جایگاه معدن و صنایع معدنی در برنامه ششم

محمد فاطمیان درگفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: با توجه به ارتقای روز افزون بخش معدن و با توجه به پیشرفت‌های چند سال اخیر در بخش صادرات و فرآوری مواد معدنی، رسالت سازمانی دولت، حمایت از این بخش است و از آنجاکه 90 درصد تولیدات داخلی در این بخش تامین‌کننده نیاز داخل است، این حوزه تاثیر کمی نسبت به بحران‌های کشور دارد، در تدوین برنامه ششم نگاه ویژه‌ای به این بخش شده است.

وی با بیان اینکه ایران پتانسیل زیادی در فرآوری مواد معدنی دارد، اظهار کرد: حدود 65 نوع ماده معدنی شناسایی شده با ذخایر قطعی بسیار بالا در کشور وجود دارد.

فاطمیان ادامه داد: باید بتوانیم با برنامه‌ریزی دراز‌مدت در موضوع فرآوری به جایگاه بالایی در این حوزه دست یابیم.

تاثیرپذیری پایین مواد معدنی از تحریم‌ها

مدیر کل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه پایه‌های مواد معدنی در هر کشوری مبنای تولید ناخالص داخلی و ملی است، اظهار کرد: به دلیل این‌که این جنس از کالا و مواد در شرایط تحریم و فشارهای متغیر‌های خارج مقاومت بالایی دارند و مبتنی بر پایه‌های توان خود است، وابستگی کمتری نسبت به سایر محصولات دارد.

فاطمیان ادامه داد: به دلیل اینکه محصولات معدنی متکی به دارایی‌های خود هستند و از ثروت منابع داخلی شکل گرفته‌اند، قطعا می‌توانند به عنوان یکی از مهم‌ترین راهبردها و استراتژی‌های توسعه صنعتی قرار بگیرند.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه ایران این پتانسیل تامین مواد معدنی در داخل را به طور بالقوه دارد، اظهار کرد: این‌که چطور بتوانیم این مساله را برنامه‌ریزی کنیم، در حال انجام است.

توسعه فرآوری قابل قیاس با قبل نیست

وی با بیان اینکه مثبت رشدی که در توسعه فرآوری طی چند سال اخیر داشتیم قابل قیاس با 10 سال پیش نبوده است، گفت: دلیل این امر را می توان افزایش توجهات به سمت معدن و صنایع معدنی عنوان کرد.

وی ادامه داد: در شرایط اقتصاد مقاومتی باید به سمت کالاهایی برویم که کمترین وابستگی را به متغیرهای فراکشور دارند.

جایگاه معدن و صنایع معدنی در برنامه ششم

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص جایگاه معدن و صنایع معدنی در تدوین برنامه ششم گفت: زمانی که از برنامه صحبت می‌شود باید جنس آن راهبردی و سیاست‌گذاری باشد. به همین دلیل باید در برنامه‌های عملیاتی پایین دستی بخش محورهای مورد نظر هر کدام در یک راستا و منطبق با اسناد بالا‌دستی سیاست‌های ابلاغی کلان کشور تدوین شود.

فاطمیان با بیان اینکه سیاست‌های اقتصاد کلان را در بخش صنعت، معدن و تجارت در نظر گرفته‌ایم، اظهار کرد: برنامه‌ عملیاتی را برای برنامه ششم در نظر گرفته‌ایم.

برنامه تدوین زنجیره صنایع معدنی از ابتدا تا انتها

وی ادامه داد: هدف این است که زنجیره تولید مواد معدنی را از ابتدا تا انتها به صورت منسجم و برنامه‌ریزی‌شده دنبال کنیم؛ به طوری که تمام مراحل در داخل صورت بگیرد.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان این در حوزه اکتشاف باید مطالعات زیادی صورت بگیرد، گفت: باید سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را با این حوزه آشنا کنیم تا توسط دانش فنی و به‌روز بتوانند یک واحد فرآوری خوب که نتیجه آن تولید محصولات واسطه‌ای برای صنایع دیگر است، داشته باشند و این‌ها مواردی است که در برنامه‌ ششم به وضوح دیده خواهد شد.

