سیستم مدیریت یکپارچه (HSE) در صنعت بانکداری کشور

امروزه" تغییر"در بسیاری از صنایع رقابتی جهان یك فرایند مستمرواستراتژیك محسوب شده و لازمه بهبودو تعالی سازمانها در راستای اهداف كسب و كارو موفقیت های تجاری است .لزوم استقرار سسیتمهای مدیریتی در جهت ضامن تداوم فعالیت های بهبود مستمر سازمانها ضروری می باشد مدیریت به تشریح فرایندمدیریت تغییرو نقش آن در بهبود مستمر، عوامل كلیدی موفقیت(CSF) و ارتباط آن با سیستمهای مدیریت كیفیت سازمانها پرداخته شده است . سیستم مدیریت یکپارچه HSE شامل سه حوزه بهداشت،ایمنی و محیط زیست است که کنار هم قرارگرفتن و اجرای این سه موضوع در یک سازمان به ویژه در سیستم بانکی، نقش مهمی در سلامت یک سازمان و ارتقاء آن دارد. با استقرار این سیستم در بانکها مشارکت همه کارکنان از پایین‌ترین سطح تا بالاترین رده، در توجه به سه موضوع بهداشت، ایمنی و محیط زیست بیش از گذشته فراهم شده است. توجه به منابع انسانی از اولویت‌های بانکها است و به همین منظور استقرار سیستم مدیریت یکپارچه HSE، نقش مهمی در ایجاد یک سازمان سلامت‌محور با توجه ویژه به سلامت روح و روان کارکنان دارد، با استقرار این سیستم، بانک ها می تواند گام مهمی در تداوم سازمانی موفق و سلامت‌محور با تکیه بر منابع انسانی پویا بر دارد. این مدعاست كه استقرارو حفظ "مدیریت تغییر"از عوامل كلیدی موفقیت (CSF) سیستمهای مدیریت HSE است.درواقع هدف از مدیریت تغییردرHSE حصول اطمینان از كنترل ریسكهای بحرانی است كه به واسطه تغییر در ساختار سازمانی،‌تجهیزات ، ‌روشهای اجرایی و عملیاتی. ..در سازمانها بوجود می آید. سیستمهای مدیریت HSE ، عموما" از عناصر كلیدی مشابه و مشتركی برخوردارند كه در یك چرخه بهبود مستمر با یكدیگر تعامل موثری در سازمان دارندکه از جمله می توان رهبری ، تعهد و پاسخگویی،خط مشی و اهداف،سازمان و مسئولیت ها،طراحی و طرح ریزی،ارزیابی و مدیریت ریسك، سیستمهای ایمن كار، مستندسازی و بررسی مجدد عملكرد، پایش و بهبود مستمر را نام برد. مدیریت تغییر ارتباط مستقیمی با مدیریت كیفیت سازمان دارد اگر تغییر انجام شده در سازمان همان تغییر مورد نظر نبوده و یا مورد بازنگری قرار نگرفته باشد، در اینصورت مقبولیت تغییر و یا عوامل كنترلی تائید شده ،‌دیگر معتبر نخواهد بود. در چنین مواردی كیفیت مدیریت تغییر غیرقابل قبول خواهد بود.در بازنگری چنین تغییراتی بایستی به علت بروز خطا در فرآیند تغییر پرداخت تا ازوقوع مجدد آن جلوگیری نمود. بنابراین اصول مدیریت كیفیت بایستی بطور كامل در تمام تغییرات پیشنهادی اعمال گردد بهترین راه حل این است كه درممیزی های مدیریت كیفیت ،‌مراحل فرآیند مدیریت كیفیت نیز مورد ممیزی قرارگیرد، بطور کلی کیفیت می بایست هم در ارائه محصولات وسرویس های بانکی هم درتجهیزات لحاظ گردد ارزیابی،مدیریت، مستندسازی و بازنگری سیتماتیك تغییرات موقت و دائمی ،از اركان اصلی سیستمهای مدیریت HSE محسوب می شود. در واقع تمام تغییرات درسازمانها بایستی از طریق فرآیند تغییر مدیریت و هدایت شوند تا از كنترل پیامدهایHSE آنها اطمینان حاصل گردد. یك مدیریت تغییر موثر و كارآمد ، علاوه بر كاهش هزینه ها ، می تواند ضامن حیات سازمانها باشد . تمامی عملیات و فعالیت ها در سازمان بایستی مطابق با استانداردها و روشهای اجرایی تعریف شده ،‌هدایت شده تا ازعملكرد كامل HSE اطمینان حاصل گردد. بهبود مستمر بایستی ترویج یافته و با مشاركت فعال كاركنان ، مورد پایش قرار گیرد." مدیریت تغییر " یكی از مهمترین خواسته های این معیار كلیدی است ایجاد و ثبت اطلاعات دقیق در عملیات و محصولات بسیار ضروری است . اطلاعات ضمن رعایت موارد امنیتی ،‌بایستی همواره توسط افراد مجاز قابل دسترسی باشند . شاخص های عملكردی بایستی در حوزه های كلیدی HSE شناسایی، هدفگذاری ،‌اندازه گیری و گزارش شوند تا بتوان بهبود مستمر عملكرد HSE را پایش نمود غییر لازمه بهبود و تعالی در سازمانهای پیشرو است و مدیریت تغییر بی شك مهمترین عامل در مدیریت موقعیت های بهبود با ریسك های كنترل شده می باشد . سيستم مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست (HSE-MS) شامل یکسری استانداردها ازجمله ایزو14001-ایزو 18001 -و.. می باشد. براي پياده‌سازي"سيستم مديريت بهداشت، ايمني و محيط زيست (HSE-MS)" در پايلوت انتخابي، مسير حركتي خود را به چهار فاز به هم پيوسته تقسيم می گردد که به شرح ذیل عبارتند از: 1.