فرانسه هواپیماها را گران حساب کرده است؟!

سرویس اقتصادی فردا؛ روزنامه وطن امروز نوشت: خریدهای لوکس پاریس و اختصاص میلیاردها دلار برای نوسازی ناوگان هوایی کشور حرف و حدیث‌ فراوانی ایجاد کرده است؛ اینکه چرا باید حجم بالایی از بودجه کشور صرف خرید هواپیماهای تجملاتی شود، هواپیماهایی که فقط طبقه خاصی از مردم می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین مبلغ قراردادها و قیمتی که ایران قرار است برای خرید این هواپیماها بپردازد از ابهام‌های توافق اخیر با فرانسوی‌ها بوده است. یکی دیگر از ابهامات این است که چرا مسؤولان کشورمان زیر بار خرید 12 عدد از هواپیماهای ایرباس ‌ای380 رفته‌اند که فقط توانایی نشستن در فرودگاه امام را دارد. برخی‌ها اعتقاد دارند دولت مجبور به خریدهای لوکس و تجملاتی در پاریس بوده است. در این بین اظهارات رئیس اسبق سازمان هواپیمایی در مورد گرانفروشی فرانسوی‌ها نیز قابل تامل است. رضا نخجوانی درباره قرارداد خرید هواپیما از فرانسه گفته است: دولت می‌توانست به جای ورود مستقیم به بحث خرید هواپیما، بخش خصوصی را با تضامین لازم وارد چرخه خرید کند، در این‌صورت با مبلغ یک دهم رقم فعلی، همین هواپیماها را می‌توانستیم خریداری کنیم. رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده است ورود دولت به خرید هواپیما، شائبه‌های مختلفی را به وجود آورده درصورتی که دولت باید اعتبار 250 میلیون دلاری متناسب با ساختار و ایمنی ایرلاین‌ها را در نظر می‌گرفت و با تعیین مهلت یک‌ساله، از آنها می‌خواست ناوگان خود را ظرف 5/1 سال به سن 10 سال کاهش دهند. از قرار معلوم، تفاهمنامه اولیه خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس به ارزش بیش از 20 میلیارد دلار در سفر رئیس‌جمهوری اسلامی به فرانسه به امضا رسیده است. رضا نخجوانی به نسیم‌آنلاین، گفته است: تزریق چنین سرمایه هنگفتی توسط دولت، جایی برای رقابت بخش خصوصی با دولت نمی‌گذارد و این اقدام، عدول از سیاست‌های کلان کشور در روند خصوصی‌سازی است. وی افزوده است: در فرآیند خرید 118 فروند هواپیما قرار شده از فاینانس خارجی استفاده شود و دولت در واقع تضمین این تعداد خرید هواپیما را بر عهده خواهد داشت و بازپرداخت این مقدار بدهی بر دوش خود شرکت‌های هواپیمایی خواهد بود. نخجوانی با بیان اینکه برای خرید هر فروند هواپیما دست‌کم 60 میلیون دلار اعتبار صرف خواهد شد، گفته است: با وضعیت اقتصادی کنونی و با نرخ‌های موجود، ایرلاین‌ها به هیچ‌وجه نمی‌توانند اقساط آن را بازپرداخت کنند. رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری، وجود ناوگان با سن بالا را منجر به ایجاد افزایش هزینه تعمیر و نگهداری و مشکلات ایمنی برای کشور دانسته و تاکید کرده کاهش اصلاح سن ناوگان امری ضروری است. به گفته این کارشناس حمل‌ونقل هوایی، سن هواپیماها - حتی در آمریکا یا کشورهای غربی که خود سازنده هواپیما هستند یا حتی کشور امارات عربی متحده- صفر کیلومتر نیست. وی گفته است: بهتر است اعتبار بیش از 20 میلیارد دلاری برای خرید هواپیما در کشور، صرف جوان‌سازی ناوگان هواپیمایی شود تا سن ناوگان را به 10 سال کاهش دهد نه به صفر کیلومتر. نخجوانی گفته توجه به زیرساخت صنعت