طراحی فرم خوداظهاری یارانه کلید خورد

ربیعی در مورد هدفمندی یارانه‌ها بارها بیان کرده است: پیام‌های زیادی از جانب برخی گروه‌های اجتماعی مبنی بر انصراف از دریافت یارانه به‌نفع منافع ملی به ما رسیده است. انصراف از دریافت یارانه به‌معنای عدم نیاز به یارانه نقدی نیست، بلکه به‌معنای گذشت از حق خود به‌خاطر منافع جامعه است تا از مسیر غلطی که در آن قرار گرفته بازگردد.

وی در مورد نحوه اعلام انصراف از یارانه نقدی می گوید: مردم می‌توانند به‌طور گروهی یا فردی در سیستم‌هایی که آماده خواهیم کرد انصراف خود را اعلام کنند.قانون دولت را مکلف به خوداظهاری از مردم در این خصوص کرده بنابراین مردم می‌توانند هنگام تکمیل فرم‌هایی که در آینده توزیع خواهد شد از تکمیل فرم خودداری کنند که این راه بهتری برای انصراف است.

این در حالیست که پیشتر در سال 1387 طرح جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی خانوارها به عنوان پیش زمینه اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها از سوی دولت وقت به اجرا درآمد تا به این طریق دهکهای درآمدی را خوشه‌بندی کند که آن زمان متولی اجرای این کار مرکز آمار ایران بود.

از جمله شاخص‌هایی که در گزارش مرکز آمار در تهیه فرم اولیه آمده بود و سازمان ثبت احوال 99.6 درصد این اطلاعات را تائید کرده بود در این دوره نیز انگار با کمترین تغییر قرار است استفاده شود. آن زمان مسئولان دولتی براساس پنج معیار غیردرآمدی "خودرو، مسکن، تحصیلات، تعداد افراد شاغلین خانوار و میزان وام اخذ شده از نظام بانکی" به خوشه‌بندی (یک، دو و سه) روی آوردند و این کار هم ماجراهایی را به همراه داشت و سرانجام موجب انتقادات گسترده مردم شد و سپس رئیس جمهور وقت گفتگو کرد و از برخورداری 100 درصد مردم از یارانه‌های مرتبط با هدفمند شدن یارانه‌ها خبر داد و گفت: در دو گام همه مردم تحت پوشش قرار خواهند گرفت.

اما اکنون "تامین اعتبار ماهانه یارانه نقدی" یکی از معضلات مهم دولت یازدهم است و اعضای کابینه یازدهم از هر تریبونی استفاده می‌کنند تا این موضوع را شفاف‌سازی کنند و فرم خود‌اظهاری برای یارانه‌بگیران از سوی دولت منتشر می‌شود تا مردم و گروه‌های داوطلب، خود ‌از دریافت یارانه نقدی انصراف دهند.یعنی هر کس که این فرم را دریافت و تکمیل کند مشمول دریافت یارانه می‌شود و هر کس این فرم را تکمیل نکند به معنی انصراف از دریافت یارانه است. مسئولان دولتی هر ماه برای تامین اعتبار یارانه نقدی بیش از 76 میلیون ایرانی با کسری بودجه 1000 میلیارد تومانی دست و پنجه نرم می‌کند.

با واگذاری مسئولیت کمیته حمایت از خانوار در ستادهدفمندی یارانه‌ها به وزیر تعاون، کار و رفاه، علی ربیعی مامور شناسایی گروه‌های درآمدی مشمول یارانه شده، این در حالی است که دولت اخیرا با همکاری مجلس برنامه حذف دهک‌های پردرآمد از دریافت یارانه نقدی را در دستور کار خود قرار داده است.

برخی از کارشناسان بیان کردند که متولی تهیه فرم خود اظهاری مرکز آمار است اما کسب اطلاع خبرنگار تسنیم حاکی از این است که مرکز آمار اطلاعات فرم قبلی را که در سال 87 از آن استفاده کرده با کمترین تغییر در اختیار معاونت رفاه وزرات تعاون،کار و رفاه قرار داده است.

بر اساس اخبار کسب شده در حال حاضر کمیته مطالعات رفاه وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی جلسات بررسی فرم خود اظهاری و جزئیات تازه از معیار‌های دولت برای شناسایی و حذف یارانه را در دست بررسی دارد. واکاوی خبرنگار تسنیم بیانگر این است که این کمیته با برگزاری جلساتی در این زمینه نکاتی مانند آسیب‌شناسی حذف دهک‌ها،ایجاد خوشه‌ها و پرداخت نقدی همگانی را بررسی می‌کند که در آن نوع پرداخت اعم از نقدی، کالایی و خدمات حمایتی یا ترکیبی،جامعه هدف همگانی یا هدفمند به اقشار و گروه‌های خاص و روش‌های شناسایی خود اظهاری یا بانکهای اطلاعاتی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

*تغییر فهرست یارانه بگیران از سال 93 با سرکشی به حساب های بانکی

همچنین علی طیب نیا ،وزیر امور اقتصاد و دارایی نیز در جلسه اخیر شورای گفت‌وگو گفته است: اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها از ابتدای فروردین‌ماه یا اردیبهشت‌ماه آینده انجام می شود. همچنین در 20 روز باقیمانده به پایان سال، فرم خوداظهاری دریافت یارانه نقدی توزیع و یارانه نقدی در فاز دوم تنها به افراد نیازمند داده می‌شود.

وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به بررسی دقیق پایگاه‌های اطلاعاتی با تلاش کارشناسان آماری گفته است: تاکنون روش منطقی و قابل اتکایی برای شناسایی افراد با درآمد بالا به دست نیامده است. کارگروهی در دولت مشغول مطالعه است تا راهکار منطقی با ضریب خطای منطقی برای شناسایی دهک‌های پردرآمد بالا تعیین شوند.فرم جدید خوداظهای برای دریافت یارانه تا قبل از پایان سال به صورت الکترونیکی توزیع خواهد شد. طیب نیا در ادامه این نشست از تغییر فهرست یارانه بگیران از سال 93 خبر داد و گفت: ملاک شناسایی افراد برای اختصاص یارانه سطح درآمد آنهاست و برای شناسایی درآمد افراد از حسابهای بانکی نیز استفاده می کنیم. وی تصریح کرد: برای شناسایی افراد نیازمند علاوه بر درآمد از اطلاعات دارایی آنها از جمله مسکن، خودرو و محل سکونت با ملاحظه تعداد افراد خانوار استفاده خواهیم کرد.

ربیعی در جایگاه مسئول کمیته حمایت از خانوار در ستاد هدفمندی یارانه ها به نحوی مسئول شناسایی دهک‌ها است. بر این اساس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان یکی از متولیان اصلی در این بحث در حال تهیه فرم‌های خود اظهاری هستند که به نظر می‌رسد در راستای اظهار نظرهای مسئولان دولتی به زودی این فرم‌ها توضیح می‌شود.