بوئینگ، سرِ ایران کلاه گذاشت

نسیم آنلاین: بیانیه رسمی بوئینگ می‌گوید اتفاق رخ داده با ایران کماکان تفاهم‌نامه بوده و قرارداد نیست! این تفاهم‌نامه گام به گام با دولت آمریکا پیش رفته لذا تفاهم‌نامه هنوز هم از شرایط پایداری برخوردار نیست. یگانه راه تامین منابع مالی خرید ۸۰ فروند بوئینگ استفاده از شیوه لیزینگ بوده که به زعم بسیاری این یک اشتباه بزرگ خواهد بود، چرا که در صورت لغو تفاهمنامه یا قرارداد امکان گرفتن خسارت از آمریکایی ها وجود ندارد! رودست بد "بوئینگ" به "ایرباس" در فروش 80 فروند هواپیما به تهران درست 10 ماه پس از خوف و رجای کمپانی ایرباس برای نهایی کردن قرارداد خویش با ایران. اکنون کابوی های آمریکایی، خوشحال، مدیران کمپانی ایرباس، تلخکام و عباس آخوندی و تیم همراه، همچنان نگران از فرجام قراردادی که گمان میرود تا اینجای کار با خیر و خوشی به امضا رسیده است. در سفر رییس جمهوری ایران به فرانسه تفاهم نامه اولیه خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس به ارزش دستکم 10.5 میلیارد دلار به امضاء رسید که قرار شد این تعداد هواپیما در مدت زمان 5 سال در اختیار شرکت دولتی هواپیمایی "هما" قرار گیرد. از بهمن ماه سال گذشته که تفاهم نامه خرید این تعداد هواپیما به امضاء رسید، قرار شد ظرف مدت 40 روز کاری، این پیمان به قرارداد نهایی منتج ‌شود، هرچند که این مهم، تا اکنون هم محقق نشده است. با این حال معاون مدیرعامل شرکت هواپیمایی بوئینگ، ابراز خوشحالی کرده که با توافق‌نامه اخیر، روابط خود را با "ایران‌ایر" از سرگرفته و اذعان داشته است که "این توافق‌نامه با همکاری نزدیک دولت آمریکا بوده و بوئینگ ۸۰ فروند از بهترین هواپیماهای خود را به ارزش ۱۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تقدیم ایران می‌کند." قرار است شرکت هواپیمایی بوئینگ، 50 فروند هواپیمای 737 مکس (MAX)، 15 فروند هواپیمای 777 مدل ایی.آر300 (ER300) و 15 فروند هواپیمای پهن پیکر دوربرد مدل 777را در مدت زمان 10 سال به ایران ایر تحویل دهد. از قرار معلوم، با امضای این توافقنامه بین ایران ایر و بوئینگ، فروش هواپیما به ایران از سال 2018 میلادی کلید خواهد خورد. قید زمانی که تردید بسیاری را دراجرایی شدن واقعی این توافق نامه برانگیخته و سرنوشت آن را درهاله ای از ابهام قرار داده است. هنوز معلوم نیست که چرا با وجود مذاکرات متعدد" ایرباس" برای حضور در ایران از یکسال قبل اما دست آخر شرکت بوئینگ با سبقتی ناباورانه، توافق نامه خویش را زودتر از کمپانی فرانسوی در تهران به امضاء رسانده است. مهمتر اینکه، با وجود توانایی تحویل فوری هواپیما، این شرکت آمریکایی تحویل پرنده های آهنی خود را به سال 2018 موکول کرده است؟ برکنار از این ماجرا، قیمت اولیه فروش 118 فروند هواپیمای کمپانی فرانسوی 10.5 میلیارد دلار بوده اما شرکت آمریکایی بوئینگ با 80 فروند 16.6 میلیارد دلار از ایران دریافت خواهد کرد. گمان می رود، دلیل اصلی سبقت شرکت هواپیمایی بوئینگ از ایرباس برای فروش هواپیما به ایران یک تصمیم سیاسی از ناحیه رئیس جمهوری کنونی آمریکا بوده که در تلاش است به نحوی ودر راستای اجرایی شدن برجام، این امر صورت پذیرد،اما قید زمانی تحویل هواپیما در توافق اخیر ازسال 2018 این نگرانی را به وجود آورده که این توافق نامه توسط رئیس جمهوری وقت آمریکا، یعنی"ترامپ" لغو خواهد شد.

