کمبود «ایکس‌ری»، مددکار قاچاقچیان کالا

روزنامه ایران: در سه سال اخیر با برنامه‌ریزی و سیاست‌های تجاری دولت یازدهم، حجم قاچاق کالا که پیش از این تا 25 میلیارد دلار در سال تخمین زده می‌شد به حدود 10 تا 15 میلیارد دلار کاهش یافته است، اما این کاهش قابل توجه هنوز با اهداف دولت فاصله بسیاری دارد.

هرچند بخش عمده کالاهای قاچاقی که وارد کشور می‌شود از مبادی غیررسمی صورت می‌گیرد، ولی کشفیات قابل توجه کالای قاچاق در مبادی رسمی که گمرک در آنها مستقر است نیز نشان می‌دهد که قاچاقچیان از تمام راه‌ها و امکانات استفاده می‌کنند تا به سود مورد انتظار خود برسند.

محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور در خصوص کمبود نظارت بر کانتینرهای ورودی به کشور در اثر کمبود دستگاه ایکس ری می گوید: ما شنیده‌ایم چهار‌ هزار کامیون و کانتینر هر روز از بندرعباس وارد کشور می‌شوند که فقط ۱۵۰ کامیون مراقبت، کنترل و بازبینی می‌شود؛ یعنی سه‌هزارو ۸۵۰ کانتینر و کامیون بدون اینکه بازرسی شوند از مرز خارج می‌شوند و به داخل می‌آیند. این در حالی ‌است که ممکن است محتوای آنها کالاهای مجاز، غیرمجاز و یا مواد مخدر باشند.

حال برای جلوگیری و به صفر رساندن قاچاقی که در لابه‌لای کالاهای رسمی از گمرکات اجرایی کشور وارد کشور می‌شود، همانند آنچه در سایر کشورها درجریان است، نیاز به یک گمرک الکترونیک با بهره‌مندی از ابزار و تجهیزات به روز است. در سال‌های اخیر با استقرار بخش عمده‌ای از گمرک الکترونیک و بخصوص پنجره واحد گمرکی ضمن صرفه‌جویی کلان در هزینه‌ها جلوی بسیاری از مفرها برای ورود قاچاق و تخلفات گرفته شد. اما همچنان کاستی‌هایی در این بخش بخصوص تجهیزات و ابزار به چشم می‌خورد که مهم‌ترین و کارآمدترین آن دستگاه‌های ایکس ری در گمرکات اجرایی سراسر کشور است. درحالی که در سایر کشورها برنامه بررسی کالاهای عبوری به صورت کامل با دستگاه‌های ایکس‌ری انجام می‌شود که ضمن سرعت زیاد دقت بالایی هم دارند، در گمرکات ایران به دلیل کمبود این نوع دستگاه‌ها همچنان باید با روش‌های سنتی اقدام به بازرسی کالاها کرد. با تعریف طرح سلکتیویتی که مسیرهای ورود کالا را به سه بخش قرمز، زرد و سبز تقسیم‌بندی کرده است، براساس خوشنامی و همچنین نوع کالاهای اظهار شده برخی محموله‌ها بدون بازرسی از مسیر سبز وارد می‌شود، ولی سایر محموله‌هایی که ریسک بالایی دارند با قرار گرفتن در مسیر زرد یا قرمز باید تمام مراحل بازرسی را طی کنند. طبق اعلام مسئولان گمرک تنها در گمرک بندر شهید رجایی روزانه هزار و 100 کامیون عبور می‌کند که بازرسی و بررسی آنها بدون دستگاه و حتی با دستگاه‌های قدیمی در عمل غیر ممکن می‌شود. این در حالی است که دستگاه‌های ایکس‌ری جدید قابلیت بررسی 70 کامیون و کانتینر را در هر ساعت دارد.

ایکس‌ری‌های ایرانی می‌آید

در شرایطی که گمرک ایران برای جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق و بدون مجوز به کشور به تجهیزات روز نیاز دارد رئیس کل گمرک از ورود دستگاه‌های ایکس ری داخلی به این سازمان خبر می‌دهد. مسعود کرباسیان درباره آخرین وضعیت تجهیز گمرک به ایکس‌ری توضیح داد که گمرک ایران در حال بستن قراردادی با وزارت دفاع است که به موجب آن این وزارتخانه ایکس‌ری‌های ملی با تکنولوژی پیشرفته تولید کرده تا گمرک ایران هم آنها را خریداری کند، ضمن اینکه اکنون در حال خرید دو دستگاه وارداتی نیز هستیم که یکی از آنها در گمرک شهید رجایی و دیگری در یک گمرک پرتردد دیگر نصب خواهد شد.

وی درباره آخرین اقدام‌های گمرک ایران برای تجهیز گمرک به دستگاه‌های ایکس‌ری گفت: خوشبختانه با وزیر دفاع توانستیم توافقنامه‌ای امضا کنیم تا با استفاده از امکانات صنایع دفاع آنها برای گمرک ایران دستگاه‌های ایکس‌ری بسازند. این دستگاه‌ها به پیشرفته‌ترین تکنولوژی مجهز هستند که در گذشته امکان خرید آن برای ما محدود بود یا فقط از کشوری خاص به ایران وارد می‌شد، ولی در حال حاضر توانسته‌ایم در داخل کشور این دستگاه‌ها را بسازیم و این برای ما یک افتخار است.

رئیس کل گمرک ایران همچنین اضافه کرد: اکنون دو ایکس‌ری جدید از سوی گمرک در حال خریداری است که این دستگاه‌ها با سرعت بالا (۱۲۰۰ دستگاه در روز)، کار خواهد کرد. وی در پاسخ به این سؤال که گمرک ایران به چند ایکس‌ری دیگر نیاز دارد تا بتواند امور خود را با کیفیت پیش ببرد، بیان کرد: ما بین 8 تا 9 ایکس‌ری دیگر نیاز داریم تا به این ترتیب مرزهای خود را بتوانیم امن‌تر کنیم.

ایکس‌ری‌های جدید 70 کامیون را در هر ساعت بررسی می‌کند