جزئیات طرح تشکیل بازار آب

خبرگزاری مهر: علیرضا دائمی با بیان اینکه کشور ما بیش از ۱۰۰ درصد از توان استاتیکی آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کند، گفت: این بدان معنا است که آب‌های زیرزمینی در کشور بیش از توان خود مورد استفاده قرار گرفته و نمی‌توان برای آن جایگزینی انتخاب کرد. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو اظهارداشت: مشکلاتی همچون برداشت بی‌رویه و آسیب به منابع آبی به واسطه پایین بودن قیمت و ارزش آب‌های زیرزمینی از سال ۸۴ و عدم تناسب آب بها با قیمت تمام شده آب استحصالی از تاسیسات آبی ضرورت تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی را تعیین می‌کند. وی به ابلاغیه مقام معظم رهبری در سال ۷۹ در بحث آب اشاره کرد و گفت: تاکید بر اجرای همزمان طرح‌های آبی شامل (سدها، شبکه‌ها، تاسیسات بالادستی و ...)، توجه به ارزش اقتصادی آب، تاکید بر مدیریت جامع در این زمینه و مهار آب‌های مرزی و استفاده از آنها از جمله مفاد ابلاغیه مقام معظم رهبری در سال ۷۹ است. این مقام مسئول در وزارت نیرو افزود: در مدت ۱۶ سالی که از ابلاغیه مذکور گذشته برنامه‌های خوبی ارائه شده اما در عمل رضایت چندانی نداریم. وی با بیان اینکه کردستان یکی از بهترین استان‌های کشور در زمینه مدیریت منابع آبی است، گفت: اما در سراسر کشور متاسفانه مشکل عملی نشدن برنامه‌ها و شعارها وجود دارد و باید این مسئله به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. دائمی به مسائلی از جمله آب، محیط زیست و تأمین اجتماعی و اقتصاد مقاومتی که مورد تاکید رئیس جمهور است اشاره کرد و افزود: مسئله آب در برنامه ششم توسعه به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته؛ بنابراین با توجه به این مسئله و همچنین با توجه به نامگذاری سال ۹۵ به نام اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل از سوی مقام معظم رهبری، باید طرح‌های بزرگ و عملی در این زمینه انجام شود. وی تاکید کرد: نسخه‌های مدیریت آب نباید از پیش تعیین شده باشد، بلکه باید با توجه به شرایط و وضعیت منابع آبی کشور و وضعیت اقتصادی و فرهنگی نسخه ای تعیین شود که قابل استفاده و عملی باشد. کشور ما به لحاظ منابع آبی به نسبت برخی از کشورها وضعیت بسیار بدی ندارد و تاحدی قابل قبول است اما واقعیت این است که تنش آبی وجود دارد و در صورت عدم رعایت از مرز این تنش عبور می‌کنیم به عنوان مثال در صورت اینکه از مصرف سرانه سالانه دو هزار متر مکعب آب در کشور عبور کرد تنش آبی روی می‌دهد که می‌تواند عواقب بدی را به دنبال داشته باشد و در صورت اینکه سرانه وجود آب در مشور به یک هزار مترمکعب نیز برسد به کمبود آب نزدیک می‌شویم. معاون وزیر نیرو از کاهش منابع تجدیدپذیر آب از ۱۲۴ میلیارد مترمکعب به ۸۸ میلیارد در کشور خبر داد و خاطرنشان کرد: اگرچه در سال آبی جاری بارش‌های مناسبی در کشور وجود داشت اما میزان بارندگی در کشور به طور کلی نسبت به گذشته و حجم روان آب‌ها بسیار کاهش پیدا کرده که در برنامه ریزی‌های حوزه مدیریت آب و اجرای طرح‌ها در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد. وی با ابراز تأسف از عدم شرایط نامناسب آب، فرونشست زمین در برخی از مناطق کشور و وجود آلودگی در منابع آب سطحی گفت: مادامی که نگاه به مسئله آب یک نگاه دولتی است و اینکه دولت باید در هر شرایطی آن را تأمین کرده و مردم خود را کنار بکشند نمی‌توان در رفع بحران در این حوزه موفقیتی به دست آورد. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو بر لزوم توجه به آب به عنوان یک کالای اقتصادی و ارزشمند تاکید و خاطرنشان کرد: بیش از چند هزار سال در کشور قنات‌ها توسط مردم اداره و رودخانه‌ها حفاظت و بهره‌برداری می‌شد، اما امروز همان مردم خود را کنار کشیده و تمام وظایف را به دولت محول کرده‌اند. دائمی، تنظیم مقررات و کنترل بازار، تنظیم آئین نامه‌ها و شیوه نامه‌ها به منظور تعریف روابط بین مجموعه‌ها، نظارت و سیاستگذاری کلان را به عنوان چهار وظیفه اصلی دولت ذکر کرد و گفت: در صورت عدم کنترل بازار و تنظیم مقررات، مشکلاتی از جمله برداشت بی رویه و آسیب به منابع آبی به واسطه صفر بودن قیمت و ارزش آب‌های زیرزمینی از سال ۸۴، عدم تناسب آب بها با قیمت تمام شده آب استحصالی از تاسیسات آبی، عدم تناسب الگوی کشت محصولات با ظرفیت و ذخایر آب و ... افزون تر می‌شود، بنابراین وجود این مشکلات، ضرورت تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی را تعیین می‌کند. وی به اهداف تشکیل بازار آب از سوی دولت اشاره کرد و افزود: مدیریت مصرف و تقاضای آب، تخصیص بهینه آب بین حوزه‌های مختلف، خصوصی سازی و کاهش دخالت دولت، تقویت مشارکت مردمی، احیای ارزش اقتصادی آب و منظور نمودن حقوق آب از جمله اهداف تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی است. این مقام مسئول در وزارت نیرو همچنین کمک به تخصیص بهینه منابع آب، لحاظ شدن هزینه‌ها و منافع اجتماعی، پایداری حوضه‌های آبریز در بلندمدت، کاهش تلفات آب، نمایان نمودن میزان کمیابی آب و ... را به عنوان برخی از منافع حاصل از ایجاد بازار آب ذکر کرد.