ابهامات در برقراری سوئیفت/ چرا دولت در اعلام بانک‌های در تحریم مانده تعلل می‌کند؟

سرویس اقتصادی فردا: ماجرای برداشته شدن تحریم‌های بانکی ایران و برقراری سوئیفت بعد از اجرایی شدن برجام، مدت هاست که حاشیه ساز شده است. اظهارات رییس جمهور سوئیس نیز مزید بر علت شد تا حاشیه‌ها در خصوص عدم لغو تحریم‌های بین‌المللی بانکی شدت بگیرد. همین چند روز پیش بود که رئیس جمهور سوئیس، ادعاهای بانک مرکزی در خصوص برقراری سوئیفت را تکذیب کرد و شرط اصلی برقراری کامل مبادلات بانکی بین‌المللی را لغو تمامی تحریم‌های اولیه و ثانویه ایالات متحده علیه ایران عنوان کرد. مسئله‌ای که تردیدهای امکان برقراری سوئیفت را دوچندان کرده است زیرا با وجود این تحریم‌ها همواره بانکهای خارجی از برقرار تبادلات مالی با ایران پرهیز خواهند کرد و عملا لغو تحریمی صورت نمی‌گیرد چرا که اختلافات غیر هسته‌ای ایران و آمریکا همچنان به قوت خود باقی است. بنابراین می‌توان گفت، بانکهای بین‌الملی با توجه به ترس از این دست اختلافات که ممکن است منجر به ماجراهای تازه در سطح بین‌المللی شود، مبادلات سوئیفت را اجرایی نمی‌کنند و به نظر می‌رسد تا وزارت خزانه داری آمریکا به طور دقیق خط قرمزهایی که باعث تحریم‌های اولیه یعنی تحریم‌های موشکی، حقوق بشر... را که شامل محدودیت‌های خارج از توافقات برجام است، مشخص نکند و اعتماد جهانی جلب نشود، امیدی به برقراری سوئیفت نیست که نیست. بانک‌های تحریمی بر اساس گزارش آمریکایی‌ها نتیجه هم این می‌شود که با اجرایی شدن برجام و اقدام ایران در محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای خود، هنوز همه تحریم‌های ثانویه برداشته نشده و شرکت‌ها و افراد مهمی همچنان در فهرست تحریم‌های ثانویه آمریکا قرار دارند. اواخر بهمن ماه بود که وزارت خزانه داری آمریکا در پایگاه رسمی خود متنی را که شامل پرسش و پاسخ در رابطه با موضوع ایران و تحریم‌هایش بود، منتشر کرد. در این متن آمده بود که ۲۰۰ شرکت یا فرد ایرانی همچنان در فهرست تحریم‌های ثانویه آمریکا حفظ شده‌اند. در بخشی از این متن به حفظ تحریم‌ها علیه برخی نهادهای مالی ایران نیز اشاره شده بود که به برخی سوال‌های سوئیفتی افکار عمومی نیز پاسخ می‌داد. بر اساس این گزارش، اگرچه بسیاری از بانک‌ها و موسسات مالی ایران با اجرایی شدن برجام از فهرست تحریم‌های ثانویه آمریکا خارج شده‌اند اما ۴ بانک ایرانی همچنان با این تحریم‌ها مواجه هستند. وزارت خزانه داری آمریکا بانک‌های انصار، صادرات، مهر ‌و بانک صادرات شعبه لندن را بانک‌هایی اعلام کرده که همچنان در تحریم آمریکا و در نتیجه در تحریم جهانی باقی مانده‌اند و شرکت‌ها و افراد خارجی نمی‌توانند با آن‌ها مراوده داشته باشند. ضد و نقیض های دولتی ها در این میان اظهارات دولتی‌ها درباره برقراری سوئیفت همچنان ضد و نقیض است و معلوم نیست بالاخره سوئیفت برقرار شده یا خیر و اگر نشده دلیل اصلی آن چیست. هر چند که حسن روحانی درآخرین اظهاراتش اعلام کرده که هنوز چند بانک در برقراری سوئیفت مشکل دارند و مشکلات آن‌ها مربوط به برجام نیست و به تحریم‌های غیر هسته‌ای ایران باز می‌گردد اما هنوز به درستی مشخص نیست که کدام بانک‌ها و به چه دلایلی نمی‌توانند سوئیفت را برقرار کنند. در واقع به غیر گزارشی که خزانه داری آمریکا منتشر کرده نامی از بانک‌های تحریمی ایران نیست. البته پیش از این نیز، ولی الله سیف، رییس‌کل بانک مرکزی گفته بود: اکثریت بانک‌های ایرانی از تحریم خارج شده‌اند و فقط دو سه بانک در شرایط تحریم هستند که امیدواریم مشکلات آن‌ها نیز به‌زودی مرتفع شود. بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز در نشست اخیر خود نیز به موضوع رفع نشدن کامل تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: تحریم از سوی غرب برداشته شده، اما چون بانک‌هایی که با ایران مبادلات پولی انجام می‌دادند، جریمه‌های سنگینی را متحمل شدند، اکنون برای برقراری دوباره کمی تردید دارند که این موضوع نیز بزودی رفع خواهد شد. در این میان محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات نظرات متفاوتی در این خصوص دارد. او به جام جم گفته: تحریم سوئیفت روز اجرای برجام برداشته شد، اما به دلیل این‌که بانک مرکزی در طول سال‌های تحریم نتوانست از نرم‌افزار به‌روز شده بین‌المللی بهره ببرد، برقراری سوئیفت نیازمند زمان بیشتری خواهد بود. وی افزوده: ۹ بانک ایرانی در شرایط تحریم به سر می‌بردند که با اجرای برجام قرار شد سوئیفت آن‌ها مجددا وصل شود. اکنون پول از ایران به خارج حواله می‌شود و بانک‌های ایرانی به بانک‌های بین‌المللی متصل هستند، اما به دلیل به‌روز نبودن سیستم بانک مرکزی هنوز امکان این برقراری وجود ندارد. به این ترتیب هنوز معلوم نیست که بالاخره چند بانک ایران، کدام بانک‌ها و چرا از سوئیفت محروم هستند و این ماجرا تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟! بی‌تردید با این پنهان کاری‌ها اینگون القا می‌شود که بانکی وجود ندارد که با اجرایی شدن برجام، برقراری سوئیفت را انجام داده باشد و برای همین است که نام بانک‌های محروم اعلام نمی‌شود.