظر مشهور روحانی افتادم که گفته بود:«ملاک تورم جیب مردم است نه گزارش مرکز آمار و بانک مرکزی».
در آن روزگار مردم با شنیدن این سخنان، به این فکر می‌کردند رئیس جمهوری را انتخاب می‌کنند که حرف دل آنها را می‌فهمد و می‌داند کم شدن آمار تورم را اول باید جیب پدر خانواده حس کند نه کامپیوتر و برگه‌های مرکز آمار.
دردِ دِل یک بازنشسته آموزش و پرورش
در حال گفتوگو بودیم که مردی میانسال کنارمان ایستاد، به سربرگ کاغذهایمان نگاهی کرد و بعد از چند دقیقه به آرامی گفت: میخواهم موضوعی را مطرح کنم. او ادامه داد: من «امیدی» هستم، دبیر بازنشسته آموزش و پرورش، حقوقم یک میلیون و چهارصد هزارتومان است. به دلیل مخارج زیاد، مسافرکشی می‌کنم. در حال حاضر 3 دختر دارم که تحصیلات دانشگاهی دارند و علیرغم اتمام تحصیل، هنوز بیکار هستند.
وی با تعجب گفت: چرا باید میزان بیکاری اینقدر گسترده باشد؟!
جذب نیروی ارزان قیمت نتیجه رکود
به سمت خروجی متروی امام خمینی(ره) رفتیم، چند جوان حدود 20 ساله به سمت خیابان باب همایون حرکت می‌کردند. از آنها درباره گفت و گوی تلویزیونی رئیس جمهور پرسیدیم و سوال کردیم که الان دغدغه اصلی برای شما چیست. برای شروع به یکدیگر تعارفی زدند و بالاخره یکی شروع کرد و گفت: مسئله اصلی برای ما اشتغال است.
می‌خواست ادامه بدهد که یکی از دوستانش به میان صحبت آمد و گفت: واقعیت این است که جوانها برای شروع زندگی مشترک، دنبال شغل مناسب هستند. کار کردن عار نیست. ما اتفاقا برای پرس و جو و یافتن فرصت شغلی به سمت بازار می‌رویم. اما آن چیزی که در روزهای اخیر پس از مراجعه به بخش‌های مختلف بازار متوجه شدیم این است که به علت رکود، کسبه به دنبال نیروی ارزان قیمت هستند.
سوال کردیم مثلا چه مبلغی می‌دهند؟ یکی از جوانها به دوستش اشاره کرد و گفت: این رفیق ما یک ماه رفت کار کرد و در آخر 300 هزارتومان حقوق گرفت. آیا با مخارج فعلی این حقوق جوابگوست؟!
مردم قدرت خرید مسکن ندارند
کمی آنطرف‌تر، جوانی دست به سینه به موتور تکیه داده بود. مشخص بود که ورزشکار است. البته بعد در صحبت‌هایش گفت که رشته‌اش تربیت بدنی است و مربی ورزش است. از او درباره صحبت های رئیس جمهور و مسائل اقتصادی سوال کردیم. در جواب گفت: الحمدلله من به واسطه سرمایه پدرم، مشکل مالی ندارم. در حال حاضر هم مربی ورزش هستم، ولیکن دوستان زیادی دارم و تقریبا در جریان برخی از مشکلات آنها هستم.
او ادامه داد: افزایش اشتغال که رئیس جمهور در گفتوگوی تلویزیونی به آن اشاره کرد، در سطح جامعه ملموس نیست. یکی از مشکلات اصلی جوانان در حال حاضر، نبود امنیت شغلی است.
وی در ادامه گفت: پدر بنده در حوزه مسکن فعال است. در حال حاضر واحدهای مسکونی در شهرستان‌ها برای خرید مشتری ندارد. در حقیقت مردم قدرت خرید مسکن ندارند که البته در تهران نیز همین‌طور است.
تصمیم گرفتیم که همین جا گفتوگو را پایان دهیم. در همین حین خانم مسنی که در نزدیکی ما ایستاده بود و چند دقیقه‌ای بود که به صحبت‌هایمان گوش می‌کرد صدایمان زد و گفت: جوان‌های ما شغل می‌خواهند تا آبرومندانه زندگی کنند. نوه‌های من به دنبال شغل مناسب هستند. وضعیت شغل جوانان را درست کنید، همه‌چیز درست می‌شود.
از کنسرت تا برد-برد در برجام
به سمت دفتر روزنامه حرکت کردیم. در مسیر همانطور که با همکاران درباره نوع واکنش مردم گپ می‌زدیم، بخش‌هایی از اظهارات روحانی در گفت و گوی زنده تلویزیونی در ذهنم چرخید.آنجا که رئیس جمهور گفت:« بعد از ماه‌ها و سال‌ها در شهری می‌خواهد کنسرتی برگزار شود، با شرایط و مقرراتی که هست، مجوز می‌گیرد، اماکن یک‌جور، نیروی انتظامی یک‌جور و خود وزارت ارشاد یک‌جور رفتار می‌کند. درنهایت به‌خاطر یک بهانه‌ای به‌هم می‌خورد. نباید در این مسائل مردم را دچار مشکل کنیم». و در جای دیگر گفت:« ما باید جامعه را با نشاط ببینیم و آزادی‌ها را بیشتر کنیم». و در بخش دیگری از مصاحبه گفت:«مسئله استفاده از فضای مجازی در چارچوب قانون حق مشروع مردم است. اینگونه نیست که هر کسی فردا صبح بگوید مردم از این فضا استفاده بکنند یا نکنند». و در اظهارنظری دیگر گفت:« نتیجه برجام برد برد است».
اظهارات رئیس جمهور در گفتوگوی زنده تلویزیونی در حوزه اقتصاد چندان به مذاق کارشناسان اقتصادی و مردم خوش نیامد و بخشی از بازخورد این اظهارات را می‌توان در شبکه‌های اجتماعی مشاهده کرد.
در نهایت باید گفت آمارهای رئیس‌جمهور با جیب مردم چندان همخوانی نداشت.
دیدگاه تان را بنویسید