در عین حال، با توجه به خرید تعداد زیادی از قطعات هواپیماهای ایرباس ازآمریکا، شرکت ایرباس همواره مجبور خواهد بود تا در تصمیم گیری پیرامون فروش هواپیما به ایران، تحریم های اداره خزانه داری آمریکا را مد نظر داشته باشد. حمیدرضا پهلوانی، رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری در گفگویی با «نسیم آنلاین» به تجربه تحویل فوری هواپیمای نو به کشورهای تازه استقلال یافته پس از فروپاشی شوروی سابق اشاره داشته و تاکیدکرده که شرکت بوئینگ می توانست بدون فوت وقت چندین فروند هواپیما را به ایران تحویل دهد و نتیجه گیری کرده که تحویل هواپیما طبق توافق اخیر منوط به سال 2018 شده که ممکن است که توسط رئیس جمهوری وقت آمریکا در سال 2018 تغییر کرده و یا لغو شود. بر این اظهارات، باید گفته های فرهاد پرورش، مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی را هم افزود که تلویحا نگرانی خود را از بدقولی آمریکایی ها اعلام داشته وگفته که قرار است این هواپیماها در دو مرحله به ایران ایر تحویل شود البته اگر آنها بد عهدی نکنند. تا اینجای کار به نظر می رسد، در خلف وعده شرکت آمریکایی بوئینگ هیچ تردیدی وجود ندارد چرا که معاون کنونی وزیرراه وشهرسازی هم بر این امر صحه گذارده است. فارغ از این امر، ایران ایر چگونه این تعداد هواپیما را از شرکت بوئینگ خریداری خواهد کرد ؟ تنگدستی شرکت هواپیمایی هما در سالیان اخیر و واهمه شبکه بانکی بین المللی ازتعامل با شبکه بانکی ایران، تامین منابع مالی خرید این تعداد هواپیما را به یک چالش بزرگ تبدیل ساخته است. هرچندکه مدیرعامل ایران ایر،گفته مصوبه‌ای برای دریافت تسهیلات از صندوق توسعه ملی برای خرید هواپیماهای نو داشتیم که قرار است از آن برای دریافت تسهیلات و ارائه سهم نقدی خود در فاینانس اقدام کنیم. اما صندوق توسعه ملی به این اظهارات معاون وزیر راه وشهر سازی، واکنش نشان داده و تصریح کرده در خصوص خبر برداشت 330 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی، هنوز درخواستی از ناحیه وزارت راه به دست ما نرسیده است که بخواهند در این باره اظهار نظر کند. به نظر می رسد، یگانه راه تامین منابع مالی خرید این تعداد بوئینگ استفاده از شیوه لیزینگ بوده که به زعم بسیاری این یک اشتباه بزرگ خواهد بود. از نگاه دست اندرکاران امر، خرید هواپیما بدین شیوه دست اندازهای جدی را فراروی ایران خواهد گذارد؛ خرید هواپیما به این شیوه قدرت مانور ایران را در مقابل طرف فروشنده خواهد کاست، به ویژه آنکه در صورت بروز مشکل حقوقی بین طرفین، خرید لیزینگی هواپیما قدرت مانور ایران را به مراتب کاهش داده و رنگ و بوی دریافت خسارت در این معامله بسیار کمرنگ تر از زمانی است که خرید هواپیما به صورت نقدی باشد. نکته قابل توجه در این باره این است برخی شنیده ها حاکیست اتفاق چند روز پیش فعلا توافق بوده و قراردادی رسمی امضا نشده است. همچنین در بیانیه بوئینگ آمده است این تفاهمنامه گام به گام بوده و قدم به قدم با دولت آمریکا پیش میرود که مجوزات لازم را بدهند! با وجود امضای توافقنامه بین ایران ایر وبوئینگ، هنوز هم تردید های بسیاری در اجرایی شدن این امر وجود دارد بنابراین، رودست بوئینگ به ایرباس به عنوان یک شریک و متحد خود در قاره سبز، این ذهنیت را تقویت کرده که نمی توان چندان هم روی قول و قرار آمریکایی ها حساب کرد، جدای از این، درصورت صورت خرید لیزینگی، میتوان تصور کرد که کیسه آمریکاییها بیش از حد تصور از محول فروش هواپیما به ایران پر خواهد شد. باید دید که وزارت راه و شهرسازی چگونه از سد دست اندازهای فرارو در خرید بوئینگ خواهد پرید؟