فاطمیان با بیان این‌که حوزه صنایع معدنی متکی بر مواد معدنی بومی داخلی است،‌ گفت: این حوزه نیاز به سرمایه‌گذاری خوبی دارد که در برنامه‌ ششم این دیدگاه‌ها دیده می‌شود.

وی با بیان این‌که حوزه معدن قابلیت ارز‌آوری خوبی دارد و متکی به پتانسیل‌های داخلی است، اظهار کرد: این حوزه یک حوزه ارز‌آور است و ارز‌بر نیست، یعنی ما ارزی را خارج نمی‌کنیم و تنها در حوزه برخی افزودنی‌ها در پروسه‌ تولید ارز در این حوره از کشور خارج می‌شود.

بخش خصوصی تمایلی به سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف ندارد

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه اکتشاف به دلیل این‌که ریسک‌پذیری مشخص و بالایی دارد بخش خصوصی برای ورود به این کار تمایل زیادی ندارد، گفت: ترجیح بخش خصوصی این است که سرمایه‌گذاری خود را به سمتی هدایت کند که سرعت بازگشت سرمایه و سود مورد انتظار بسیار سریع محقق شود.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: در همین راستا سیاست دولت همواره حمایت بیشتر از سایر فعالیت‌های زنجیره تولید بوده است در حقیقت در حوزه‌ای که ریسک‌پذیری بالا است، دولت نقش فعال‌تر و عمده‌ای دارد و سهم بیشتری از پوشش ریسک را برعهده می‌گیرد.

وی در خصوص چگونگی حمایت دولت در این راستا گفت: صندوق‌های این بخش صندوق‌های حمایتی است که بخشی از پوشش ریسک را برعهده گرفته است؛ به‌طوری که می‌توان گفت هدایت تسهیلات در دولت فعلی با رویکرد حمایت بیشتر از اکتشاف است یعنی اعطای تسهیلات به حوزه اکتشاف، فرآوری واحد‌های معدنی، بهره‌برداری از معادن است که این مطالب در بحث‌های استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی نیز دنبال می‌شود.

فعالان بخش اکتشاف و حوزه بهره‌برداری معادن با یکدیگر همکاری کنند

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت توصیه کرد: فعالان بخش حوزه اکتشاف و فعالان حوزه بهره‌برداری معادن به ساختار‌ها نگاه بهتری داشته باشند و با ایجاد یک همکاری منسجم با یکدیگر موجب کاهش هزینه‌های سربار شوند و منابع امید‌بخش را تقویت شود.

وی با بیان اینکه دولت حمایت‌هایی را در حوزه زمین‌شناسی انجام می‌دهد، گفت: دولت از طریق سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی ایران توانسته است در خوزه اکشلاف بخش زیادی از این دغدغه را برطرف کند.

آخرین آمار و ارقام تامین صنایع معدنی در بازار داخلی

فاطمیان درباره آخرین آمار و ارقام تامین صنایع معدنی در بازار داخلی گفت: اگر صنایع معدنی ایران را به صورت گروه کالایی بررسی کنیم می توان گفت در حال حاضر تولید صنایع معدنی ایران پاسخگوی 90 درصد گروه‌ کالاهای مختلف است. یعنی آنچه در معادن تولید می‌شود و تبدیل به صنایع معدنی شده است همه صد‌درصد پاسخ‌گوی نیاز داخلی هم از نظر کمیت و هم از نظر کیفیت محصولات است.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در برخی از محصولات ممکن است تا 90 درصد نیاز تامین شود، اظهار کرد: مثلا در تولید آلومینیوم در کشور پودر آلومینیوم به نسبت تولید نیاز برای تولید شمش آلومینیوم کم است اما در این قسمت نیز 50 درصد نیاز برطرف می‌شود.

وی ادامه داد: به طور کلی می‌توان گفت 90 درصد کالاهای ساخته شده صنایع معدنی در داخل کشور پاسخگوی نیاز داخلی است.

رشد بالای ایران در صادرات صنایع معدنی

فاطمیان با اشاره به بازار خارجی در این حوزه گفت: در بازار خارجی از آنجاکه صنایع معدنی به عنوان یک کالای سنگین است برای صادرات آن کشور‌های مجاور و همسایه را بیشتر در دستور کار قرار دارد؛ به طوری که کشور‌های منطقه پیرامون ما در آسیا و خاورمیانه از این تولیدات ایران بسیار خوب بهره‌برداری می‌کنند و ظرفیت صادرات ما در حوزه صنایع معدنی بسیار رشد داشته است.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص صادرات سیمان گفت: سال گذشته 19 میلیون تن سیمان صادر شد.

