خبرگزاری فارس: 7 منطقه آزاد تجاری - صنعتی در مناطق کیش، قشم، اروند، چابهار، ارس، ماکو و انزلی دارد که فلسفه وجودی تأسیس این مناطق جذب سرمایهگذاری، افزایش صادرات و ایجاد اشتغال بوده است. بعد از تأسیس اولین مناطق آزاد تجاری در سال 72 نقدهای زیادی به این مناطق شده است و منتقدان و کارشناسان بسیاری معتقدند که نه تنها این مناطق به اهداف خود دست نیافته است، بلکه محرومیت در این مناطق علیرغم هزینههای انجام شده همچنان وجود دارد. یکی از انتقادهای بسیاری جدی که منتقدان به عملکرد مناطق آزاد دارند، این است که به دلیل نبود ابزارهای کنترلی، قاچاقچیان از این مناطق سوء استفاده جدی کردهاند و این مناطق به پایگاه قاچاق کالا به داخل کشور تبدیل شده است. در کنار انتقادات ریز و درشتی که به این مناطق وارد میشود دولت لایحه تأسیس 7 منطقه آزاد دیگر در مناطق سیستان، جاسک، مهران، بانه و مریوان، اینچه برون، اردبیل، بوشهر را به مجلس تقدیم کرده که اواخر سال گذشته این لایحه در مجلس قبلی رد شده و تصویب نشد. این گزارش میافزاید، پس از آغاز به کار مجلس جدید، بار دیگر 4 در تیرماه امسال دولت لایحه تأسیس 7 منطقه آزاد و 12 منطقه ویژه اقتصادی
را برای تصویب به مجلس ارائه کرد که اگرچه هنوز لایحه مذکور مصوب نشده، اما این اقدام دولت از سوی برخی کارشناسان حقه سیاسی خوانده شد که در آن صورت کشور به صورت آبکش و دارای منافذ زیاد برای واردات کالا و قاچاق درمیآمد. در رابطه با عملکرد اقتصادی مناطق آزاد تجاری و اهداف دولت از پیشنهاد تأسیس 7 منطقه آزاد تجاری جدید گفتوگوی تفصیلی با اکبر ترکان مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد انجام شده که در ادامه میخوانید: یکی از موارد بسیار مهمی که در مورد مناطق آزاد مطرح میشود، این است که این مناطق به لنگرگاه قاچاق تبدیل شده است، چرا شما این موضوع را نمیپذیرید، در حالی که شنیدهها حاکی از آن است که به سفارش خریداران در سرزمین اصلی عدهای در مناطق آزاد برای این افراد کالا با قیمت پایین تهیه میکنند و به سرزمین اصلی وارد میکنند؟ هیچ سفارش کالای قاچاقی در مناطق آزاد انجام نمیشود، بلکه این کار در دبی انجام میشود و افرادی سفارش کالا میگیرند و سپس کالایی را که در دبی تهیه کردهاند، برای مشتری به ایران میفرستند. یعنی شما معتقدید هیچ کالای قاچاقی از مناطق آزاد به کشور وارد نمیشود؟ کالای قاچاق به کشور وارد
میشود، اما از آنجا که ورود و خروج کالا در مناطق آزاد ثبت میشود و هر کالایی که به مناطق آزاد وارد میشود، مشخص است که در کدام انبار نگهداری میشود، بنابراین هیچ کالای قاچاقی از مناطق آزاد به کشور وارد نمیشود. مسافران مناطق آزاد مجاز هستند که به مقدار 80 دلار کالا به سرزمین اصلی وارد کنند که کل کالای وارد شده از این مناطق به داخلی سرزمین اصلی توسط مسافران 400 میلیون دلار است که اصلا با ارقام نجومی 15 یا 20 میلیارد دلاری که گفته میشود کالای قاچاق به کشور وارد میشود، قابل قیاس نیست. ورود کالای همراه مسافر تا سال 92 فقط از مناطق قشم، کیش و چابهار به داخل سرزمین اصلی مجاز بود، اما از خرداد 92 به بعد با درخواست دولت گذشته و تصویب مجلس ورود کالای همراه مسافر به ازای هر نفر 80 دلار به سایر مناطق نیز آزاد شد. هدف ما از مناطق آزاد ورود کالا به داخل سرزمین اصلی نیست و اگر مجلس قانونی را که به تصویب رسانده ممنوع کند، ما با ممنوعیت آن موافق هستیم. ضمنا در مناطق آزاد جدیدی که دولت در لایحهاش پیشبینی کرده است، رئیس جمهور دستور داده است که در آن لایحه ذکر شود که نباید کالای همراه مسافر از این مناطق به سرزمین اصلی
