بازی دو سر برد روسیه در ماجرای تهاتر نفت و کالا با ایران

المانیتور با اشاره به اخبار منتشر شده در مورد توافق احتمالی ایران و روسیه برای مبادله نفت در برابر کالا نوشت: این توافق بازی دو سر برد برای روسیه است و چه نهایی شود و چه در مرحله حرف باقی بماند به نفع این کشور خواهد بود. پایگاه اینترنتی المانیتور طی گزارشی نوشت: پس از انعقاد توافق هسته ای ایران و گروه 1+5، منابعی ناشناس اطلاعاتی در مورد توافق مقامات ایران و روسیه برای امضای یک قرارداد نفت در برابر کالا منتشر کردند. این منابع ناشناس گفتند، میزان نفتی که بر اساس این قرارداد به روسیه صادر خواهد شد، 500 هزار بشکه در روز است و ایران در مقابل کالاهای روسی دریافت خواهد کرد. با توجه به اینکه تحریم های غرب علیه ایران میزان صادرات نفت این کشور را به حدود یک میلیون بشکه در روز رسانده است، میزان نفت صادراتی بر اساس این توافق رقم قابل توجهی محسوب می شود. دولت آمریکا از این گزارش ابراز نارضایتی کرده است. مقامات ایرانی اعلام کرده اند که هیچ مذاکراتی در مورد قرارداد نفتی مورد ادعا انجام نشده است. موسکو موضوع را به صورت رسمی تایید یا تکذیب نکرد. در همین حال، یک منبع آگاه در دولت روسیه که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با مجله روسی کومرسانت تایید کرد که در جریان دیدار نخست ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و روحانی در ماه سپتامبر در بیشکک، گفت‌وگوهایی در این خصوص بین مقامات دو کشور انجام شده است. الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه به رغم تکذیب وجود توافقی برای واردات نفت از ایران در برابر صدور کالا گفت: «روسیه محدودیتی در زمینه صدور مواد خام و کالا به ایران ندارد.» وی همچنین تاکید کرد که به منظور توسعه مبادلات تجاری موسکو و تهران، مکانیسم ها باید توسعه یابند تا معاملات به روبل روسیه یا پول ملی دیگر کشورهایی که در تحریم ها مشارکت نمی کنند، انجام گیرد.» در عین حال، شرکت های نفتی روسیه نیز هرگونه مشارکت در مذاکرات و توافق ادعایی با ایران را تکذیب کرده اند. اگر مواضع رسمی مقامات دو کشور را قبول کنیم، این بدان معناست که گفت و گو در این زمینه تنها مقدماتی بوده اند و به نحوی به رسانه ها کشیده شده اند. اما اهمیت چنین قراردادی تا چه حد است؟ فارغ از منافع سیاسی این ماجرا، و صرف نظر از اینکه این قرارداد واقعا آماده می شود یا نه، روسیه از طریق نشان دادن مجدد اهمیت خود به عنوان بازیگری تاثیرگذار در عرصه سیاسی خاورمیانه، بخشی از مشکلات سیاست خارجی خود را حل می کند و به نوعی به بازیگران دیگر هشدار می دهد که اگر منافع اقتصادی اش نادیده گرفته شود، آماده ورود به چنین توافقی با ایران بدون توجه به مخالفت های غرب است. پیش از هر چیزی، باید به این نکته تاکید کرد که برای روسیه که صادارت نفت و گاز، نیمی از درآمدهای بودجه این کشور را تشکیل می دهد، برداشته شدن کامل تحریم های ایران و دسترسی آزاد این کشور به بازارهای نفت و گاز جهان حقیقتا فاجعه بار است. بازارهای انرژی جهان همین حالا هم به دلیل وضعیت نامناسب اقتصاد جهانی، رشد ضعیف تقاضا برای انرژی، افزایش تولید نفت و گاز در آمریکای شمالی و ورود قریب الوقوع نفت بیشتر از سوی کشورهایی مانند لیبی، عراق و برزیل و در بازار گاز کشورهای استرالیا، آمریکا، کانادا و شرق آفریقا، ناپایدار است. این وضعیت به معنای کاهش سهم روسیه از بازار انرژی جهان و افزایش ریسک پایین آمدن قیمت هاست. بنابراین، افزایش صادرات نفت ایران و کاهش بیشتر قیمت انرژی اقتصاد روسیه را تهدید می کند. ازسوی دیگر، با انعقاد چنین قراردادی، منطقه شاهد خواهد بود که روسیه چگونه از شرکای خود حمایت می کند و بر موضع مستقل خود پافشاری می کند، ولو اینکه در نهایت علیرغم مخالفت روسیه ممکن است تحریم ها به دلایلی دیگر ادامه یابند. به علاوه توافق ژنو دارای پایه های سست و لرزانی است و گر احیانا این توافق شکست بخورد، روسیه می تواند ادعا کند که هر تلاشی برای کمک به ایران انجام داده است. بنابراین، این یک معامله برد برد برای روسیه است. اگر هم مذاکرات موفقیت آمیز باشد و چنین قراردادی منعقد شود، موسکو مازاد تولید نفت ایران را جذب خواهد کرد و از بازار دور نگه خواهد داشت و آن را مستقیما به چین صادر خواهد نمود. از سوی دیگر، روسیه نمی خواهد بازار ایران را پس از لغو تحریم ها از دست بدهد. شرکت های غربی برای همکاری با ایران صف کشیده اند. ایران به پول، کالا و تکنولوژی احتیاج دارد و این بدان معناست که روسیه فرصتی منحصربه فرد برای استفاده از مزیت سیاسی خود برای استفاده از بازار ایران و دسترسی به منابع بالادستی این کشور در اختیار دارد. منبع: تسنیم