کارت انرژی به جای یارانه نقدی
سرویس اقتصادی « فردا »:
با دکتر پیام خلیلی کارشناس جوان اقتصادی و طراح این ایده درباره مزیت های این طرح به گفت وگو نشسته ایم که می خوانید.
یکی از مباحث و انتقادهایی که دراجرای مرحله اول قانون هدفمندی یارانه ها مطرح بود، افزایش روکود تورمی در کشوربود. کارشناسان دلیل این رکورد را در افزایش نقدینگی و به عبارتی پرداخت نقدی یارانه ها به مردم می دانستند. مساله ای که به نوعی در اجرای فاز دوم این طرح توسط دولت یازدهم وجود دارد. تحلیل کارشناسی شما در مورد این انتقادها چیست؟
بیشتر انتقادهایی که در زمان اجرای فاز اول طرح هدفمندی یارانه ها از سوی کارشناسان اقتصادی مطرح شد، درست بود. در بررسی های اولیه ای که در مورد نقاط ضعف و قوت این طرح از سوی متخصصان اقتصاد کلان انجام شد، نشان می داد که افزایش نقدینگی در جامعه مشکلات اقتصادی زیادی را در کشور ایجاد کرده بود. پرداخت یارانه نقدی به یارانه بگیران در کشور که در ماه رقمی معادل 4 هزار میلیارد تومان می شد، تورم و رکودهای زیادی را به کشور تحمیل کرده بود که این مسائل و مشکلات در طولانی مدت لطمات جبران ناپذیری را به کشور و خسارت های زیادی را به کشور تحمیل می کرد. کارشناسان اقتصادی در زمان اجرای فاز دوم این طرح در دولت یازدهم همچنان این دغدغه و نگرانی را داشتند که با ادامه پرداخت نقدی یارانه به مردم مشکلات اقتصادی یا به اصطلاح کارشناسان وارد شدن فشار رکود تورمی بیشتر به کشور مشکلات اقتصادی جبران ناپذیری را به مردم وارد می کند به همین خاطر کارشناسان شروع به اظهار نظرهایی در مورد راهکارهای دولت در زمان اجرای فاز دوم طرح هدفمندی برای خروج از این مشکلات کردند. به عبارت دیگر این سوال و مساله مطرح شد که دولت یازدهم چه کارهایی باید انجام دهد
که هم کمکی به مردم و اقشار آسیب پذیر جامعه شود و هم افزایش نقدینگی مشکلاتی را برای کشور به وجود نیاورد.
به همین خاطر بود که طرح کارت انرژی را برای مصرف بهینه یارانه ها از سوی مردم به دولت ارائه دادید؟
دقیقا. با توجه به مشکلاتی که در اجرای فاز اول طرح هدفمندی یارانه ها با آن روبرو بودیم به این مساله فکر کردم که می توان یارانه نقدی یارانه بگیران را در بخش های هزینه ای مانند بهداشت و درمان و یا مصرف سوخت هزینه کرد. با توجه به اینکه یارانه های نقدی از محل افزایش قیمت حامل های انرژی از سوی دولت تامین می شود، و از همه مهمتر این است که این پول باید برابر قانون به اقشار آسیب پذیر و بخش تولید داده شود؛ پیشنهادی که به دولت دادم این بود که پرداخت یارانه های نقدی به مردم حذف شود تا کشور از فشار تورمی ای که در5 سال گذشته دچار آن شده بود، رهایی یابد. همچنین پیشنهاد شد تا یارانه بعد از حذف پرداخت نقدی این هزینه را به مردم نیازمند و بخش تولید درقالب کارت انرژی برابر قانون پرداخت کند. در واقع شارژ این کارت برای خانواده ها براساس هزینه خانوارها و در بخش تولید نیز براساس ظرفیت این بخش و شاخص های دیگری که در این زمینه در قانون هدفمندی یارانه ها و تقسیم بندی های دولتی تعیین شده مشخص می شود.
آیا این کارت انرژی برای خانواده های آسیب پذیر تنها برای تامین سوخت بنزین کاربرد دارد؟ اگر خانواده ای خودرو نداشت تکلیف این کارت چه می شود؟
منظور از کارت انرژی تنها تامین هزینه سوخت بنزین نیست بلکه خانواده ها امکان پرداخت تمامی هزینه های حامل های انرژی مانند سوخت گاز خانگی، آب، برق و ... را دارند. در واقع این کارت امکان صرفه جویی سوخت را برای خانواده ها که یکی از اهداف اصلی طرح هدفمندی یارانه هاست ایجاد می کند. به عبارت دیگر دولت می تواند با اجرای این طرح مردم و یارانه بگیران را در جهت صرفه جویی سوخت و اصلاح الگوی مصرف هدایت کند که اگراین اتفاق بیفتاد کار بزرگی روی داده است. متاسفانه آمارهای داخلی و بین المللی نشان می دهد که مصرف انرژی در کشور ما 4 برابر بیشتراز شاخص های بین المللی و جهانی است. مصرف سوخت گاز در کشورما 4.5 برابر شاخص های جهانی است و این اعداد و ارقام نشان می دهد که حتی با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها اصلاح الگوی مصرف و حامل های انرژی در کشور روی نداده است. در صورتی که سیاست گذاری درست و با برنامه در این بخش می تواند مردم را به سمت کاهش مصرف سوخت هدایت کند.