وارد شود. مناطق آزاد فعلی کاملا محصور هستند و هیچ کالایی از این مناطق به سرزمین اصلی قاچاق نمیشود. مناطق آزادی که جزیره هستند، بطور طبیعی دور تا دور آنها با آب محصور شده است، مناطقی مثل انزلی هم که دارای دروازه معین است، به طور کامل محصور شده و مناطقی مثل ماکو هم فقط در قسمتهایی که کالا در آنها به فروش میرود، حصار کشی انجام شده است. یکی از اهداف مناطق آزاد جذب سرمایهگذاری بوده است، طی سالهای گذشته چه اقداماتی در راستای دستیابی به این هدف انجام شده است؟ چرا برخی منتقدان میگویند که این مناطق به هدف مذکور نرسیده است؟ اگر سرمایهگذاری در این مناطق نشده باشد، باید این مناطق مانند زمان تأسیس خود باشند، آیا کیش، قشم و چابهار همان هستند که در سال 72 بودهاند، بنابراین اگر این مناطق تفاوتی با سال تأسیس داشتهاند، اسم این تفاوت سرمایهگذاری است. منطقه آزاد ارس، انزلی، اروند و ماکو آیا همانی هستند که تا قبل از تبدیل شدن به مناطق آزاد بودند؟ اگر تغییر کردهاند، یعنی سرمایهگذاری در آنجا انجام شده است. دولت هم در این مناطق سرمایهگذاری نکرده و هیچکدام از این طرحهای عمرانی اجرا شده در مناطق، دولتی نبوده است،
بلکه همه اینها از طریق خود منطقه آزاد سرمایهگذاری شده است. چقدر در این مناطق سرمایهگذاری شده است؟ همین سرمایهگذاریهای که روی زمین مناطق آزاد مشاهده میشود، میزان سرمایهگذاری در مناطق آزاد را نشان میدهد. سرمایهگذاریها در چه حوزههای بوده است؟ یک بخش از این سرمایهگذاریها مربوط به سرمایهگذاری در بخشهای زیربنایی است که از سال تأسیس تاکنون انجام شده و فقط مربوط به دولت یازدهم نیست، اما در دولت یازدهم این سرمایهگذاریها گستردهتر شده است. در این دولت چند فرودگاه، 2 بندر و چند پایانه صادراتی در مناطق آزاد ساخته شده است. پایانههای صادراتی در کجا ساخته شده و عملکرد آنها چه بوده است؟ پایانه صادراتی شلمچه در منطقه آزاد اروند، پایانه صادراتی ماکو در منطقه آزاد ماکو در شهر بازرگان، پایانه صادراتی ارس در شهرجلفا و بندر صادراتی کاسپین در منطقه آزاد انزلی که این پایانهها صادرات تولیدات منطقه را تسهیل کرده است. بقیه سرمایهگذاریهای انجام شده مربوط به چه حوزههایی است؟ بخش دیگری از سرمایهگذاریها، سرمایهگذاری اقتصادی است که مربوط به بنگاهها و شرکتها در حوزه تولید یا خدمات میشود. سرمایهگذاری در حوزه
تولید به صنایع مستقر در هر منطقه برمیگردد که حدود 1000 واحد صنعتی در مجموع مناطق آزاد وجود دارد. برخی از مناطق مثل منطقه آزاد ارس صنعتیتر و برخی از مناطق مثل چابهار کمتر صنعتی هستند. سرمایهگذاری دیگر هم در حوزه خدمات است. به رغم اینکه کیش از منظر افکار عمومی در رسانهها یک منطقه گردشگری محسوب میشود، اما هویت دیگرش این است که این منطقه پایگاه پشتیبانی از سکوهای دریایی و دکلهای حفاری دریایی است. 210 شرکت در کیش مستقر است که کار آنها تولید تجهیزات نفت و عرضه خدمات سکوهای نفتی است و این منطقه یکی از مهمترین نقاط لجستیکی صنعت نفت در دریا است. مهمترین فعالیت شکلگرفته در منطقه آزاد اروند به عنوان قطب صنایع فراساحلی ساخت جکتها یا عرشههای فوقانی سکوها یا پایههای سکوهای دریایی است. در این مناطق چه سرمایهگذاری خارجی انجام شده است؟ نوع سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی هر یک از مناطق مشخص است، در منطقه آزاد ارس سرمایهگذارانی از آذربایجان و ترکیه و در منطقه آزاد ماکو هم سرمایهگذارانی از هند داریم. - با توجه به تحریمهای بینالمللی علیه ایران و همچنین ممنوعیت ایجاد شده برای سرمایهگذاری در زمان تحریمها،
