ضربان‌قیمت‌درسه‌تابلو

بررسی‌ها با استفاده از اطلاعات منتشرشده در شهریورماه نشان می‌دهد در نیمه نخست سال جاری، رشد قیمت‌ها در دو گروه «بهداشت و درمان» و «حمل‌ونقل» تاثیر قابل توجهی در تورم این دوره داشته است. مقایسه وضعیت تورم در سه دوره 6 ماه اخیر بیانگر این است که معمولا در نیمه نخست هر سال، تورم «بهداشت و درمان» نسبتا بالا بوده و در نیمه دوم از نرخ آن کاسته می‌شود. همچنین رشد قیمت‌ها در گروه «حمل‌ونقل» نیز در نیمه نخست سال جاری، عمدتا تحت‌تاثیر اصلاح قیمت حامل‌های انرژی صورت گرفته است. در نتیجه، در صورت ثبات سایر عوامل و عدم وقوع رخدادهای غیرمترقبه، می‌توان پیش‌بینی کرد که در ماه‌های باقیمانده از سال نیز حرکت شاخص تورم در مسیر نزولی قرار داشته باشد. «دنیای اقتصاد» در این گزارش به بررسی تغییر قیمتی گروه‌های شاخص بهای مصرف‌کننده در سه بازه زمانی «نیمسال نخست سال جاری»، «نیمسال نخست سال گذشته» و «نیمسال دوم سال گذشته» پرداخته است. نکته قابل توجه این است که در 6 ماه نخست سال جاری، سهم بالا در ایجاد تورم از ناحیه قیمت‌های گروه «خدمات» بوده است؛ در حالی که در دوره‌های گذشته گروه «کالاها» نقش پررنگ‌تری در تشدید تورم به عهده داشته است. بررسی آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد ضربان قیمت در سه تابلو آخرین گزارش‌های بانک مرکزی حاکی از آن است که طی 6 ماه نخست سال جاری، افزایش قیمت گروه‌های «بهداشت و درمان» و «حمل‌و‌نقل» تاثیر قابل‌توجهی در تورم این دوره داشته است. این در حالی است که ثبات نسبی قیمت‌ها در دو بخش «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» و «مسکن» از سطح تورم نیم سال نخست کاسته است، اما با توجه به روند رشد قیمت‌ها در بازه‌های زمانی دوره‌های گذشته (به ویژه در سه دوره 6 ماهه اخیر) و همچنین عوامل عمده رشد قیمت‌ها در نیم سال نخست سال جاری، می‌توان پیش‌بینی کرد که رشد قیمتی گروه‌های دارای تورم بالا در نیمه دوم سال، تا حدودی کاهش پیدا کند؛ چراکه در سال‌های گذشته نیز، رشد قیمت‌ها در گروه «بهداشت و درمان» عموما در نیمه نخست سال صورت گرفته است و تورم بالای گروه «حمل‌ونقل» در نیمه نخست سال جاری نیز، عمدتا تحت‌تاثیر اصلاح قیمت‌های انرژی و اثر این سیاست بر تعدیل قیمت‌های حمل‌ونقل صورت گرفته است. به این ترتیب، در صورت ثبات سایر عوامل و عدم وقوع رخدادهای غیرمترقبه، می‌توان پیش‌بینی کرد که در ماه‌های باقیمانده از سال نیز حرکت شاخص تورم در مسیر نزولی قرار داشته باشد. «دنیای اقتصاد» در این گزارش به بررسی تغییر قیمتی گروه‌ها، شاخص بهای مصرف‌کننده در سه بازه زمانی «نیم سال نخست سال جاری»، «نیم سال نخست سال گذشته» و «نیم سال دوم سال گذشته» پرداخته است. نکته قابل توجه این است که در 6 ماه نخست سال جاری، سهم بالا در ایجاد تورم از ناحیه قیمت‌های گروه «خدمات» بوده است، در حالی که در دوره‌های گذشته گروه «کالاها» نقش پررنگ‌تری در تشدید تورم به عهده داشته است. رشد قیمت‌ها در بهداشت و حمل‌و‌نقل جدیدترین گزارش شاخص مصرف‌کننده در شهریور‌ماه سال جاری منتشر شده است. این گزارش به صورت خلاصه نتایج از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرف‌کننده در مناطق شهری ایران و بر اساس سال پایه 90 منتشر شده است. انتشار این آمار جهت‌گیری تورم را در 6ماه نخست سال جاری مشخص کرده است. گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده بانک مرکزی از 12 گروه اصلی و 3 گروه اختصاصی تشکیل شده است. «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، «دخانیات»، «پوشاک و کفش»، «مسکن، آب، برق و گاز»، «اثاث و لوازم خانه»، «بهداشت و درمان»، «حمل‌ونقل»، «ارتباطات»، «تفریح و امور فرهنگی»، «تحصیل»، «رستوران و هتل» و «کالاهاي متفرقه» تشکیل شده است. هر یک از این گروه‌ها با توجه به اهمیتشان در محاسبه شاخص کل دارای وزن مشخصی است. علاوه‌بر این، کالاها و خدمات در گزارش بانک مرکزی در سه گروه «کالا» و «خدمات» و «مسکن، آب، برق و گاز» نیز قرار می‌گیرند که این دسته‌بندی نسبت به گروه‌های اختصاصی، دید جامع‌تری را نسبت به کالا و خدمات مصرفی دارد. بر اساس آمار بانک مرکزی در نیمه نخست سال جاری، در بین گروه‌های اصلی، بیشترین افزایش قیمت در بخش «بهداشت و درمان» و «حمل‌و‌نقل» صورت گرفته است. بر این اساس هزینه خدمات بهداشت و درمان طی 6 ماه نخست سال جاری به‌طور متوسط 