به نوعی شما اعتقاد دارید که کارت انرژی در جهت فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص صرفه جویی ، اصلاح الگوی مصرف و در نهایت تغییر سبک زندگی در کشور عمل خواهد کرد؟
دقیقا. حتی این کارت امکان تشویق برای خانواده هایی که اصلاح الگوی مصرف و مصرف انرژی دارند را برای دولت فراهم می کند. به این صورت که به عنوان مثال دولت می تواند به عنوان جایزه مصرف درست به خانواده ها بعد از یک دوره مشخص بین 6 تا یک سال امکان برداشت باقیمانده پولی را که در کارت انرژی باقیمانده است را فراهم کند. براساس این طرح خانواده هایی که هزینه مصرف سوخت و انرژی آنها برابر با شارژ این کارت است که هزینه اضافه ای را پرداخت نمی کنند اما خانواده هایی که پر مصرف هستند مابه التفاوت مصرف انرژی خود را با قیمت آزاد پرداخت می کنند. البته برای اجرای این طرح این پیشنهاد به دولت داده شده است که برای تشویق مردم به کم مصرفی باید فاصله قیمت یارانه ای انرژی با قیمت آزاد آن بسیار زیاد باشد تا مردم تشویق به کم مصرفی شوند.
در مجموع به نظر شما مزیت های اجرای این طرح برای مردم و کشور چه مسائل و موضوعاتی است؟
سه اتفاق مهمی که با اجرای این طرح در کشور روی می دهد این است که اولا نقدینگی مازاد در کشور حذف می شود که این اتفاق رکود تورمی را در کشور کاهش می دهد. دومین مزیت این است که به مردم در پرداخت هزینه های حامل های انرژی کمک می شود و سومین مزیت که بسیار مهم است اجرای این طرح باعث اصلاح الگوی مصرف در کشور می شود.
آیا برای اجرای این طرح زیرساخت های لازم در کشور وجود دارد؟
خوشبختانه برای اجرای این طرح زیرساخت های لازم در کشور وجود دارد. برای کارت انرژی می توان از حساب و کارت یارانه مردم استفاده شود در واقع این کارت بانکی به کارت انرژی تبدیل می شود. پمپ بنزین ها نیز امکان استفاده از این کارت را دارند. با توجه به اینکه قبض های پرداخت حامل های انرژی مانند گازو برق و آب نیز نیازمند شناسه پرداختی هستند در واقع این شناسه می تواند میزان مصرف و یا صرفه جویی مردم را در حامل های انرژی نشان دهد.
با توجه به اینکه این طرح و پیشنهاد به دولت ارائه شده است، چقدر فکر می کنید که اجرایی شود؟
هم اکنون این طرح به دفتر ریاست جمهوری ارائه شده است و تا آنجایی که بنده خبر دارم دکتر نهاوندیان نیز این طرح را تایید کرده اند و برای بررسی های بیشتر به کارشناسان اقتصادی کمیسیون اقتصادی دولت ارجاع شده است که البته کارشناسان نیز این طرح را تایید و انتخاب کرده اند. هم اکنون طرح پیشنهادی بنده به وزارت نفت ارجاع داده شده است تا راهکارهای اجرای آن نیز توسط کارشناسان این بخش مورد بررسی قرار گیرد. در مجموع باید به این مساله اشاره کنم که در حال حاضر مهمترین دغدغه دولت عدم پرداخت نقدی یارانه ها به مردم است تا بتواند با مهار رکود تورمی وضعیت اقتصاد کلان را در کشور به تثبیت برسانند. به عبارت دیگر کنترل نقدینگی در کشور باعث کاهش قیمت ها و متعادل شدن وضعیت اقتصادی کشور می شود. در این صورت است که دولت می تواد تورم حال حاضر را به زیر 20 درصد برساند.
در این طرح آیا شما پیشنهاداتی نیز برای اعطای سبد کالا به دولت داشتید؟
پیشنهاد دیگری که به دولت دارم این است که سبد کالارا که در اسفندماه سال گذشته در یک نوبت از سوی دولت به مردم اعطاء شد را به صورت کاملا کنترل شده و تنها به سه دهک پایین جامعه داده شود. این کار فشار تورمی را در کشور کم می کند چرا که باعث کنترل نقدینگی در کشور می شود. منبع: هفته نامه خط خبر
دیدگاه تان را بنویسید