وی ادامه داد: در شش ماه ابتدای سال نسبت به شش ماه سال گذشته حدود 6.5 درصد صادرات سیمان رشد داشته است و طبق برنامه‌ پیش‌بینی شده امسال تا 24 میلیون تن سیمان صادر می‌شود.

فاطمیان با بیان اینکه در سایر بخش‌ها همچون کاشی، آجر، گچ، سرامیک و غیره نیز توفیقات خوبی را در این زمینه کسب کرده‌ایم، اظهار کرد: در حال حاضر طی اتفاقاتی که در دولت یازدهم افتاده فضای خوبی نسبت به سال گذشته برای توسعه بازار‌های خارجی ایجاد شده است.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه مشکلاتی هم در این زمینه وجود دارد، گفت: هیچ وقت نمی‌توان در هیچ دوره‌ای گفت که مشکلی وجود ندارد اما کار خوب این است که بتوان در شرایط مشکل وارد بازار رقابت شد.

فاطمیان با بیان اینکه بخشی از این فضاهایی که ممکن است ایجاد شود ناشی از حضور فعالان رقیب در کشور‌های هدف صادراتی است، اظهار کرد: از آنجاکه فضای بازار فضای رقابتی است و رقیبان می‌خواهند جای خود را تضمین کنند مشکلاتی را به وجود می‌آورند به عبارتی می‌توان گفت ورود بازار یک موضع و ماندن در بازار موضع دوم و مهم‌تر از آن توسعه بازار است.

تلاش دولت در راستای کسب بازار رقابتی

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: دولت تمام تلاش خود را در این راستا کرده است؛ به طوری که به طور دائم مزیت‌های صادراتی را در کشور‌های هدف از طریق شبکه‌های مورد نظر، لینک‌های ارتباطی، سازمان توسعه تجارت منعکس می‌کند.

فاطمیان گفت: امروز با توجه به فضای مجازی این قابلیت برای تمام شرکت‌ها به وجود آمده است تا بتواند از طریق رصد تمام بازار‌ها را به دست آورد.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه تشکل‌های تولیدی و انجمن های تخصصی در کشور حتما باید به سمت ایجاد تشکل‌های صادراتی در ذیل فعالیت‌های خود پیش برود، گفت: باید این این بخش را جدی گرفته شود چرا که اگر این بخش را جدی نگیرند مخاطراتی ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: ذی‌نفعان باید یک ساختاری را با هدف تشکل هلدینگ صادراتی ایجاد کنند و منابع حاصل از ورود به بازار‌های جدید را و عقد قرار‌داد‌ها را بین خود تقسیم کنند و کارگزاران مشترک برای این بخش طراحی کنند.

فاطمیان با بیان اینکه این تشکل باید منافع کل سازمان را در نظر بگیرند و بعد قیمت‌ها را نظام‌مند کنند، گفت: این مساله به این معنا است که در کشور هدف با ایجاد برنامه‌ریزی و هماهنگ شدن با یکدیگر می‌توانند بازار خوبی را داشته باشند و در میدان رقابت با رقبای خود زودتر قد علم کنند.

رسالت سازمانی دولت، حمایت است

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: حمایت یک تعریف کلی است و دولت وظایفی در این راستا دارد که تاکنون نیز در این امر کوتاهی نکرده است و نخواهد کرد و علت آن این است که رسالت سازمانی دولت حمایت است.

فاطمیان با بیان اینکه هر کدام از بنگاه‌ها شرایط و برنامه‌های خاص بودجه و مدیریت برنامه‌ریزی و تولید خود را دارند، گفت: نمی‌توان یک نسخه کلی برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران وضع کرد و بهترین ساختار این است که خود تشکل‌های بخش خصوصی در قالب ساختارهایی که مرکب از شکل‌گیری حامیان‌شان در بخش خصوصی است در بازار ورود پیدا کند.

