نه جان کار کردن داریم و نه جان زندگی کردن!

راه نو: مدت ‌هاست که گوشه خانه زمین گیر است و همسرش با خیاطی و سبزی پاک کردن خرج خانه را می رساند و صد البته که دخل و خرج خانه با وجود دستان پینه بسته همسرش و کمر خم شده اش با هم جور نیست. دخترش در مدرسه به دلیل پاره بودن کفشش مورد تمسخر قرار می گیرد و پسر کوچکش روزها بعد از مدرسه به مکانیکی محل می رود و شاگردی می کند. این شرحی کوتاه از زندگی محمد کارگر ساختمانی ۴۲ ساله ای است که از داربست ساختمان به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی و برای کم هزینه تر انجام دادن کار، افتاد و کمرش شکست. محمدی که حتی بیمه نبود تا هزینه درمانش کمی سبک شود و کارفرمایی داشت که با دادن ۵۰۰ هزار تومان ناقابل او را که دیگر هرگز نمی تواند کار کند، به امان خدا رها کرد.

محمد می گوید: ۴ سال است که زمین‌گیر شده ام و گوشه خانه افتاده ام. نه خرج عمل کمرم را دارم و نه تاب و توان دادن هزینه های درمان پس ازآن را. دکتر محل می گوید برای این که فقط بتوانم بایستم یک عمل سخت و مدت ‌ها فیزیوتراپی احتیاج دارم.

محمد به خبرنگار راه نو می گوید: ۴ سال است که زمین‌گیر شده ام و گوشه خانه افتاده ام. نه خرج عمل کمرم را دارم و نه تاب و توان دادن هزینه های درمان پس ازآن را. دکتر محل می گوید برای این که فقط بتوانم بایستم یک عمل سخت و مدت ‌ها فیزیوتراپی احتیاج دارم. اوبا گلایه از مسئولان ادامه می دهد: با وجود این که هر سال مسئولان شعار حمایت از کارگران می دهند و با اعلام بهبود وضعیت کارگران کارنامه خود را رنگین می کند اما وضع من و امثال من همین است که می بینید و دستمان هم به جایی بند نیست.

زندگی رضای ۴۸ ساله نیز نمونه ای دیگر از نبود امنیت و ایمنی در محیط کار کارگران است. او که کارگر معدن مس در یکی از کلانشهرهای کشور است، سال هاست که به دلیل یک ریزش ناشی از عدم رعایت ایمنی در معدن، پای راستش را از دست داده و زمین گیر شده است. او که سعی دارد با انجام کارهای خانگی مانند ترشی درست کردن و سبزی پاک کردن به همسرش در گذران زندگی کند، از کمبودهای شدید اقتصادی در زندگی اش می گوید و از روسایی می گوید که تنها هزینه او را تا رسیدن به بیمارستان تقبل کردند و اگر مددکار بیمارستان نبود معلوم نبود هزینه های بیمارستان را چگونه باید پرداخت می کرد.

امثال محمد ها و رضاها در روزهایی که دیگر به نظر می رسد این قصه ها عتیقه شده است، زیاد است. در روزهایی که کارگران نماینده و سندیکای مخصوص به خود را دارند ولااقل می توانند صدای خود را به گوش مسئولین برسانند اما با این حال عدم رعایت ایمنی در کار برای کم کردن هزینه ها و همچنین نداشتن بیمه غوغا می کند و حادثه می آفریند. رضا اما در پاسخ به این سوال راه نو که از مسئولین چه توقعی دارد؟ با سکوت به دختر 14 ساله اش خیره می شود و آه می کشد... وضعیت بد امنیت شغلی و سکوت مسئولین امثال محمد ها و رضا ها در روزهایی که دیگر به نظر می رسد این قصه ها عتیقه شده است، زیاد است. در روزهایی که کارگران نماینده و سندیکای مخصوص به خود را دارند ولااقل می توانند صدای خود را به گوش مسئولین برسانند اما با این حال عدم رعایت ایمنی در کار برای کم کردن هزینه ها و همچنین نداشتن بیمه غوغا می کند و حادثه می آفریند. در ایران تدوین مقررات مرتبط با ایمنی و نظارت بر اجرای آنها در محیط‌های کاری بر عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، اما آمارهای حوادث در محیط‌های کاری کشورمان گویای این واقعیت تلخ هستند که برخی از مدیران و کارفرمایان که تعداد آنها کم هم نیست نه تنها ایمنی را جزء لاینفک تولید نمی‌دانند، بلکه آن را بیشتر موضوعی هزینه‌بر قلمداد می‌کنند . مرگ روزانه پنج نفر از کارگران در محیط‌های کار خود گواه مناسبی برای این موضوع است. حال بماند افرادی که براثر بیماری‌های ناشی از شغل جانشان را از دست می‌دهند که تعداد این افراد هم حدود ۱۳ هزار نفر در سال تخمین زده می‌شود. متاسفانه بسیاری از این حادثه‌دیدگان تحت پوشش بیمه قرار ندارند و به‌دنبال از کارافتادگی مجبورند متحمل هزینه‌های زیادی شوند که گاهی به دلیل هزینه‌های زیاد بیمارستان‌ها زیر تیغ جراحی نمی‌روند و به همین جهت جان خود را از دست می‌دهند.

