عربستان سرکشی می‌کند/ رکود اقتصادی تقاضای نفت را کاهش داده است/ اوپک چندان تاثیرگذار نیست

سرویس اقتصادی «فردا» - در ماه های اخیر شاهد کاهش شدید قیمت جهانی نفت هستیم؛ به طوری که قیمت سبد نفتی اوپک از 115 دلار به 85 دلار رسیده است. به عنوان مثال قیمت نفت در یکماه اخیر با حدود 15 دلار کاهش از 103 به 88 دلار کاهش یافته است. دلیل این موضوع، افزایش تولید و عرضه نفت توسط عربستان سعودی اعلام شده است. بر همین اساس و برای چاره اندیشی در این خصوص، در آستانه برگزاری نشست عادی و سالانه اعضای اوپک، ایران به عنوان یکی از کشورهای موسس این سازمان نفتی یارگیری نفتی خود را آغاز کرده است..در این سفر زنگنه وزیر نفت ایران پیام کتبی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران را تسلیم "شیخ تمیم بن حمد آل ثانی" امیر قطر کرده که توسعه همکاری‌های دو کشور به ویژه در زمینه انرژی و ایجاد ثبات در بازار جهانی نفت مهمترین محور این نامه رئیس جمهوری ایران بوده است. همزمان با آغاز مذاکرات رسمی و دیدارهای پشت درهای بسته وزیر نفت ایران با عراق و قطر به عنوان دو کشور عربی تاثیر گذار در اوپک، مذاکرات و مکاتبه‌هایی هم با وزرای نفت و انرژی اکوادر و ونزوئلا انجام شده است. در این باره دکتر علی اصغر زرگر، کارشناس اقتصاد سیاسی در گفتگو با «فردا»، با اشاره به اینکه تاثیر گذاری اوپک در قیمت نفت بسیار محدود است اظهار کرد: در قیمت گذاری نفت، عوامل متفاوتی دخیل هستند. میزان عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی، میزان منابع استراتژیک آمریکا، کشورهایی که نقش نیابتی در مواضع آمریکا و غرب را ایفا می‌کنند مانند عربستان و... بورس بازها و در آخرین اوپک عاملی برای قیمت گذاری نفت جهانی می باشد. وی افزود: نقش اوپک یک پنجم از عوامل موثر بر قیمت نفت است. این امر به تجربه ثابت شده است که در نشست های اوپک هیچ گاه اجماع به صورت صد در صد حاصل نشده و کشورهای عربستان و برخی کشورهای دیگر به میل خودشان قیمت گذاری می کنند. عربستان به دلیل دارا بودن انباشته فراوان منابع زیرزمینی نفت، همواره دارای تولید بالا بوده و مازاد تولید داشته است و قصد دارد این نفت مازاد را مطابق سیاست های آمریکا به فروش برساند. این مسئله مربوط به بازه زمانی خاصی نیست و همیشه در بازارهای جهانی بیشترین سهم تولید و فروش نفت از آن عربستان بوده است. این کارشناس اقتصاد سیاسی عنوان کرد: اخیراً تقاضای نفت و فرآوردهای نفتی در کشورهای عمده صنعتی کم شده است و علت آن این است که این کشورها با رکود اقتصادی مواجه شده اند. در این میان نیز عربستان با افزایش میزان تولید خودش باعث شده است که قیمت ها بیشتر کاهش یابد. در حال حاضر با تمام تلاشی که ایران برای نشست اوپک در روزهای آینده انجام می دهد اما عربستان حاضر نیست آن میزانی که به تولید خود اضافه کرده بود را کم کند و به جای خود در سهمیه اوپک برگردد. این استاد دانشگاه معتقد است: دلیل افزیش تولید نفت عربستان و کاهش قیمت در بازارهای جهانی مسائل سیاسی و اقتصادی است. عربستان سعودی قیمت نفت را کاهش می دهد تا به اهداف سیاسی خود یعنی اعمال فشار بر ایران که همیشه خواهان افزایش قیمت نفت است برسد. زرگر تصریح کرد: پیش بینی قیمت نفت بسیار سخت و تقریباً غیر ممکن است. به این دلیل که متغیرهای مختلف در قیمت نفت، تاثیرگذار هستند. پیش بینی بر این اساس است که به نظر نمی آید در کوتاه مدت قیمت نفت افزایش یابد همانطور که در کوتاه مدت این کاهش قیمت صورت نپذیرفت. به نظر می رسد کاهش بخشی از تنش های بین المللی از جمله نقش مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در این روند بی تاثیر نباشد. البته فراموش نکنیم زمانی که میزان تنش ها در سطح منطقه و بین المللی کاهش می یابد قیمت نفت هم به تبع آن کمتر خواهد شد. دکتر علی اصغر زرگر در پایان خاطر نشان کرد: زمانی که قیمت نفت به مرز 110 دلار رسید، گفتند این حد معقول است و در بازارهای جهان تعادل برقرار شده است. غرب نیز با این نحوه قیمت گذاری مشکلی نداشت. بازار نفت، بازار عجیبی است که تنها وابسته به عرضه و تقاضا نیست و 4 تا 5 عامل خصوصاً بورس بازی در این بازار تأثیر دارند. علاوه بر این توطئه شرکت های امریکایی، می تواند قیمت ها را تحت کنترل بیاورد. آنها به محض اینکه مصرف را کاهش دهند یا علی رغم تغییر در مصرف، همین که بیایند درصدی از نفت خود را به صورت شناور نگه دارند و بگویند به اندازه کافی نفت داریم، افت قیمت ها را در پی دارد. در هر حال برای ایران، اوپک تنها محلی است که می تواند برای بازگرداندن قیمت نفت به حالت عادی جایگاه معتبری باشد هر چند چندان امیدی به نشست های آن نیست.