غول‌های نفتی به ایران نیامدند!

سرویس اقتصادی فردا؛ روزنامه وطن امروز نوشت: بیست‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پتروشیمی امسال در حالی برگزار شد که مدیران دولتی بویژه مسؤولان حوزه نفت و گاز انتظار داشتند در شرایط پسابرجامی برخلاف سال‌های گذشته شرکت‌های بزرگ و صاحبنام دنیا به ایران بیایند اما چنین نشد. بنا به این گزارش، شواهد و یافته‌ها نشان می‌دهد در نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پتروشیمی در غیاب شرکت‌های بزرگی چون «توتال»، «شل»، «انی»، «بی‌پی» و «استات‌اویل»، شرکت‌های دست چندمی مانند «سولزر» و «لینکلن الکتریک» به ایران آمدند! گمان می‌رود دلیل مهم عدم حضور شرکت‌های بزرگ نفتی آن هم 3 ماه پس از برجام، همچنان ناشی از ابهاماتی است که از زوایای داخل و خارج از ایران به سمت آنها انعکاس یافته و رنگ تردید را بر افکار مدیران آنها پاشیده است. نمایشگاه بیست‌ویکم نفت، گاز و پتروشیمی در روز سوم، میزبان بیژن نامدار زنگنه و اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور بود، 2 مسؤول مهمی که به‌عنوان بازیگران اصلی از حضور در مراسم افتتاحیه دومین نمایشگاه بزرگ و بین‌المللی نفت جهان شانه خالی کرده‌اند، اتفاقی بس عجیب که لااقل تاکنون در بیست نمایشگاه قبلی صنعت نفت و گاز ایران، افتتاح نمایشگاه بدون حضور وزیر نفت سابقه‌ نداشته است. با این اوصاف، چه دلیلی را می‌توان برای عدم حضور بیژن زنگنه در مراسم افتتاح نمایشگاه بیست و یکم صنعت نفت و گاز جهان برشمرد، غیر از آشکار شدن عدم حضور شرکت‌های بزرگ نفتی در این نمایشگاه! حضور نیافتن وزیر نفت، به عنوان میزبان بزرگ مراسم افتتاحیه نمایشگاه اخیر، پرسش‌های بی‌پاسخی را برای فعالان این صنعت به وجود آورده که تاکنون پاسخی روشن برای آن به دست نیامده و فقط بازار گمانه‌زنی را پیرامون حاضر نشدن صاحبخانه در مراسم میهمانی داغ‌تر کرده است، بویژه آنکه رکن‌الدین جوادی، دست راست زنگنه در شرکت ملی نفت ایران و مرضیه شاهدایی، معاون وزارت نفت در صنعت پتروشیمی روبان افتتاحیه نمایشگاه را با قیچی شکافتند. اما «شانا» پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی وزارت نفت، گزارش داده که دیگر برای مهم جلوه دادن و رنگ و لعاب بخشیدن به نمایشگاه بین‌المللی نیازی به حضور مسؤولان رد‌ه بالا و افتتاحیه‌های مملو از مدعوین داخلی و خارجی نیست. فرضیه‌ای جالب که به وضوح می‌توان دستپاچگی در توجیه عدم حضور وزیر نفت و پاسخگویی هرچند کوچک به انتقاداتی را که پیرامون نبودن زنگنه در مراسم افتتاحیه شکل گرفت از ورای آن خواند. این پایگاه اطلاع‌رسانی منصوب به وزارت نفت افزوده نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز تهران خود یک خبر مهم برای جهانیان است. شورای سیاستگذاری نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز هم تا اینجای کار با دادن آمار حضور بیش از یکهزار و 900 شرکت داخلی و خارجی در بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی و اینکه تعداد غرفه‌های خارجی نسبت به پارسال 60 درصد افزایش یافته، تلاش کرده به نحوی آن را به حساب علاقه جهانیان به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز بگذارد. واقعیت این است که صنعت نفت و گاز ایران در سالیان اخیر دست‌اندازهای بسیاری را فراروی خود داشته که برکنار از عمر بالای چاه‌های نفت، فرسوده بودن تجهیزات برداشت نفت و گاز از مخازن، تنگنای مالی، عقب ماندن از برنامه‌های توسعه‌ای، اعمال تحریم‌های بین‌المللی، افت شدید تولید نفت خام و از دست دادن بازارهای صادراتی کشور را در عرصه بین‌الملل به وجود آورده است. این رخداد باعث شده شرکت‌های بزرگی چون «توتال»، «شل»، «انی» و «بی‌پی» با صنعت نفت ایران وداع کنند، هر چند خروج این شرکت‌ها به تمام معنی برای صنعت نفت ایران گران تمام شد اما آنچنان هم بد نبود، زیرا در همین فاصله، نگاه درونزا به توانمندی داخلی کشور سبب شد برخی طرح‌های صنعت نفت و گاز کشور با توسعه جدی متبلور شود. با وجود آنکه وزیر نفت اجرای برجام را یک حلقه اتصال و آشتی برای بازگشت شرکت‌های بزرگ نفتی به صنعت نفت کشور قلمداد کرده اما گویی با گذشت 3 ماه از اجرای برجام، همچنان این رؤیا فاصله خود را با واقعیت حفظ کرده است، از جمله اینکه این نمایشگاه‌ با غیبت غایبان بزرگی چون «توتال»، «شل»، «بی‌پی» و «استات اویل» هم درآمیخته است. روابط عمومی وزارت نفت هم تاکید کرده در نمایشگاه امسال شرکت‌هایی مانند لوک اویل، سولزر، لینکلن الکتریک و فوچز شرکت داشتند. در همین حال مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران خبر داده که دفتر نمایندگی شرکت انگلیسی «بی‌پی» تابستان در ایران بازگشایی می‌شود اما در عین حال گفته که علت نیامدن شرکت‌های بزرگ را باید از خود آنها جویا شد. به نظر می‌رسد سخنان معاون وزیر نفت به غیبت شرکت‌های بزرگی اشاره دارد که همگان انتظار داشتند لااقل در دوره پسابرجام در نمایشگاه بیست‌ویکم و در پایتخت ایران قابل رؤیت باشند. رکن‌الدین جوادی به نقل از یکی از مدیران شرکت‌های بزرگ نفتی گفته که ما دچار تأخیر در تغییر سیاست‌ها و روال اداری مربوط به آن شدیم و از آمدن عذر می‌خواهیم. گمان می‌رود دلیل مهم عدم حضور شرکت‌های بزرگ نفتی آن هم 3 ماه پس از برجام، همچنان ناشی از ابهاماتی است که از زوایای داخل و خارج از ایران به سمت آنها انعکاس یافته و رنگ تردید را بر افکار مدیران آنها پاشیده است. با همه این ماجراها پرواضح است که با مانور جدید وزارت نفت و رسانه‌های همسو، این نمایشگاه آنچنان که باید برای وزارت نفت غافلگیرکننده نبوده زیرا این بی‌میلی زنگنه برای حضور در مراسم آغازین نمایشگاه با عدم حضور کارتل‌های بزرگ نفتی جهان در ارتباطی مستقیم بوده است. بیژن نامدار زنگنه به وضوح می‌دانست که در این نمایشگاه نباید چشم‌انتظار بزرگان صنعت نفت دنیا باشد زیرا برخلاف بزرگنمایی آثار برجام، این پدیده همچنان برای شرکت‌های بزرگ نفتی جهان دارای ابهامات بسیار است.