1/25 درصد افزایش یافته است. به‌عنوان مثال اگر یک خدمت پزشکی در ابتدای سال جاری معادل 100 هزار تومان بوده است، در انتهای نیمه نخست هزینه آن به 125 هزار تومان افزایش یافته است. البته باید توجه کرد که این افزایش قیمت به‌طور متوسط محاسبه می‌شود و ممکن است برخی از کالا و خدمات بیشتر از 25 درصد و برخی کمتر از این حد، رشد کرده باشند؛ اما به‌نظر می‌رسد به طور معمول رشد قیمتی «گروه بهداشت و درمان» در نیمه نخست سال نسبت به نیمه دوم سال بیشتر بوده است، براساس آماربانک مرکزی، در نیمه نخست سال گذشته معادل 4/21 درصد به هزینه‌های گروه بهداشت و درمان افزوده شده است، حال آنکه در نیمه دوم سال گذشته رشد این گروه معادل 4/7درصد بوده است؛ بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که در نیمه دوم سال جاری نیز از هزینه‌های بهداشت و درمان کاسته شود. علاوه‌بر بهداشت و درمان، گروه «حمل‌و‌نقل» نیز در 6 ماه نخست سال جاری با رشد قيمتي1/17 درصدی، افزایش قابل توجهی را پشت سر گذاشته است، این در حالی است که در6 ماه نخست سال گذشته 5/6 درصد و در 6 ماه دوم سال گذشته 9/6 درصد به هزینه‌های گروه حمل‌و‌نقل افزوده شده است. البته به‌نظر می‌رسد که افزایش هزینه‌های حمل‌و‌نقل به دلیل افزایش قیمت سوخت در ابتدای سال جاری بوده است و انتظار می‌رود که در نیمه دوم سال جاری، با ثابت ماندن بهای سوخت در حمل‌ونقل از شدت این رشد کاسته شود. کنترل قیمت در گروه خوراکی و مسکن در بین گروه‌های اصلی، گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در حدود 27 درصد از وزن کل را تشکیل می‌دهد و از این حیث تاثیر قابل توجهی در شاخص کل دارد. بر اساس آمارهای منتشر شده در نیمه نخست سال جاری، رشد قیمتی این گروه معادل 9/2 درصد بوده است، این در حالی است که در 6 ماه نخست سال گذشته 6/14 درصد به قیمت‌های این گروه افزوده شده است؛ بنابراین، مشاهده می‌شود که در مقایسه با سال گذشته رشد مواد خوراکی به شدت کاهش یافته است. البته « کاهش رشد قیمت» به معنی «کاهش سطح قیمت» نیست؛ بلکه به این معنی است که از مقدار افزایش قیمت‌ها کاسته شده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در نیمه دوم سال گذشته نیز رشد قیمت گروه خوراکی و آشامیدنی معادل 3/3 درصد بوده و با توجه به روند 6 ماه نخست سال جاری می‌توان مشاهده کرد که طی یک‌سال گذشته این افزایش قیمت محدود و معادل 3/6 درصد بوده است؛ بنابراین، با توجه به تاثیر زیاد گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در شاخص کل مصرف‌کننده، می‌توان یکی از دلایل اصلی کنترل تورم طی یک‌سال گذشته را رشد محدود قیمت خوراکی‌ها عنوان کرد. علاوه‌بر «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» رشد قیمت‌ها در گروه «مسکن، آب، برق و گاز» نیز در 6 ماه نخست سال جاری نسبت به دوره مشابه قبل کاهش یافته است. بر اساس آمار بانک مرکزی، در نیمه نخست سال جاری 2/9 درصد به قیمت این گروه افزوده شده است، این در حالی است که در 6 ماه نخست سال قبل، رشد آن معادل 6/12 درصد گزارش شده بود. روند نوسانات قیمتی این گروه عمدتا از تغییرات «اجاره بهای مسکن غیر شخصی» و «ارزش اجاری مسکن شخصی» محاسبه می‌شود؛ بنابراین می‌توان مشاهده کرد که طی 6ماه نخست، رشد این دو زیر گروه نسبت به مدت مشابه سال قبل، محدودتر بوده است. رشد گروه مسکن در 6 ماه دوم سال گذشته نیز محدود بوده است و طی این مدت 7 درصد به قیمت‌های این گروه افزوده شده است. تاثیر کاهش قیمت کالاها در تورم کل به‌طور کلی اگر کالاها و خدمات مصرفی را از منظر گروه‌های اختصاصی و دو گروه «کالا»، «خدمات» » بررسی کنیم، می‌توان مشاهده کرد که نسبت به سال گذشته، تورم بخش کالا نسبت به بخش خدمات کاهش قابل توجهی داشته است. بر این اساس تورم 6 ماهه گروه کالا در نیمه نخست سال جاری معادل 6/5 درصد بوده است، حال آنکه تورم گروه کالا در نیمه نخست سال گذشته معادل 1/13درصد بوده است، همچنین در 6 ماه نخست سال جاری 2/12درصد به متوسط قیمت‌های گروه خدمات افزوده شده است در حالی که تورم این گروه در 6 ماه نخست سال گذشته معادل 4/13درصد بوده است. بنابراین، می‌توان مشاهده کرد که روند کاهشی در تورم 6ماهه و نسبت به سال گذشته ریشه در کاهش تورم گروه کالاها داشته و تغییرات قیمتی بخش خدمات در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل تفاوت کمتری داشته است.

منبع: دنیای اقتصاد