فاز اول به نام «فاز شناخت» به بررسي وضعيت موجود و ارزيابي معيارهاي و شاخص‌هاي عملكردي كليدي KPIها پرداخته مي‌شود تا سطح فعلي موجود از ديدگاه HSE شناسايي شود. 2. فاز دوم موسوم به «فاز طراحي سيستم» به طراحي اقدامات لازم بر اساس اطلاعات به دست آمده در فاز شناخت پرداخته شده است. 3. فاز سوم يعني «فاز اجرا» پياده سازي عملياتي سيستم طراحي شده در فاز دوم انجام خواهد شد. 4. فاز چهارم، بر روي سيستم پياده سازي شده، «مميزي و بازنگري» به عمل خواهد آمد تا از نتايج حاصل، اصلاحات لازم در سيستم انجام شود و سيستم روند چرخه‌اي خود را كامل ساخته و بهبود مستمر داشته باشد. شایان ذکر است اجرا وپیاده سازی این سیستم چند سالی است در برحی صنایع از جمله نفت،گاز،پتروشیمی و.. فراهم گشته است ولی در صنعت بانکداری استقرار این سیستم نوپا است وتنها بانک شهر در حال اجرا این پروژه مرتبط با استاندارد های آن می باشد بدین منظور در راستای یکی از ابعاد سیستم مدیریت یکپارچه (HSE ) یعنی اقدامات محیط زیستی ،نخستین دفتر محیط زیست و توسعه پایدار در یک شرکت ایرانی، در بانک ملّت در آینده ای نزدیک آغاز به کار خواهد کرد تا متولّی فعّالیّت های همکاری برای حفظ محیط زیست باشد. این بانک حمایت ازمحیط بانان و حفاظت محیط زیست را جزو وظایف خود می داند و دراین راستا برنامه های ویژه ای را تدوین کرده است. نتیجه گیری در حالت کلی از مزاياي پياده سازي HSE می توان به ايجاد الزامات قانوني درافزايش سطح بهداشت و ايمني شغلي براي مشاغل مرتبط با سازمان كه موجب رعايت اصول بهداشت و ايمني براي كاركنان شده و سطح رفاه و سلامت آنان را ارتقا خواهد داد نام برد وهمچنین فراهم كردن امكانات آموزشي مناسب در زمينه‌هاي بهداشت، ايمني و محيط زيست براي تمام كاركنان سازمان را بدنبال خواهد داشت لذا مدیریت ریسک فرایندی ،مدیریت استراتژیک سازمان وتجزیه وتحلیل رویدادهای سازمان می تواند بر اساس این سیستم مدیریت یکپارچه HSE پیاده سازی گردد. شركت‌ها و سازمان هایی كه فاقد سيستم‌هاي مديريت ايمني، بهداشت و محيط زيست هستند باید از چرخه صنعت حذف شوند، چرا كه تقويت HSE همکاران يك كار تجملي نيست و نگاه‌های جدی را می‌طلبد.بارعايت مسائل ايمني، بهداشت و محيط زيست، خط مشي HSE به عنوان تكيه‌گاه ايمن برای همه است و باید مسائل ایمنی در سیستم‌ها به یک باور تبدیل شود. به منظور تقویت واهمیت موضوع و اجرایی کردن آن در سطح بانک از دو دیدگاه زیر بررسی می گردد: اولاً جهت ارتقاء سطح کیفی وبهبود فعالیت های سازمان (کلیه فعالیتها به ویژه فعالیت های مربوط به بهبودمحصول،فرایند وخدمات در سازمان)،ایجاد وبرپایی سامانه ای باهدف استقرار فرهنگ بهبود مستمر ومداوم، و به کارگیری روش ها وابزارهای بهبود مستمر،برای دست یابی وبهبود اهداف کیفی وخط مشی کیفیت،کاهش انحرافیات ،کاهش ضایعات،وبهبود کیفیت وخدمات وقیمت محصول به نفع مشتریان به صورت مستمر در سازمان ،ضروری می باشد.وثانیاً با پیشرفت تکنولوژی درزمینه فناوری اطلاعات وارتباطات وهمچنین توسعه خدمات بانکداری اینترنتی ومجازی، بررسی وامکان سنجی به منظور اجرا وپیاده سازی پروژه ای به عنوان مدیریت سبز (نقش فناوری اطلاعات در محیط زیست ) برای بررسی از ریسک ها ومخاطرات احتمالی در بانک ها می بایست مورد توجه قرار گیرد. منابع 1.مبانی طرح‌ریزی و پیاده‌سازی سیستم مدیریت جامع ‏‫بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)،ناشر: فدک ایساتیس،مؤلف: بیژن مقصودلو 2. مطالب مندرج در سایت خبری اینترانت بانک ملت کارشناس ارشد مدیریت اجراییEMBA گرایش مدیریت استراتژیک اداره کل راهبری فناوری اطلاعات بانک ملت *