زیر ساخت مناسب نداریم

جمشید عدالتیان، استاد دانشگاه و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در رابطه با فرآیند الکترونیکی شدن تجارت توضیح می دهد .

مدتی است بحث بر سر الکترونیکی کردن تجارت در فضای اقتصاد ایران مطرح شده است. اینکه تا چه اندازه شرایط اقتصادی ایران اجازه حرکت به چنین سمت و سویی را می دهد سوالی است که برای پاسخ آن سراغ جمشید عدالتیان، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران رفتیم. او اعتقاد دارد زیر ساخت‌های مناسب در بحث الکترونیکی کردن سازمان‌ها مشکلی است که در حال حاضر اقتصاد ایران با آن مواجه است. آنچه می خوانید مشروح گفت و گو با جمشید عدالتیان، استاد دانشگاه و عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی است:

بسیاری از سازمان های اقتصادی ما توجه ویژه ای به الکترونیکی شدن دارند به طور مثال سامانه الکترونیکی اظهار از راه دور که در دولت یازدهم در گمرک راه اندازی شد. تحلیل شما از این موضوع چیست؟ ‌

اجرایی شدن طرح سامانه الکترونیکی اظهار از راه دور می‌تواند نقش مؤثری در کاهش رفت‌وآمد‌ها به گمرک داشته باشد و در کل طرح خوبی است، اما به نظر من هنوز سیستم به طور کامل بین مردم جا نیفتاده است و این موضوع دلایل مختلفی دارد که یکی از آن‌ها نبود زیر ساخت‌های مناسب در بحث الکترونیکی کردن سازمان‌ها است. در کل اجرای این سیستم توسط متخصصان داخلی یک کار دست و منطقی است.

قاعدتا هدف این سامانه کاهش زمان ترخیص کالا و به تبع آن کاهش هزینه صاحبان کالا است. بر این اساس فعالان بخش خصوصی نقش پر رنگی می توانند ایفا کنند. اتاق بازرگانی در مورد ترغیب و تشویق تجار و بازرگانان به استفاده هر چه بیشتر از این سامانه چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟

در ارتباط با کاهش زمان ترخیص کالا، بسیاری از مشکلات در گمرک حل شده است و عامل اصلی که باعث تأخیر در فرآیند ترخیص کالا می‌شود گرفتن مجوز‌ از سایر سازمان‌های مرتبط با این امر است. در بخش صادرات نیز برای کالاهایی مانند میوه که شرایط نگهداری سخت و ماندگاری کمی دارد گمرک همکاری خوبی با بازرگانان داشته است.

چه پیشنهادی برای بهبود امور بر مبنای فناوری‌های جدید دارید؟

ایتم‌های اضافه در سیستم را باید حذف کرد. یعنی لزومی ندارد بعضی از اطلاعات خواسته شده در سیستم الکترونیک وجود داشته باشد. اگر سیستمی الکترونیکی بین اتاق بازرگانی، گمرک و سازمان‌های ذ‌یربط به صورت یکپارچه به وجود آید و دستگاه‌هایی مثل درمان و بهداشت و استاندارد همکاری بیشتری داشته باشند وضعیت مطلوب تر خواهد شد. در گمرکات کشور‌های پیشرفته پروسه ترخیص کالا در زمان بسیار کمی انجام می شود چون تمامی کارها از پیش انجام شده است و وقتی کالای شما به گمرک می‌رسد تمامی مراحل قانونی آن طی شده است.

همانطور که در جریان هستید برخی از فعالان سنتی اقتصادی تمایل چندانی به استفاده از روش‌های جدید و سیستم‌های الکترونیکی ندارند، چه توصیه‌ای برای این دسته از تجار دارید؟ ‌

مشکل این نیست که چرا این آدم‌ها از این سیستم استفاده نمی‌کنند، مشکل سیستم خود گمرک هم است. برخی از کارمندان گمرک هنوز با این سیستم‌ها هماهنگ نشده‌اند و نسبت به آن مقاومت نشان می‌دهند. در سیستم‌های گذشته ممکن بود به صورت کتبی مطلبی نوشته و کار ارباب رجوع انجام شود ولی در این سیستم‌ها دیگر چنین امکانی وجود ندارد و حتما باید کارها در سیستم وارد شود. به نظر من برای کامل‌تر شدن این موضوع هر دوطرف باید گام بردارند.

بسیاری از واردکنندگان و صادرکنندگان چه سنتی و چه مدرن ترخیص‌کار دارند که آن‌ها آمادگی پذیرش سیستم‌های مدرن را دارند به عبارت دیگر تمام ترخیص کاران به این مسائل اشراف داشته و به قول معروف کار بلد هستند.

در رابطه با کارت‌های بازرگانی که اتاق صادر می‌کند قرار بود که یک سری اصلاحات اساسی صورت بگیرد؟ الکترونیکی شدن آنها مطرح بود. آن در چه وضعیتی است؟

نزدیک به 7 ماه است که اتاق کارت‌های خود را الکترونیکی کرده است، ولی مشکلاتی هم در این رابطه وجود دارد. مثلا وقتی وارد مرحله ثبت علامت تجاری می‌شود نوشته است که تمامی صفحات دفترچه بازرگانی را اسکن کنید و روی سایت بارگزاری کنید.

اصولا نقد هایی به بهره های نادرستی که از کارت بازرگانی می شود مطرح است. شما چه دیدگاهی نسبت به آن دارید؟

قضیه کارت بازرگانی مانند آن نگهبان در یکی از قصرهای فرانسه است که از یک صندلی خالی مراقبت می‌کرد، ظاهرا در زمان لویی پانزدهم آن صندلی را رنگ کرده و فردی را گذاشته بودند که کسی به اشتباه روی آن ننشیند و رنگی نشود بعد از 500 سال از رنگ کردن آن صندلی هنوز هم دارد. ممکن است که بعضی از اعضای اتاق ناراحت شوند، ولی به نظر من کارت بازرگانی در حال حاضر کارکردی ندارد. در هیچ کشوری کارت بازرگانی وجود ندارد. البته علت قانونی آن این است که در قانون اساسی نوشته شده است تجارت خارجی دولتی است،‌ بعد دولت با صدور کارت بازرگانی این را به افراد انتقال می‌دهد. به هر حال مجلس یک بار باید همت کند تا این طرح تغییر یاد و تجارت خارجی از حالت دولتی بیرون بیاید.‌در حال حاضر تجارت خارجی دولتی است و اگر مردم بخواهند وارد این میدان شوند در قالب وکالت‌نامه‌ای با نام کارت بازرگانی این امر به آنان منتقل می‌شود. وقتی یک شرکت بازرگانی ثبت می‌شود دیگر نیازی به کارت بازرگانی نیست. ما باید این مراحل را در تجارت خارجی مان کم کنیم، اتاق بازرگانی باید تسریع کننده باشد نه اینکه باعث مشکل برای صادرکنندگان شود. کسانی که کارت بازرگانی می‌گیرند باید هزینه‌هایی را نیز پرداخت کند که باعث بالا رفتن هزینه‌ آن‌ها از جمله هزینه صادرکنندگان می‌شود.

منبع: خبرآنلاین