پاسخ وزیر به سئوال "چگونه خانه بخرم؟"

فارس: عباس آخوندی در شورای برنامه‌ریزی مسکن و شهرسازی که در چارچوب ساختار تدوین برنامه ششم برگزار شد گفت: امیدوارم بتوانیم هم فکری و هم اندیشی مثبتی در حین تدوین برنامه ششم توسعه داشته باشیم.

وی با بیان اینکه در پنج برنامه توسعه‌ای گذشته از مناظر مختلف به بخش مسکن پرداخته شده است افزود: ابعاد مختلف بحث کلان حوزه مسکن تاکنون چندین بار مورد کند و کاو قرار گرفته و اجزای آن تا حدی مشخص است حال آنکه مسکن از ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و مهندسی برخوردار است و نیازی به اعلام ندارد.

آخوندی ادامه داد: اما چند نکته مهم وجود دارد که در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه باید به آن پرداخته شود؛ با توجه به اینکه برنامه ششم توسعه توسط دولت نوشته می‌شود بنابراین به ابعاد کلان این بخش پرداخته می‌شود و از دیدگاه کلان به اقتصاد مسکن، توزیع جمعیت، خدمات و حمل و نقل نگاه می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی افزود: به نظر من برنامه ششم توسعه در بخش مسکن باید به یک سوال بسیار مهم پاسخ دهد که تاکنون برنامه‌های توسعه‌ای در بخش مسکن در پاسخ به این سوال موفق نبودند.

وی ادامه داد: اگر شخصی به رئیس‌جمهور مراجعه و اعلام کند «من می‌خواهم خانه‌‌دار شوم چه کاری باید انجام دهم؟» باید بتوان به این سوال فارغ از درآمد شخص اعم از روستانشین و شهرنشین پاسخ داده شود.

وی گفت:در نهایت اگر برنامه ششم توسعه نتواند به این سوال مردم که «من چگونه می‌توانم یک خانه داشته باشم؟» پاسخ دهد سایر موارد مندرج در برنامه ششم توسعه در حوزه مسکن تعارفاتی بیش نخواهد بود و شاید تنها ارزش نظری داشته باشد اما ارزش عملیاتی ندارد.

آخوندی ادامه داد: معمولا در وب سایت‌های وزارتخانه مسکن در برخی از کشورها در ابتدای صفحه اصلی برای مخاطبان خود عبارتی تحت عنوان «من می‌خواهم خانه بخرم» را درج کرده‌اند. نخستین سوالی که پاسخ داده می‌شود همین سوال است؛ سوالی که در ظاهر بسیار ساده‌ است اما پاسخ آن پیچیده‌های فراوانی دارد.

وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: اگر به این سوال بسیار مهم در برنامه ششم توسعه پاسخ ندهیم مجددا با اتفاقاتی که بعد از اجرای پروژه مسکن مهر رخ داد مواجه خواهیم شد.

وی با تاکید بر اینکه اگر از پاسخ به این سوال شهروندان فرار کنیم قطعا طرح‌های بدون کارشناسی از سوی برخی افراد در دولت‌های آینده مطرح خواهد شد که سرنوشت خوشایندی ندارد.

آخوندی گفت: تمام تلاش من به عنوان رئیس شورای برنامه‌ریزی مسکن و شهرسازی این است که به این سوال شهروندان مبنی بر اینکه «چگونه می‌توانم خانه بخرم؟» پاسخ دهم اما پاسخ به این سوال به یک برنامه بسیار منسجم اقتصادی و مالی در حوزه اقتصاد خرد و کلان نیاز دارد که در تلاقی این دو بخش اقتصاد کلان و خرد می‌توانیم به نتیجه برسیم.

وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: برای پاسخ به سوال مذکور موقعیت و ساختار اقتصاد ایران در شرایطی قرار دارد که قطعا به یک رویکرد نهادی و علاوه بر برنامه‌های کلان نیاز به نهادسازی در این بخش داریم که این نهادسازی در حوزه‌های مالی، مهندسی، فرهنگی و اجتماعی است و در نهایت باید مشخص کنیم شهر یک سازمان اجتماعی است یا یک توده کالبدی؟ اگر می‌گوییم شهر و شهروند یک سازمان اجتماعی است پس نیاز به نهادهای فرهنگی و اجتماعی خاص خود نیز دارد.

