اعلام جنگ دوباره شیل اویل‌ به اوپک

خبرگزاری مهر: رکوردشکنی‌های افزایش قیمت نفت در آستانه آغاز سال ۲۰۱۷ میلادی هر چند کام تولیدکنندگان طلای سیاه در چهارگوشه جهان کمی شیرین کرده اما بازگشت چراغ خاموش دکل‌های حفاری به پروژه‌های صنعت نفت به ویژه در آمریکا و کانادا زنگ خطر برای بالا ماندن قیمت‌ها را به صدا درآورده است. عربستان سعودی و برخی از کشورهای عربی عضو اوپک در طول دو سال گذشته به بهانه مقابله با «شیل اویل» با افزایش عرضه عملا زمینه کاهش قیمت نفت از بشکه‌ای بیش از ۱۰۰ دلار به کمتر از ۳۰ دلار را فراهم کردند اما در طول هفته گذشته و پس از توافق تاریخی وین که قیمت‌ها تا سطح بشکه‌ای ۵۵ دلار هم افزایش یافته، به یک باره بازار با موج بازگشت دکل‌های حفاری در منطقه آمریکای شمالی روبرو شده است. نکته جالب توجه بازگشت دکل‌های حفاری بیکار شده آن است که در طول یک ماه گذشته بیشترین افزایش بازگشت دکل‌ها در آمریکای شمالی بوده؛ منطقه‌ای که به دلیل در اختیار داشتن ذخایر نامتعارف همچون شیل اویل‌ و ماسه‌های نفتی بالاترین خطر را برای امنیت تولید نفت کشورهای عضو اوپک به همراه دارد. در طول حدود دو هفته گذشته تاکنون و همزمان با گرانی قیمت نفت تا سطوح بشکه‌ای ۵۵ دلار، بیش از ۷۰ دستگاه دکل حفاری بیکار شده در صنایع نفت و گاز آمریکا و کانادا بار دیگر به سرکار بازگشته‌اند که افزایش تعداد دکل‌های حفاری در آمریکای شمالی از توسعه فعالیت‌های تولید شیل اویل و شیل گس حکایت دارد. آمار رسمی مدیریت امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی ایران نشان می‌دهد که از ابتدا تا شانزدهم دسامبر سال ۲۰۱۶ میلادی تعداد ۴۰ دستگاه دکل حفاری در صنعت نفت آمریکا مشغول به کار شده‌اند و در مجموع هم اکنون حدود ۶۲۴ دستگاه دکل حفاری در چاه‌های نفت و گاز این کشور مشغول به کار هستند. با وجود افزایش تعداد دکل‌های حفاری در صنعت نفت آمریکا در دسامبر امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال کماکان ۷۲ دستگاه دکل حفاری بیکار بوده که پیش بینی می‌شود با تداوم سیر صعودی قیمت طلای سیاه در هفته‌های نخست سال جدید میلادی تعداد بیشتری از این دکل‌های بیکار شده به پروژه‌های نفتی آمریکا بازگردند. علاوه بر این در کانادا هم در طول ۱۶ روز نخست دسامبر حدود ۳۴ دستگاه دکل حفاری بیکار شده به صنعت نفت این کشور بازگشته اند و نکته قابل توجه درباره صنعت نفت کانادا آن است که تعداد دکل‌های فعال حفاری نفتی کانادا نه تنها در مقایسه با مدت مشابه پارسال کاهشی نداشته که حتی با افزایشی ۷۲ دستگاهی همراه شده است. در شرایط فعلی در نقاط مختلف جهان به استثنای آمریکا و کانادا هم در مجموع تا پایان ماه نوامبر سال ۲۰۱۶ حدود ۹۲۵ دستگاه دکل حفاری مشغول به کار بوده که تعداد این دکل‌های در مقایسه با مدت مشابه پارسال پنج دستگاه افزایش یافته است. از سوی دیگر شرکت خدمات حفاری بیکر هیوز آمریکا هم هفته گذشته با انتشار گزارشی، اعلام کرد: تعداد دکل‌های حفاری نفت در آمریکا برای هشتمین هفته پی در پی، با ۱۳ مورد افزایش به ۵۲۳ دستگاه رسیده است. شمشیر دولبه بازگشت دکل‌های حفاری به گزارش مهر، تحلیلگران بازار نفت از افزایش تعداد دکل‌های حفاری در صنایع نفت و گاز جهان به ویژه منطقه آمریکای شمالی، کانادا و منطقه خاورمیانه به عنوان شمشیری دو لبه یاد می‌کنند که از یک سو این افزایش نشانه‌ای از بازگشت رونق و امیدواری نسبت به ادامه سیر صعودی قیمت نفت در بازار بوده و در سمت مقابل، افزایش تعداد دکل‌های حفاری می‌تواند حکم به بقای دوباره شیل اویل به عنوان مهمترین رقیب نفت خام باشد. علاوه بر این افزایش تعداد دکل‌های حفاری فعال در صنایع نفت و گاز جهان نرخ کرایه دستگاه‌های حفاری را برای کارفرمایان و شرکت‌های بهره بردار نفت و گاز جهان افزایش می‌دهد که این گرانی قیمت‌ها منجر به افزایش هزینه‌های تولید خواهد شد. نکته قابل توجه دیگر آن است که در طول حدود سه سال گذشته تاکنون حجم سرمایه گذاری‌ها در صنایع نفت و گاز جهان به شدت کاهش یافته به طوری‌که موسسه وود مکنزی، پیش‌بینی کرده که در طول فاصله زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ میلادی حجم سرمایه گذاری در صنعت نفت جهان حدود ۷۴۰ میلیارد دلار کاهش می‌یابد. در همین حال احمد جزایری تحلیلگر بازار نفت در گفتگو با مهر درباره افزایش تعداد دکل‌های حفاری در بازار نفت جهان، تاکید می‌کند: با توجه به افت سرمایه گذاری‌ها و خروج نزدیک به ۷۰۰ دستگاه دکل حفاری از چرخه تولید نفت و گاز جهان، بازگشت دکل‌های بیکار شده تهدیدی برای تضعیف قیمت نفت نخواهد بود. حال باید دید که آیا افزایش تعداد دکل‌های حفاری در آمریکای شمالی که از آن به عنوان «منطقه خطر» برای تولید نفت خام کشورهای عضو اوپک نام برده می شود می‌تواند بار دیگر مسیر صعودی گرانی قیمت نفت در بازار را متوقف کند؟