تجاری‌سازی پژوهش در احتضار

خراسان:  در شرایطی که بیش از 99درصد پژوهش های کاربردی در دانشگاه ها از طریق دفاتر ارتباط با صنعت انجام می شود ؛ مدیر ارتباط با صنعت وزارت علوم از تعطیلی بیش از 50 درصد این دفاتر طی سال های اخیر در دانشگاه ها خبر می دهد، وضعیتی که چنانچه تداوم پیدا کند باعث تزلزل پایه های پژوهشی کشور ؛ که دانشگاه ها مهم ترین رکن آن هستند ، خواهد شد  و مهمترین هدف یعنی تجاری سازی پژوهش ها را در حالت احتضار قرار داده است.

مشکلات ناشی از تحریم ها و کمبود نقدینگی در بخش صنعت، مهم ترین عاملی است که به گفته دکتر فرهاد سلطانی فرد بر کیفیت ارتباطات بین دانشگاه وصنعت سایه انداخته و مشکلاتی از جمله کاهش میزان مراجعه به دانشگاه ها را ایجاد کرده تا جایی که اکنون دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه ها در سال های اخیر از ماموریت اصلی خودشان که ساماندهی پروژه های مورد نیاز صنعت است  ؛ بسیار دور شده اند .مدیر ارتباط با صنعت وزارت علوم می گوید:در حال حاضر ضعف اصلی ارتباط صنعت ودانشگاه این است که متاسفانه منابع مالی از طرف صنعت خشکیده است و مراجعات صنعت نیز به دانشگاه کم شده وبدیهی است وقتی میزان مراجعات بخش صنعت به دفاتر ارتباط با صنعت کاهش پیدا می کند ؛ دفاتر نیز به کارهای دیگر مشغول می شوندودرنتیجه کمتر از50 درصد دانشگاه های ماکه به طور عمده دانشگاه های بزرگ ومادرهستند، دفاترشان فعال است.وی تصریح می کند: درحال حاضر حدود 10 دانشگاه بزرگ کشور سالانه بیش از 20 میلیارد تومان قراردادبا صنعت منعقدمی کنندکه این وضعیت درباره برخی از این دانشگاه هاحتی تا 40 میلیارد تومان هم می رسد. اما متاسفانه دانشگاه  های کوچک ترو دانشگاه های تازه تاسیس ما این فرصت را پیدا نمی کنند .به طور کلی در کشور ما در زمان رکود صنعتی، اولین اتفاقی که می افتد ؛ قطع بودجه پژوهشی است درحالی که در کشور های پیشرفته حتی در زمان های بحران مالی بودجه پژوهش کاهش پیدا نمی کند به نحوی که بودجه دولتی که آمریکا برای پژوهش اختصاص می دهد، 3درصد تولید ناخالص ملی این کشور است که رقم سرسام آوری رادربرمی گیرد، اما متاسفانه ما هنوز طی سال های متمادی نتوانسته ایم سهم پژوهش را به یک درصد برسانیم .به گفته مدیر ارتباط با صنعت وزارت علوم، درحال حاضرحدود 4 میلیون و800 هزار دانشجو و حدود 70 هزار عضو هیئت علمی در دانشگاه های کشور فعالیت دارند که کار اصلی آن ها باید تحقیق وپژوهش و کمک به توسعه علم در کشور باشد وبدیهی است چنان چه زمینه لازم برای انجام کار پژوهشی فراهم نباشد، دانشگاه ها به طور عمده به آموزش می پردازند.

انجام بیش از 99درصد قراردادهای پژوهشی دردفاترارتباط با صنعت

مدیر ارتباط با صنعت وزارت علوم معتقد است : در حال حاضر درصد استادانی که مستقیم با صنعت قرار داد می بندند، بسیار اندک وتنها حدود یک درصد است چرا که وقتی یک قرار داد پژوهشی منعقد می شود، موضوع بیمه، مالیات و مسائل حقوقی قرار داد ها نیز مطرح می شود، بنابراین هم صنعت وهم استادان ترجیح شان براین است که قرار داد ها در دفاتر ارتباط با صنعت انجام شود بنابراین در حال حاضر 99 درصد قرار داد های پژوهشی بین صنعت ودانشگاه از طریق دفاتر انجام می شود.

پیامد تعطیلی دفاتر ارتباط با صنعت

مدیر ارتباط با صنعت وزارت علوم، در خصوص پیامد های تعطیلی دفاتر ارتباط با صنعت می گوید : با تعطیلی دفاتر ارتباط با صنعت ؛ مهم ترین و اساسی ترین صدمه به بدنه پژوهشی دانشگاه ها وارد می شود به طوری که عده زیادی ازاستادان دانشگاهی کشور که باید 50درصد وقت خود راروی پژوهش بگذارند، اساسا چنین فرصتی را از دست می دهند وبه تبع آن لطمه شدیدی به کیفیت تحصیلات تکمیلی وارد می شود و کیفیت پروژه های تحصیلات تکمیلی یعنی پروژه های کارشناسی ارشد و دکتری به شدت افت می کند .وی تصریح می کند : مطالعات نشان می دهد که در کشورهای توسعه یافته ارتباط و همکاری بین صنعت و دانشگاه از پشتوانه قوی ‏برخوردار است. در این کشورها بیشتر تحولات صنعتی از دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی آغازمی شود و دانشگاه ها ‏پیشگام توسعه صنعتی هستند، در حالی که در کشورهای در حال توسعه این ارتباط ضعیف و کمرنگ است. هر ‏چه این ارتباط ضعیف باشد توسعه فناوری به کندی انجام می گیرد و درنهایت موجب پیدایش کاستی در صنعت، وابستگی صنعتی، بهره برداری نامطلوب از منابع طبیعی، اتلاف سرمایه های اجتماعی و نظایر آن خواهد شد. چنین ‏وضعیتی به چالش های اجتماعی و اقتصادی فراوان از جمله معضل بیکاری منجر خواهد بود. ‏به هر ترتیب ، سال ها ست در کشور ما از ارتباط صنعت و دانشگاه صحبت به میان می آید، اما آنچه مسلم است و شواهد امر نیزگویاست، تاکنون نتوانسته ایم ارتباط پویا و موثری بین صنعت و دانشگاه برقرار کنیم؛ بنابراین در صورتی که عزم جدی در هریک از ارکان مذکور به وجود نیاید و اگر هدف گذاری و برنامه ریزی جدی در این خصوص نداشته باشیم، در دهه های آتی نیز نخواهیم توانست از ثمرات ارتباط صنعت ودانشگاه در جهت پویایی اقتصاد، فناوری های جدید ، افزایش بهره وری و تحقق چشم اندازهای بلند مدت آتی که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده است، بهره ببریم.