صنعت دخانیات ایران در یک نگاه

دنیای اقتصاد: رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور‌ آخرین وضعیت کشت، تولید، توزیع، واردات، صادرات و تکالیف قانونی صنعت دخانیات کشور را تشریح کرد. علی‌اصغر رمزی افزود: کشت توتون و تنباکوی کشور در مجموع حدود 9 هزار تن است که عمدتا در 5 استان کشور صورت می‌پذیرد.

رمزی گفت: در حال حاضر تقریبا 30 هزار تن توتون مورد نیاز صنایع دخانی کشور است و انواع توتون «بارلی»، «باسما» و «ویرجینیا» در کشور کشت می‌شود. وی تصریح کرد: استان گلستان با برداشت حدود 45درصد توتون در بین استان‌های کشور مقام اول را دارد. رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور گفت: مطابق قانون مقرر شد کشت توتون با مجوز و تحت نظر دولت انجام پذیرد و از سه سال قبل که وظایف حاکمیتی از شرکت دخانیات ایران گرفته شد و به وزارت صنعت، معدن و تجارت (مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور) منتقل شد، مطابق دستورالعمل‌های این مرکز کلیه کشاورزان و خریداران توتون الزام به تکمیل فرم‌ها و تعهدنامه‌های مربوطه دارند و سپس می‌توانند اقدام به کشت و خرید توتون کنند.

رمزی گفت: در واقع تا سه سال قبل تنها خریدار توتون و تنباکو از کشاورزان کشور شرکت دخانیات ایران بود، ولی مطابق قانون از سال قبل کشاورزان توانسته‌اند با اخذ مجوز از مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور اقدام به کشت توتون و تنباکو کنند. وی همچنین افزود: خریداران توتون و تنباکو که عمدتا کارخانه‌های سیگارت‌سازی و صادرکنندگان هستند با اخذ مجوز از این مرکز اقدام به خرید یا صادرات توتون می‌کنند. رمزی یادآوری کرد: با منتفی شدن انحصار امر خرید توتون از کشاورزان توسط شرکت دخانیات ایران و امکان خرید توسط سایر تولیدکنندگان سیگار یا صادرکنندگان، رقابتی ایجاد می‌شود که منجر به ایجاد شرایط مطلوب برای کشاورزان در زمینه فروش محصولاتشان خواهد شد. رمزی همچنین گفت: با توجه به روند شکل گرفته شده در زمینه کشت توتون و تنباکو و رقابت مابین خریداران توتون و تنباکو از کشاورزان می‌توانیم به تامین نیاز داخلی از محل کشت در داخل کشور طی سال‌های آینده امیدوار باشیم و از واردات آن بی‌نیاز شویم.

وی در خصوص تولید نیز گفت: تولید سیگار در کشور فعلا توسط 10 شرکت داخلی و خارجی شامل دخانیات قشم، آوای شرق طوس، دخانیات ایران، آرین توتون صنعت، شقایق درخشان رنگین، پیشرو تک پارسیان، کی تی اند جی پارس (خارجی)، بی ای تی پارس (خارجی)، تی دی آر (خارجی) و جی تی آی پارس (خارجی) انجام می‌پذیرد. رمزی تصریح کرد: شرکت‌هایی نیز در راستای اجرای تبصره 3 ماده 102 قانون برنامه پنجم توسعه کشور، در حال راه‌اندازی هستند تا واردات سیگار با همان برند اصلی را به تولید داخلی تبدیل کنند. رمزی پیش‌بینی کرد: با استفاده از ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی موجود و واحدهای تولیدی در حال احداث تا پایان سال جاری حدود 10 میلیارد نخ از واردات با همان برند اصلی به تولید داخلی تبدیل و جایگزین واردات می‌شود. رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور همچنین گفت: در زمینه تولید تنباکوی معسل 15 شرکت تولیدکننده داخلی در حال فعالیت هستند. وی در ادامه با اشاره به قانون برنامه پنجم توسعه در طول سه سال گذشته گفت: این امکان برای واحدهای تولیدی جدید وجود دارد که با تولید با همان برند اصلی وارداتی در داخل کشور با هماهنگی و مجوز از صاحب برند خارجی، تولید داخلی را جایگزین واردات کنند.