سرمایهگذاران ما در این مناطق بیشتر سرمایهگذاران داخلی هستند. ساخت پل خلیج فارس به کجا رسید؟ مناقصه ساخت این پل یک مناقصه بینالمللی بود و پیمانکار آن یعنی قرارگاه خاتم به شرطی برنده این مناقصه شد که خودش فاینانس خارجی آن را تأمین کند. یکی از بانکهای دولتی قول تأمین فاینانس ساخت این پل را به قرارگاه خاتم داده بود که بعدها دبه کرد و در حال حاضر هم پیمانکار به دلیل عدم تعهد بانک دولتی در تأمین فاینانس معطل مانده است. دولت سهم 15 درصدی خود که بیش از 200 میلیارد تومان است را برای ساخت این پل داده، اما فاینانس آن توسط بانک تأمین نشده است. شما در مصاحبهای در مورد انتقادات آقای محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت که از عملکرد ضعیف مناطق آزاد و حجم بالای قاچاق در این مناطق گفته بود، اظهار داشتید که آقای نعمت زاده بدون اطلاع حرف میزند، آیا خوب است من مطالبی را در مورد ایشان بیان کنم! چه چیزی در مورد آقای نعمتزاده میخواستید بگویید که تاکنون نگفتهاید؟ من در مورد اینکه ایشان گفتهاند از این مناطق قاچاق میشود، اعتراض کردم و گفتم قاچاق از این مناطق صحت ندارد. در لایحه برنامه ششم، تأسیس 7 منطقه آزاد جدید
از سوی دولت به مجلس پیشنهاد شده است، چه توجیه اقتصادی برای این مناطق وجود دارد؟ فلسفه ما برای تأسیس منطقه آزاد جاسک این است که یک پایانه نفتی در دریای عمان داشته باشیم و یک خط لوله نفتی در این منطقه ساخته شود که نفت را از خلیج فارس برای صادرات به جاسک بیاورد. البته این موضوع فلسفه اولیه تأسیس منطقه آزاد جاسک است و هدف ما این است که در این منطقه خط صادرات گاز هم ساخته شود. هدف از پیشنهاد برای تأسیس منطقه آزاد اینچهبرون با توجه به سفر روسای جمهور سه کشور قزاقستان، ترکمنستان و ایران به این منطقه این است که با توسعه خط ریلی مواد معدنی از قزاقستان به ایران و گاز و انرژی هم از ایران به قزاقستان صادر شود و یک شهر متالوژی در این منطقه تأسیس شود. هدف از پیشنهاد منطقه آزاد سیستان هم این است که در کنار اقتصاد کشاورزی یک اقتصاد صنعتی ایجاد شود، چرا که ساکنان این منطقه که اقتصادی وابسته به کشاورزی دارند، بعد از کم شدن آب رودخانه هیرمند دچار بیکاری و مجبور به مهاجرت شدند، بنابراین با پیشنهاد تأسیس منطقه آزاد سیستان در شهرستان زابل ایجاد اقتصاد صنعتی در کنار اقتصاد کشاورزی میتواند بخشی از خسارات وارد شده به منطقه را
جبران کند. تأسیس منطقه آزاد مهران هم برای رونق کسب و کار و تجارت با مرکز عراق یعنی شهر بغداد پیشنهاد شده است و تاسیس منطقه آزاد بانه و مریوان در استان کردستان هم میتواند زمینه ارتباطات صنعتی تجاری خوبی را با اقلیم کردستان عراق به وجود آورد. همچنین تأسیس منطقه آزاد اردبیل با توجه به مجاورت این منطقه به جمهوری آذربایجان پیشنهاد شده است و تأسیس منطقه آزاد بوشهر در حوزه خلیج فارس میتواند بهترین امتیازات را برای این منطقه به ارمغان بیاورد.
دیدگاه تان را بنویسید