در ایران تدوین مقررات مرتبط با ایمنی و نظارت بر اجرای آنها در محیط‌های کاری بر عهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است، اما آمارهای حوادث در محیط‌های کاری کشورمان گویای این واقعیت تلخ هستند که برخی از مدیران و کارفرمایان که تعداد آنها کم هم نیست نه تنها ایمنی را جزء لاینفک تولید نمی‌دانند، بلکه آن را بیشتر موضوعی هزینه‌بر قلمداد می‌کنند . البته باید توجه داشت که تعداد انبوهی از حادثه دیدگان نیز به جمع از کارافتادگان جزئی و کلی سازمان بیمه تامین اجتماعی می‌پیوندند و از این طریق با دریافت مستمری هزینه‌های بالایی را به این سازمان تحمیل می‌کنند و هزینه‌های کارفرما دو برابر می‌شود و او علاوه بر پرداخت حق بیمه مجبور است حقوق دیگری به جایگزینان بپردازد. بر همین اساس طبق آمارهای سازمان بین‌المللی کار در کشور ایران سالانه مبلغی بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد تومان صرف هزینه‌های ناشی از حوادث کار می‌شود! این امر نشان می‌دهد که حوادث کارگری نه فقط آسیب‌های انسانی، بلکه آسیب‌های مالی و اقتصادی فراوانی هم به همراه دارد. سلامت، حلقه گم شده محیط های کاری به این ترتیب است که می توان گفت علاوه بر نبود شغل و نبود امنیت شغلی!، محیط کار در ایران سلامت‌محور نیست و به سلامتی به عنوان یک اصل در محیط‌های کاری توجه نمی‌شود. بر اساس آمار، آمار حوادث منجر به فوت ناشی از بیماری های شغلی، حدود ۱۲ برابر حوادث فیزیکی است. از سوی دیگر، توجه به بعد روانی افراد در تمامی عرصه‌ها بسیار مهم است چرا که بعد جسمانی و میزان کارایی هر فرد انعکاسی از سلامت روان اوست بر همین اساس سلامت روان در مشاغل نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند اثری که خیلی اوقات نادیده گرفته می‌شود. هر گاه سلامت روان در معرض خطر باشد به این ترتیب است که می توان گفت علاوه بر نبود شغل و نبود امنیت شغلی!، محیط کار در ایران سلامت‌محور نیست و به سلامتی به عنوان یک اصل در محیط‌های کاری توجه نمی‌شود. بر اساس آمار، آمار حوادث منجر به فوت ناشی از بیماری های شغلی، حدود ۱۲ برابر حوادث فیزیکی است.

نه تنها در کارایی شخص بلکه بر کل مجموعه اثر گذار خواهد بود. اصل مهم در این میان داشتن بهداشت روان در تمامی سطوح کاری یک مجموعه است. بر اساس مرکز بهداشت و سلامت کار کانادا ۱۳ عامل بر سلامت روان تاثیر دارند که عبارتند از: حمایت روانی، فرهنگ سازی، رهبری مشخص و انتظارات،‌ رشد و توسعه، به رسمیت شناختن و پاداش‌، مشارکت و اثرات، مدیریت حجم کار، تعاملات، توازن، محافظت روانشناختی‌، محافظت و ایمنی فیزیکی و جنبه‌های مختلف و مهمی که در اکثر محیط‌های کاری قابل مشاهده است تبعیض و روابط‌، فرسودگی شغلی، سوء رفتار وغیره می‌باشد. بر اساس آمارها حدود ۲.۷ میلیارد نفر در جهان شاغل هستند که از این تعداد۱.۶ میلیون نفر مبتلا به بیماری‌های ناشی از کار هستند و سالیانه ۲.۳ تا ۱.۲میلیون نفر به این دلیل جان خود را از دست می دهند. در ایران اما نه تنها بیکاری بیداد می کند، بلکه شرایط نا عادالانه کار در مشاغل سخت مانند معدن از جمله نداشتن بیمه و کم بود حقوق و دستمزد، باعث می شود بسیاری از جوانان کار در این نوع مشاغل را رد کنند و بگوید جانشان را از سر راه نیاورده اند و این مساله همچنان ادامه دارد و کسی به فکر نیست که نیست تا کارفرمایان با خساست ‌های خود همچنان کارگرانی را زمینگر کنند و کسی هم نباشد تا به فریاد این کارگران برسد.