راهکار آیت الله وحید خراسانی برای گریز از ربای بانکی/ وام گرفتن از بانكها كه در آن شرط سود و فايده باشد، ربا و حرام است

این مرجع تقلید،‌ در پاسخ به این سئوال که آیا وام گرفتن از بانک یا قرض الحسنه های امروزی مشروع است؟ به بحث بانکداری اسلامی پرداخته است و راهکاری برای گریز از ربای بانکی ارائه داده است. آیت الله وحید خراسانی در پاسخ به این سئوال بیان کرده است:‌» وام گرفتن از بانكهاي اسلامي و وام دادن به آنها كه در آن شرط سود و فايده باشد ،ربا و حرام است ،ولي مي‌توان به راههايي از ابتلا به ربا پرهيز كرد ،مانند اينكه وام گيرنده ،كالايي را از بانك يا وكيل او به نسبت معيني مثلا ده يا بيست در صد ،گران تر از قيمت بازار بخرد ،وشرط كند كه بانك مبلغ مورد تقاضاي او را تا مدت معيني به او قرض دهد ،ويا اينكه كالايي را به بانك يا وكيل او به كمتر از قيمت بازار به نسبت معيني بفروشد و شرط كند كه بانك مبلغ مورد تقاضاي او را تا مدت معيني قرض دهد.» بانکداری اسلامی موضوع مورد بحثی است که همواره از سوی کارشناسان مورد توجه قرار گرفته است اما متاسفانه هنوز نتوانستیم سیستم بانکداری اسلامی بر اساس موازین و احکام اقتصادی در اسلام بوجود آوریم و گاها دیده ‌می‌شود که بانکداری ما به این سمت حرکت نکرده و تنها از برخی عقود استفاده کرده است تا ظاهرا نشان دهد که موازین اسلامی را در قراردادها و بده بستان‌های خود اعمال می‌کند. متاسفانه عدم پایبندی به قانون بانکداری بدون ربا و در نتیجه صوری بودن بسیاری از معاملات سبب شده است که برداشت عمومی نسبت به عملکرد نظام بانکی در جهت حذف ربا از سیستم بانکی کشور رضایت بخش نبوده، در نتیجه نظام بانکی نتوانسته باشد به هدف مورد نظر در قانون دست یابد. در بانکداری ربوی با توجه به اینکه نرخ سود سپرده ها ثابت است و بانکها ریسک را به گیرنده وام منتقل می کنند کمتر با ریسک روبرو می‌شوند. اما در بانکداری بدون ربا بانکها برای دریافت و تخصیص منابع باید بر اساس چارچوبهای معین که شریعت انها را معین کرده عمل کنند. در نتیجه از پیش، نرخ ثابتی را نمی توانند در نظر بگیرند و نرخ ان پس از بررسی عملکرد در قالب یکی از عقدهای اسلامی مشخص خواهد شد. بنابراین به نظر می رسد مدیریت ریسک در بانکداری بدون ربا اهمیت دوچندانی دارد. از سوی دیگر با توجه به اینکه بانک‌ها باید به سرپرده گذار سود بدهند به دنبال راهی برای سود خود هستند و از این جهت بحث وام بانکی و سود آن مطرح می‌شود که بعضا برخی از بانکها به سمت سفته بازی و ... در بازار می روند که این مساله درست نیست. بسیاری از کارشناسان در این حوزه مطرح می‌کنند که بانکداری بدون ربا دارای برخی پیچیدگی‌هایی است که باید سیستم بانکی کشور ساختار خود را بر اساس این موارد تغییر و اصلاح کند تا مشکلات در این زمینه حل شود که البته این موارد در ادامه به ایجاد یک ساختار درست کمک می‌کند که سبب ایجاد مزیت اقتصادی برای طرفین می‌شود.