"هدفمندی یارانه‌ها" ۳ ساله شد

تسنیم: 27 آذر 1389، محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری وقت با حضور در تلویزیون آغاز اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها را رسماً اعلام کرد و گفت: از صبح روز 28 آذر ، حامل‌های انرژی، آب و نان در سراسر ایران با بهای جدید ارائه خواهند شد. به دنبال گفت‌وگوی تلویزیونی احمدی نژاد ستاد هدفمندی یارانه‌ها با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد: از این پس قیمت بنزین آزاد لیتری 700 تومان ، قیمت سی‌ان‌جی (گاز اتومبیل) متر مکعبی 300 تومان و قیمت گازوئیل آزاد هم لیتری 350 تومان خواهد بود. از آن تاریخ تا کنون 3 سال گذشته و امروز (پنج شنبه 28 آذرماه 1392) قانون هدفمندی یارانه‌ها در ایران رسماً 3 ساله شد؛ اما قانون هدفمندی یارانه‌ها در این سال‌ها با فراز و فرودهای بسیاری همراه بود و واکنش‌های تند و تیز مجلس و کارشناسان را به همراه داشت چراکه به اعتقاد فعالان اقتصادی آن طور که باید هدفمندی در ایران اجرا نشد و همین امر عواقبی را به دنبال داشت. هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران یکی از مهمترین بخش‌ها و نمایان‌ترین بخش طرح تحول اقتصادی است که به تغییر فرآیند دادن یارانه‌ها می‌انجامد. در این فرایند با حذف تدریجی یارانه‌ها‌ از مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و سایر اقلام در ایران نوع دادن تغییر می‌کند که بخشی از این یارانه‌های حذف شده (60 درصد در سال 1390) به صورت نقدی به مردم پرداخت شد و قرار بود سایر درآمد این کار صرف کارهای عمرانی و فرهنگی شود. سرانجام دولت وقت قانون بزرگترین طرح تاریخ اقتصادی ایران (قانون هدفمند کردن یارانه‌ها) را در زمستان 1387 به صورت لایحه به مجلس ارائه کرد و بعد از جنجال فراوان و با اعمال تغییراتی به تصویب مجلس رسید. اما در آذر 1388، با بالاگرفتن اختلاف بین مجلس و دولت در خصوص نحوه در اختیار گرفتن درآمد ناشی از آزادسازی قیمت‌ها، این ماده به شورای نگهبان ارسال شد و با بررسی آن توسط این شورا، منابع مالی بوجود آمده در پی حذف یارانه‌های اجناس، می‌بایست در اختیار دولت قرار می‌گرفت. با تمام این کش و قوس‌ها دولت موفق به اجرای هدفمندی در آذر 89 شد. براساس فرم‌های اطلاعات اقتصادی برای دریافت یارانه نقدی که تا مهر 1389 تکمیل شده از آن تاریخ تاکنون 68 میلیون و 482 هزار و 758 نفر در قالب حدود 20 میلیون خانوار ماهانه 45500 تومان یارانه می گیرند. در طرح هدفمندی یارانه‌ها قیمت برخی از حامل‌های انرژی اصلاح شد و قرار بود افزایش قیمت بعدی در فاز دوم انجام شود ولی از آنجایی که دولت وقت و مجلس با هم به توافق نرسیدند اجرای فاز دوم به تعویق افتاد. حامل های انرژی های مشمول اصلاح قیمت عبارتند از: بنزین موتور، نفت گاز(‌گازوئیل)، نفت کوره، گاز مایع،گاز خودرو، نفت سفید، گازطبیعی و برق. مجلسی‌ها با اجرای فاز دوم حامل‌های انرژی در سال 92 مخالفت کردند و همین باعث شد که دولت دهم موفق به اجرای فاز دوم نشود و این مرحله از قانون به دولت یازدهم برسد؛ برهمین اساس کابینه حسن روحانی تصمیم گرفتند برای اجرای فاز دوم در سال 93 لایحه‌ای جدا از بودجه به مجلس ارائه دهند تا در نهایت نسبت به اجرای فاز دوم گامی بردارند. از آنجایی که دولت در تامین اعتبار یارانه نقدی به مشکل خورده و با کسری بودجه همراه است مجلس و دولت به این تصمیم واحد رسیده‌اند که باید یارانه دهک‌های درآمدی بالا حذف شود و آن گروه از نیازمندان یارانه ماهانه را دریافت کنند. البته ابتدا قرار بود این طرح تا پایان سال 92 اجرا شود ولی مجلس و دولت به جمع بندی واحد نرسیدند بر همین اساس دولت سعی دارد تا این طرح را هم در لایحه هدفمندی یارانه‌ها به مجلس ارائه دهد. امروز سومین سال از اجرای هدفمندی یارانه‌ها می گذرد ولی طبق اذعان کارشناسان اقتصادی اجرای اشتباه هدفمندی یارانه‌ها موجب بروز برخی مشکلات در اقتصاد ایران شد که لازم است در ادامه قانونگذار و دولت راهی را برای اجرای صحیح و کامل هدفمندی یارانه‌ها در پیش بگیرند البته رئیس کابینه یازدهم و یاران وی به دفعات بر اجرای صحیح هدفمندی در سال آینده تاکید کرده‌اند ولی هنوز طرحی برای ادامه هدفمندی ارائه نداده‌اند.