رمزی افزود: در راستای تامین نیاز کشور به محصولات دخانی تاکنون سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی متعددی به مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور مراجعه کرده‌اند و این مرکز ضمن اطلاع‌رسانی به آنان در خصوص قوانین و مقررات مربوطه به‌خصوص سیاست‌های حاکمیتی در راستای تکلیف قانونی مبنی بر مکلف بودن دولت در کاهش مصرف دخانیات و اجرای قانون جامع مبارزه با مصرف دخانیات و... اطلاعات لازم را در اختیار آنان قرار داده است. وی گفت: سیاست مرکز سوق دادن سرمایه‌گذاران به سمت جایگزینی تولید داخل با واردات همان برند اصلی و افزایش کشت توتون و تولید صادراتی، همچنین افزایش کیفیت محصولات داخلی در جهت کاهش مضرات محصولات دخانی برای مصرف‌کنندگان است تا نهایتا میزان تولید داخل معادل مصرف کشور باشد و تولیدات داخل کشور به نحوی هدایت شود تا بیشتر از مصرف داخلی نشود و نیز تولید مازاد بر نیاز داخلی صرفا برای صادرات برنامه‌ریزی شود. رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در ارتباط با واردات محصولات دخانی نیز گفت: واردات نیز مانند کشت و تولید مطابق قانون تحت نظارت دولت است و صرفا واردات سیگارهایی که در بازار داخل کشور طی سالیان گذشته مصرف داشته‌اند، مجاز هستند و به برندهای جدید مجوز واردات داده نمی‌شود.

رمزی افزود: در صورت مجوز دادن به برندهای جدید که واردکنندگان زیادی این درخواست را داشته‌اند عملا بازار کشور مواجه با برندهای متنوع و زیادی با نام‌ها، بسته‌بندی‌ها و رنگ‌ها خواهد شد و این امر قاعدتا میزان مصرف را افزایش خواهد داد که تجربه آن در سایر کشورها وجود داشته است. رمزی با اشاره به میزان واردات سیگار گفت: در سال 93 واردات سیگار معادل 14 میلیارد نخ بوده است و نوسان چند سال اخیر در واردات رسمی ناشی از دو عامل میزان تولیدات داخلی و قاچاق بوده است. وی پیش‌بینی کرد واردات در سال 94 افزایش قابل توجهی داشته باشد. رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در ارتباط با امر توزیع محصولات دخانی گفت: توزیع محصولات دخانی در سال‌های گذشته روش مناسبی نداشته و مورد اعتراض فعالان بخش بوده است و توزیع برخی از برندها به صورت انحصاری توسط برخی اشخاص انجام می‌پذیرفت که پس از انتقال وظایف حاکمیتی به وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به اصلاح روش توزیع شد.

وی تصریح کرد: در اصلاح روش توزیع جدید با رعایت ماده 7 قانون جامع مبارزه با مصرف دخانیات در سه بخش عرضه‌کنندگان کشوری، عرضه‌کنندگان استانی و خرده فروشان ساماندهی شده است و تاکنون به 120 عرضه‌کننده کشوری و بیش از 700 عرضه‌کننده استانی مجوز عرضه داده شده است. وی افزود: در راستای تسهیل امور و تمرکززدایی از دو هفته قبل نیز صدور مجوز عرضه استانی به سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها واگذار شده است و از حدود یک ماه قبل نیز برای عرضه خرده‌فروشی سیگار توسط سه بخش سوپرمارکت‌ها، خواربارفروش‌ها و سقط‌فروش‌ها از سوی قائم مقام وزیر به مرکز امور اصناف ضوابط و شرایط صدور مجوز خرده فروشی ابلاغ شده است. رمزی اضافه کرد: از ابتدای دی‌ماه خرده‌فروشانی که بدون مجوز اقدام به عرضه سیگار کنند، متخلف تلقی و با آنها برخورد قانونی خواهد شد؛ بنابراین در تمامی سطوح کشور عرضه عمده‌فروشی و خرده‌فروشی باید با مجوز انجام پذیرد. وی در ادامه مشخصه سیگار قاچاق از سیگار مجاز را نداشتن پیام و تصویر بهداشتی روی بسته سیگار عنوان کرد.