*توجه ویژه به میراث فرهنگی و معنوی با تغییر نگاه به مفهوم شهر

آخوندی گفت: اینکه فردی به خود اجازه می‌دهد در بیابان خانه بسازد به دلیل این است که شهر را به عنوان یک سازمان اجتماعی در نظر دارد و از نظر وی شهر یک توده کالبدی است که ماهیت شهروندی برای ساکنان قائل نیست. اگر نگاه ما این باشد که شهر یک سازمان اجتماعی است قطعا نگاه ما به سایر جوانب شهری تغییر می‌کند و میراث فرهنگی و معنوی شهر در نظر گرفته می شود.

وزیر راه و شهرسازی افزود: بیش از 20 سال است صحبت از بهسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده شهری و میانی می‌شود اما امروز مشاهده می‌کنیم در همه شهرها تا کوه‌پایه‌ها اقدام به ساخت و ساز کرده‌اند و همه شهرها مصداق سیبی شده که از درون پوسیده است و مرکز شهر در حال از بین رفتن است، به دلیل اینکه به نهادهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شهر توجه نشده است و تنها بر اساس چند شاخص دیدگاه کلان، توزیع زمین و منابع مالی اقدام به شهرسازی کردند.

آخوندی با بیان اینکه در حوزه مالی هیچ توجهی به مفهوم نهاد پس انداز، نهادهای تولید کننده انبوه مسکن، نهادهای بانک رهنی، مسائل مربوط به تضمین کیفیت، مسائل ریسک‌های مربوط به پیش خریدار و پیش فروشنده نشده است و یکسری شعارهای کلی و پوپولیستی داده شده است.

وی با طرح این سوال که چرا در تهران با گذشت سال‌ها مجتمعی مانند مجتمع اکباتان ساخته نشده است؟ گفت: نهاد ساخت این مجتمع‌ها وجود نداشته است بنابراین نیاز به یک برنامه ریزی نهادی در سطوح تجارت‌های تخصصی مهندسی، نهادهای مالی و فرهنگی داریم.

وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: یکی از موضوعاتی که در شورای برنامه ریزی مسکن و شهرسازی باید درباره آن بحث شود موضوع خروج از رکود مسکن است که در حوزه‌های اقتصادی این بخش در اولویت قراردارد. وقتی مسکن دچار رکود می‌شود بسیاری از صنایع از جمله صنعت فولاد گرفتار این مشکل می‌شود و در پی آن صنایع دیگر نیز متاثر از این رکود خواهند بود.

*خروج مسکن از رکود در اولویت ستاد اقتصادی دولت باشد

آخوندی گفت: وقتی مسکن دچار رکود می‌شود صنایع سیمان نیز با رکود مواجه خواهد شد و سهام بسیاری از شرکت‌های سیمانی، پتروشیمی و فولاد افت می‌کند، پیامدهای زنجیره‌ای رکود مسکن بسیار زیاد است بنابراین موضوع خروج مسکن از رکود باید در اولویت ستاد اقتصادی دولت باشد.

وی با بیان اینکه برنامه‌های مربوط به زمین، حمل و نقل، معماری، مهندسی و ساختمان از موضوعات مهم است ادامه داد: تاکنون در برنامه‌های پنج ساله به این موضوعات پرداخته شده است و امروز قابل نقد است اما آنچه که به اقتصاد خانوار مربوط می‌شود موضوع خروج از رکود است.

آخوندی با اشاره به اینکه مسکن بزرگترین پدیده اقتصاد خانوار است گفت: مسکن 40 درصد از هزینه یک خانوار متوسط را در بر دارد و ثمره مادی یک خانوار متوسط خانه‌ای است که برای فرزندان خود به ارث می‌گذارند؛ بنابراین مسکن در اقتصاد خانوار بسیار مهم است و باید بتوانیم به سوال «من چگونه می‌توانم خانه‌دار شوم؟ » یک پاسخ بدون لکنت بدهیم.

وزیر راه و شهرسازی افزود: برنامه‌ای که در وزارت راه و شهرسازی تهیه کردیم منعطف به پاسخ این سوال است که از منظر اقتصاد خرد می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم؛ ضمن اینکه در خصوص سکونتگاه‌ها باید به این سوال پاسخ داده شود.