وی با بیان اینکه کیفیت کالا می‌تواند قیمت کالا را افزایش دهد، اظهار کرد: یک بازاریاب خوب زمانی که به فکر تولید کیفی خوب باشد ثروت و پول نیز به دنبال آن خواهد آمد. اما اگر صرفا به فکر عدد و رقم و پول باشد تولید کیفی زیر سوال می‌رود.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه عصر ما عصر رقابت است و کارها باید با مطالعه انجام شود، گفت: هرچقدر مطالعه بیشتر شود ضریب ریسک‌پذیری در آن کار کم می‌شود؛ بنابراین سرعت و اطمینان از حصول نتیجه نیز بالا می‌رود.

فاطمیان با بیان اینکه شرکت‌ها باید در ساختار‌های هلدینگی با هماهنگی اتاق‌های بازرگانی وارد کشور‌ها شوند، اظهار کرد: از آنجاکه روابط ایران با کشور‌های دیگر نسبت به دوسال پیش بهتر شده است، شرکت‌ها می‌توانند در بازار رقابتی کالای خود را معرفی کنند.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: این‌که خود دولت در زمینه‌ افزایش تعرفه با دقت نظر بالا به این مباحث می‌پردازد برای این است که فضای رقابتی حفظ شود، چرا که یکی از روش‌های ارتقاء در کیفیت محصولات و برای رقابتی‌شدن تولید داخلی این است که مدام در رویارویی با شرکت‌های خارجی و شرکت‌های تولید‌کننده رقیب باشیم که این اتفاقات می‌تواند در قالب نمایشگاه‌های داخلی و خارجی شکل بگیرد.

وی با بیان اینکه دولت نیز برای این بخش تمهیداتی قائل شده است، گفت: در قانون بودجه سال جاری نیز تاکید زیادی به این بخش شده است.

فاطمیان ادامه داد: اعتقادمان این است که مشترکی‌مداری باید در دستور کار قرار بگیرد و از آنجاکه نحوه‌ میزان عرضه و تقاضا یک نقطه تعادلی دارد که در ارتباطات صادراتی و داخل کشور باید مدیریت شود به این امر توجه زیادی شود.

صنعت معدن روز به روز در حال ارتقاست

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: افرادی که در بخش صنایع معدنی بودند قطعا متوجه ارتقای صنعت معدن می‌شوند و روزبه‌روز شاهد پیشرفت و بالندگی این حوزه هستیم.

وی ادامه داد: ما اگر می‌خواهیم راندمان بهره‌وری در کشور در صنایع معدنی بالا رود باید تلاش کنیم سیاست‌ها و حمایت‌ها در این جهت باشد که تا آخرین امکان زنجیره تولید این محصول و تبدیل به کالای نهایی این محصول را در داخل مدیریت کنیم و از خام‌فروشی جلوگیری شود و در راستای ارتقای فرآوری باشیم.

فاطمیان با بیان این‌که در خیلی از حوزه‌ها خام‌فروشی وجود دارد، گفت: در بحث سنگ آهن خام باید این کار انجام شود و انتظار داریم در دولت جدید این کار با حمایت‌ها و پیگیری‌هایی که مقام وزارت نیز در این کار داشتند همکاران ما در تصمیم‌گیری شورای رقابت نیز این پیشنهادات و کار کارشناسی را به جایی برسانند و بتوانیم در دراز‌مدت به سمتی برویم که با حداقل صادرات مواد خام و واسطه‌ای مواجه باشیم.

وی ادامه داد: از آنجاکه باید ارزش افزوده در داخل کشور باشد و اگر خط تولید را در کشور داشته باشیم نتیجه آن افزایش اشتغال و درآمد ناخالص ملی می‌شود باید به این مساله توجه ویژه ای شود.

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: اگر این اتفاق حاصل شود می‌توان گفت که در چرخه یک تجاری اقتصاد نیز رشد اقتصادی اتفاق افتاده است.

وی ادامه داد: باید به این شاخص‌ها توجه شود، چرا که زمانی که پایه مواد اولیه در داخل کشور است و با توجه به رتبه‌ خوبی که ایران در زمینه علمی به دست آورده است باید تجاری‌سازی کنیم به طوری که کل زنجیره تولید به مواد معدنی در داخل کشور شکل بگیرد.