هواپیمایی تنها با نوسازی ناوگان هواپیمایی محقق نمی‌شود و تصریح کرده است توسعه زیرساخت‌های فرودگاهی در کنار توسعه ناوگان هواپیمایی شرایط مطلوب را به دنبال خواهد داشت. رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری با ذکر مثالی گفته چنانچه هواپیمای ایرباس 380 در لیست مذاکرت خرید باشد این هواپیما فقط توانایی نشست و برخاست در فرودگاه امام خمینی(ره) را خواهد داشت و فرودگاه دیگری در کشور وجود ندارد که توانایی نشست و برخاست اینگونه از هواپیما را داشته باشد. وی افزوده: ورود دولت به خرید این تعداد هواپیما برای یک شرکت دولتی چون «هما»، مغایر با اصل خصوصی‌سازی بوده و مفهوم هزینه کردن 20 میلیارد دلار خرید هواپیما برای «هما» این است که دولت خصوصی‌سازی را در صنعت حمل‌ونقل هوایی به فراموشی سپرده است. رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری گفته است، معلوم نیست دولت برای خرید این تعداد هواپیما روی چه قیمت‌هایی توافق کرده درحالی که یک فروند هواپیمای ایرباس 320 صفر کیلومتر در کارخانه 80 میلیون دلار است اما همین هواپیما را در بازار آزاد می‌توان با نصف قیمت خریداری کرد. وی نتیجه‌گیری کرده اگر به جای ورود دولت به بحث خرید هواپیما، بخش خصوصی با تضامین لازم وارد چرخه خرید می‌شد، با مبلغ یک‌دهم رقم مطرح شده، صنعت حمل‌ونقل زیر و رو می‌شد. نخجوانی با بیان اینکه جدا از بحث نوسازی ناوگان - که با مشکلات تحریم مواجه بوده - بحث آموزش نیروی انسانی و تخصیص منابع و مدیریت درست، ارتباطی به موضوع تحریم‌ها ندارد، افزوده است: نوسازی ناوگان 20 درصد مشکلات صنعت حمل‌ونقل هوایی را حل خواهد کرد و 80 درصد مشکلات مابقی مربوط به سوءمدیریت است، بنابراین چنانچه ناوگان هم نوسازی شود مشکلات قبلی همچنان پابرجاست. وی گفته در کنار توسعه ناوگان، دولت باید به توسعه زیرساخت‌های انسانی و فرودگاهی هم بپردازد، زیرا در ابتدا باید ساختارهای حمل و نقلی آماده باشد و بعد وسیله وارد آن شود. رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری افزوده در 2 سال گذشته، دولت تلاش کرده مشکلات مذکور را حل کند اما متاسفانه نتایج خوبی در صنعت حمل‌ونقل هوایی به دست نیاورده است. وی با اعلام اینکه دولت نباید از اصول حاکم بر اقتصاد و رویکردهای مبتنی بر خصوصی‌سازی عدول کند، گفته است: دولت با ورود به خرید هواپیما، از این سیاست‌ها عدول کرده و با تزریق چنین پول هنگفتی به خرید بخش دولتی، مغایر اصل خصوصی‌سازی و اهداف کلان اقتصاد کشور رفتار کرده است. نخجوانی با اعلام اینکه با این اقدام دولت، بخش خصوصی توان رقابت را با بخش دولتی نخواهد داشت، گفته است: درصورت بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌ها، با وجود ورود 118 فروند هواپیما، در 10 سال آتی، مشکلات دیگر همچنان پابرجاست. رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری از عدم توجه دولت به مشورت گرفتن از تشکل‌های تخصصی صنعت حمل‌ونقل هوایی انتقاد کرده و افزوده است: متاسفانه در هیچ یک از دستگاه‌های مربوط، رویکرد استفاده از نقطه نظرات کارشناسان حمل‌ونقل هوایی مورد توجه قرار نگرفت در صورتی که با استفاده از نظرات آنها حل مشکلات به مراتب آسان‌تر می‌شد.