اشتغال‌زایی با کُرک بُز

خبرگزاری فارس: کلاه کرکی یکی از مفیدترین کلاه های دست بافت است که از گذشته های دور در رنگهای مختلف تولید می شده است. این هنر از هنرهای دستی خاص و کهن شهرستان‌های گرمه و جاجرم در استان خراسان شمالی است. ماده اولیه آن کرک بز بوده و به صورت کاملا خام و خودرنگ استفاده می شود. به گزارش سازمان بسیچ سازندگی، اما مهمترین خاصیت این کلاه، غیرقابل نفوذ بودن در برابر سرما، نم و رطوبت است. کلاه کرکی ویژگی ضد حساسیت نیز دارد. حتی مردان قدیمی هم بر این باورند که کلاه کرکی خاصیت ضددرد دارد و آرامش بخش است. کلاه کرکی در فهرست ملی میراث ناملموس ثبت شده است، این کلاه به دلیل داشتن حفاظ روی گوش در اصطلاح محلی به کلاه گوشی نیز معروف است. کلاه‌های دوره ای و گوشی بیشترین نوع کلاه های کرکی هستند که از سوی خریداران مورد استقبال قرار می گیرند. در شهرستان گرمه مردان و زنان زیادی در خانه های خود این کلاه را می بافند و از این راه امرار معاش می کنند. آن ها در عین حال برای بهبود بازار محصولات دست باف کرکی، به تولید محصولات متنوعی نظیر ژاکت، دستکش، ساق دست و ... روی آورده اند. بافندگان کلاه کرکی نیم نگاهی هم به صادرات این محصول دارند. آن ها معتقدند کشور روسیه می تواند بازار مناسبی برای صادرات کلاه کرکی دست باف ایران باشد، به خصوص که به تجربه برایشان ثابت شده شهروندان روس و اتباع این کشور به محض آشنایی با ویژگی های کلاه کرکی از آن استقبال کرده اند. مریم اصلانی یکی از تولید کنندگان موفق کلاه کرکی در شهرستان گرمه از توابع استان خراسان شمالی است؛ استانی که بدون تردید گنجینه صنایع کهن بافندگی و ریسندگی در ایران است. اصلانی با تهیه سرمایه در گردش و خرید پوست بز درآمد مناسبی از تولید محصولات دست باف کرکی به دست می آورد. او درباره نحوه تولید کلاه کرکی، می گوید: «کلاه کرکی از کرک بز تهیه می شود. پوست های خریداری شده را با آب و پودر صابون می شوییم و پوست شسته شده را برای خشک شدن یک شبانه روز زیر خاکستر مدفون می کنیم. کرک پشم را برای تولید نخ با دست جدا و با کمک چرخ ریسندگی، نخ مورد نیاز برای بافت کلاه کرکی را مهیا می کنیم. مراحل بافت کلاه کرکی بسیار ساده است و بدون دخالت ماشین یا ابزار خاص و تنها توسط پنج عدد میل چوبی انجام می شود.» مریم اصلانی خاطرنشان می کند: «بافتن کلاه کرکی را از پدر و مادرم آموختم. آن ها با این وجود اینکه بیش از 70 سال سن دارند همچنان با علاقه مشغول بافتن کلاه کرکی هستند و از این راه امرار معاش می کنند. بافتن کلاه کرکی در شهرستان گرمه رواج زیادی دارد و خیلی ها شغل‌شان همین است. من به همراه 3 دخترم 8 سال است که کلاه کرکی می بافیم و از این راه درآمد کسب می کنیم. بافتن هر کلاه 2 روز زمان می برد.» او درباره بازار محصولات کرکی دست باف، اظهار می کند: «قیمت یک کلاه کرکی بین 100 تا 500 هزار تومان است. اما ما به تولیداتمان تنوع بخشیده‌ایم و جلیقه، دستکش و ساق دست هم تولید می کنیم. از درآمدمان راضی هستیم اما اگر رسانه ها کمک کنند تا مردم سایر نقاط کشور نیز با محصولات کرکی و خواص آن ها آشنا شوند خیلی ها مشغول به کار خواهند شد. ضمن اینکه کلاه کرکی قابلیت صادرات به کشورهای سردسیر به خصوص روسیه را نیز دارد. بافندگان ما نیز سابقه فروش این محصولات به روس ها را دارند، فقط نیازمند تبلیغات و معرفی محصول هستیم.» «برگزاری نمایشگاه های میراث فرهنگی و صنایع دستی کمک بزرگی به امثال ماست. بخش مهمی از فروش سالانه ما در همین نمایشگاه ها محقق می شود که متاسفانه تعداد آن ها با وجود استقبال مردم خیلی کم است و لازم است سازمان صنایع دستی و میراث فرهنگی به این مساله توجه کند.» اصلانی با دریافت 15 میلیون تومان وام اقتصاد مقاومتی از بسیج سازندگی توانسته است سرمایه درگردش لازم برای تهیه پوست بز را فراهم کند. او درباره مشکل تولیدکنندگان محصولات کرکی، می گوید: «تهیه مواد اولیه کار مشکلی است. در حال حاضر فقط از کرمان می توان پوست بز کرک دار تهیه کرد. بزهای بیشتر نقاط کشور فقط مو دارند و کرک ندارند. اما بزهای کرمان بین موهایشان کرک مرغوبی دارند. در حال حاضر مهمترین مشکل ما تهیه پوست مرغوب است.» این فعال اقتصاد مقاومتی با اشاره به اهمیت حمایت از صنایع دستی و مشاغل خانگی، خاطرنشان می کند: «مشاغل خانگی یکی از بکرترین عرصه ها برای اشتغال‌زایی است که با کمترین سرمایه گذاری بالاترین بازده را در پی دارد. من شخصا به خانم‌ها همیشه توصیه می کنم که صنایع دستی و کار در منزل را جدی بگیرند زیرا هم به امور خانه شان می رسند، هم سرگرم می شوند و هم به اقتصاد خانواده شان کمک می کنند. من به عنوان مربی بافتن کلاه پشمی در حال حاضر با همکاری مسئولان شهرستان در حال آموزش به تعداد زیادی از خانم های خانه دار هستم.»